Отын – жылу энергиясын алуға қолданылатын жанғыш заттар. Агрегаттық күйіне қарай – қатты, сұйық және газ тәрізді, жаратылысы бойынша – табиғи және жасанды отын деп ажыратылады.
- Табиғи отындарға қазынды көмірлер (антрациттер, тас және қоңыр көмірлер), мұнай, газ, жанғыш сланецтер (тақтатастар), шымтезек, ағаш, өсімдік қалдықтары жатады.
- Жасанды отындарға домна пешінің кокстері, мотор отындары, кокстық және генераторлық газдар, т.б. жатады.
Отынның негізгі сипаттамасы – жану жылулығы. Отынның жану жылулығы – отынның толық жану кезінде бөлініп шығатын жылу мөлшері. Оны төменгі және жоғарғы, меншікті және көлемдік жану жылулығы деп ажыратады. Төм. жану жылулығы жоғарғы жану жылулығынан отын жану кезінде түзілетін суды, сондай-ақ, оның құрамындағы ылғалды буландыруға жұмсалатын жылу мөлшерінен кем болады. Мысалы, тас көмірдің жану жылулығы 28 – 34 МДж/кг, бензиндікі – 44 МДж/кг-ға жуық; табиғи газдың көлемдік төм. жану жылулығы 31 – 38 МДж/м3. Әр түрлі отынды салыстыру және оның қосынды қорын есепке алу үшін шартты отын түсінігі пайдаланылады, оның ең төм. жану жылулығы 29,3 МДж/кг. Техниканың жаңа салаларының дамуына байланысты “отын” термині кең мағынада қолданылады, ол энергия көзі болып табылатын барлық материалдарға да (ядролық отын, зымырандық отын) қатысты айтылады. Қазақстан қазба отын қорларына бірден-бір бай ел; қ. Көмір өнеркәсібі; Газ өнеркәсібі.
Дереккөздер
- Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім және ғылым ми- нистрлігінің Экономика институты, "Зияткер" ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Otyn zhylu energiyasyn aluga koldanylatyn zhangysh zattar Agregattyk kүjine karaj katty sujyk zhәne gaz tәrizdi zharatylysy bojynsha tabigi zhәne zhasandy otyn dep azhyratylady Tabigi otyndarga kazyndy komirler antracitter tas zhәne konyr komirler munaj gaz zhangysh slanecter taktatastar shymtezek agash osimdik kaldyktary zhatady Zhasandy otyndarga domna peshinin koksteri motor otyndary kokstyk zhәne generatorlyk gazdar t b zhatady Alau Otynnyn negizgi sipattamasy zhanu zhylulygy Otynnyn zhanu zhylulygy otynnyn tolyk zhanu kezinde bolinip shygatyn zhylu molsheri Ony tomengi zhәne zhogargy menshikti zhәne kolemdik zhanu zhylulygy dep azhyratady Tom zhanu zhylulygy zhogargy zhanu zhylulygynan otyn zhanu kezinde tүziletin sudy sondaj ak onyn kuramyndagy ylgaldy bulandyruga zhumsalatyn zhylu molsherinen kem bolady Mysaly tas komirdin zhanu zhylulygy 28 34 MDzh kg benzindiki 44 MDzh kg ga zhuyk tabigi gazdyn kolemdik tom zhanu zhylulygy 31 38 MDzh m3 Әr tүrli otyndy salystyru zhәne onyn kosyndy koryn esepke alu үshin shartty otyn tүsinigi pajdalanylady onyn en tom zhanu zhylulygy 29 3 MDzh kg Tehnikanyn zhana salalarynyn damuyna bajlanysty otyn termini ken magynada koldanylady ol energiya kozi bolyp tabylatyn barlyk materialdarga da yadrolyk otyn zymyrandyk otyn katysty ajtylady Қazakstan kazba otyn korlaryna birden bir baj el k Komir onerkәsibi Gaz onerkәsibi DerekkozderҚarzhy ekonomika sozdigi Almaty ҚR Bilim zhәne gylym mi nistrliginin Ekonomika instituty Ziyatker ZhShS 2007 ISBN 978 601 215 003 2 Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet