Хирургия салалары |
---|
· Пластикалық хирургия · · · · Нейрохирургия · · · ·Офтальмология · · · · · · · · · · Микрохирургия · Әскери-далалық хирургия · · Торакалды хирургия · · Урология · · ) · ·Ортопедия · · · · · ·Неврология · ·Ангиология · · · ·Бариатрия |
Нейрохирургия (гректің neuron – жүйке және хирургия) – клиникалық медицинаның шеткі және орталық жүйке жүйесінің ауруларының себептерін анықтап, оларды хирургиялық жолмен емдейтін және диагностикасын қоятын саласы.
Нейрохирургия жеке ғылым саласы ретінде 20 ғасырдың 20-жылдарынан бастап дамыды. Алғашқы Нейрохирургиялық операция – бас сүйекті ашу (трепанация) көне заманнан белгілі, бұл әсіресе Майя өркениеті кезінде кең дамыған. Бұл туралы алғашқы қолжазбалар үнді дәрігері пен Гиппократ, қайта өрлеу заманында еңбектерінде кездеседі. Ежелгі түрік тайпаларында да бас сүйекке трепанация жасалғаны туралы мәлімет бар. 1957 жылы археологиялық қазба кезінде Қарағанды облылы Қарабие ауылында ескі түркі қорғанынан трепанация жасалған бас сүйек (б.з.б. 5 – 8 ғасырлар) табылған. 19 ғасырда зақымданған бас миының морфолия және патофизиолия өзгерістері туралы орыс ғалымы (1810 – 81) жазды. Сол жылдары бас миы ісігі мен абсцесске алғашқы операцияны ағылшын хирургтері жасаса, неміс ғалымы (1856 – 1939) остеопатия краниотомия (бассүйекті ашып жабу тәсілі) тәсілін пайдалана бастаған. Бұл тәсіл күні бүгінге дейін қолданылады.
Қазақстанда Нейрохирургия 1959 жылы Алматы мемлекеттік медицина институтында (қазіргі Қазақ ұлттық медицина университеті) курс түрінде, кейін 1964 жылы Алматы дәрігерлер білімін жетілдіру институтында арнайы кафедра ашылып, мамандар дайындады және емдік-методологиялық орталыққа айналды. Нейрохирургия мәселелерімен Қарағанды, Семей, Батыс Қазақстан және шұғылданады. Нейрохирургиялық дерттер – бас миы ішінен және ми қабыршағынан болатын орталық жүйке жүйесі ісіктері, жұлын миының, омыртқаның ісіктері, бас миы бағанасының, мишықтың ісіктері болып бөлінеді. Қазіргі уақытта Нейрохирургиялық диагностиканың негізгі тәсілдері – компьютерлік, магнитті-резонансты томография және ангиографияның, микрохирург. тәсілдердің, операциялық микроскоптардың дамуы бассүйек, мидың зақымдану дәрежесін анықтап, бұрын қол жетпеген ми ісіктерін алып тастауға мүмкіндік береді. тәсілдің дамуы (бұрын операция жасалынбайтын) мидың қантамырлар патологиясын трепанациясыз емдеуге жол ашты. Консервативтік емдеуге көнбейтін созылмалы ауру синдромдарын, экс-трапирамидалық жүйке жүйесінің ауруларын, мидың ішкі терең қабатының патологиясын емдеуде стереотаксистік деструкция тәсілін қолданады (функционалды Нейрохирургия). Бас миы мен жұлынға эндоскопиялық операция жасау, лазерлік техниканы қолдану, гамма сәулелерін пайдаланып радиохирургиялық ем жасау жедел дамуда. Нейрохирургияның дамуына Қазақстандық ғалымдар ,,, т.б. үлес қосты.
Тарих және тұлғалар
XVI ғасыр
- Бірінші таза нейрохирургиялық нұсқаулық («Tractatus de Fractura Calvae sive Cranei a Carpo editus») 1518 жылы Болоньяда Беренгарио да Карпи басып шығарды. Жұмыс, ең алдымен, автордың Лоренцо де Медичидегі желке сүйегінің сынуын сәтті емдеуін сипаттауға арналған, бірақ сонымен бірге жалпы ұсыныстарды береді.
- Амброуз Паре трепанация техникасының дамуына үлкен үлес қосты, трепанацияның құралдары мен әдістерін, остеомиелитті сүйекті алып тастауды, субдуральды гематомаларды және эмпиемаларды дренажды егжей-тегжейлі сипаттады және бас сүйегінің басылған сынықтарын қайта орналастыру әдісін ұсынды.
Сілтемелер
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы, 7 том
- Tractatus de Fractura Calvae sive Cranei a Carpo editus (ағыл.). SOPHIA RARE BOOKS. Тексерілді, 13 қазан 2024.
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Hirurgiya salalary Plastikalyk hirurgiya Nejrohirurgiya Oftalmologiya Mikrohirurgiya Әskeri dalalyk hirurgiya Torakaldy hirurgiya Urologiya Ortopediya Nevrologiya Angiologiya Bariatriyak o Nejrohirurgiya grektin neuron zhүjke zhәne hirurgiya klinikalyk medicinanyn shetki zhәne ortalyk zhүjke zhүjesinin aurularynyn sebepterin anyktap olardy hirurgiyalyk zholmen emdejtin zhәne diagnostikasyn koyatyn salasy Nejrohirurgiyamen ajnalyskan tulgalar Nejrohirurgiya zheke gylym salasy retinde 20 gasyrdyn 20 zhyldarynan bastap damydy Algashky Nejrohirurgiyalyk operaciya bas sүjekti ashu trepanaciya kone zamannan belgili bul әsirese Majya orkenieti kezinde ken damygan Bul turaly algashky kolzhazbalar үndi dәrigeri pen Gippokrat kajta orleu zamanynda enbekterinde kezdesedi Ezhelgi tүrik tajpalarynda da bas sүjekke trepanaciya zhasalgany turaly mәlimet bar 1957 zhyly arheologiyalyk kazba kezinde Қaragandy oblyly Қarabie auylynda eski tүrki korganynan trepanaciya zhasalgan bas sүjek b z b 5 8 gasyrlar tabylgan 19 gasyrda zakymdangan bas miynyn morfoliya zhәne patofizioliya ozgeristeri turaly orys galymy 1810 81 zhazdy Sol zhyldary bas miy isigi men abscesske algashky operaciyany agylshyn hirurgteri zhasasa nemis galymy 1856 1939 osteopatiya kraniotomiya bassүjekti ashyp zhabu tәsili tәsilin pajdalana bastagan Bul tәsil kүni bүginge dejin koldanylady Қazakstanda Nejrohirurgiya 1959 zhyly Almaty memlekettik medicina institutynda kazirgi Қazak ulttyk medicina universiteti kurs tүrinde kejin 1964 zhyly Almaty dәrigerler bilimin zhetildiru institutynda arnajy kafedra ashylyp mamandar dajyndady zhәne emdik metodologiyalyk ortalykka ajnaldy Nejrohirurgiya mәselelerimen Қaragandy Semej Batys Қazakstan zhәne shugyldanady Nejrohirurgiyalyk dertter bas miy ishinen zhәne mi kabyrshagynan bolatyn ortalyk zhүjke zhүjesi isikteri zhulyn miynyn omyrtkanyn isikteri bas miy baganasynyn mishyktyn isikteri bolyp bolinedi Қazirgi uakytta Nejrohirurgiyalyk diagnostikanyn negizgi tәsilderi kompyuterlik magnitti rezonansty tomografiya zhәne angiografiyanyn mikrohirurg tәsilderdin operaciyalyk mikroskoptardyn damuy bassүjek midyn zakymdanu dәrezhesin anyktap buryn kol zhetpegen mi isikterin alyp tastauga mүmkindik beredi tәsildin damuy buryn operaciya zhasalynbajtyn midyn kantamyrlar patologiyasyn trepanaciyasyz emdeuge zhol ashty Konservativtik emdeuge konbejtin sozylmaly auru sindromdaryn eks trapiramidalyk zhүjke zhүjesinin aurularyn midyn ishki teren kabatynyn patologiyasyn emdeude stereotaksistik destrukciya tәsilin koldanady funkcionaldy Nejrohirurgiya Bas miy men zhulynga endoskopiyalyk operaciya zhasau lazerlik tehnikany koldanu gamma sәulelerin pajdalanyp radiohirurgiyalyk em zhasau zhedel damuda Nejrohirurgiyanyn damuyna Қazakstandyk galymdar t b үles kosty Tarih zhәne tulgalarXVI gasyr Birinshi taza nejrohirurgiyalyk nuskaulyk Tractatus de Fractura Calvae sive Cranei a Carpo editus 1518 zhyly Bolonyada Berengario da Karpi basyp shygardy Zhumys en aldymen avtordyn Lorenco de Medichidegi zhelke sүjeginin synuyn sәtti emdeuin sipattauga arnalgan birak sonymen birge zhalpy usynystardy beredi Ambrouz Pare trepanaciya tehnikasynyn damuyna үlken үles kosty trepanaciyanyn kuraldary men әdisterin osteomielitti sүjekti alyp tastaudy subduraldy gematomalardy zhәne empiemalardy drenazhdy egzhej tegzhejli sipattady zhәne bas sүjeginin basylgan synyktaryn kajta ornalastyru әdisin usyndy SiltemelerNevralgiya NevrasteniyaDerekkozderҚazak enciklopediyasy 7 tom Tractatus de Fractura Calvae sive Cranei a Carpo editus agyl SOPHIA RARE BOOKS Tekserildi 13 kazan 2024 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet