Меандр немесе Өзен ирелеңі — (Кіші Азиядағы ирелеңділігі аса жоғары өзен аты) — өзен айналымы, жазық өзендері арнасының баяу ағысты иіндері. Меандрдың қисықтық радиусы өзендегі судың молдығы мен ағыс жылдамдығына тәуелді. Меандрдың қалыптасуына негізгі өзен ағынымен сәйкес емес ағыстар себепші болады: беткі ақпалар ойыс жағаға, ал тасындыға қаныққан түптік акпалар шығыңқы жағаға карай бағытталады. Ойыс жаға, әдетте, тік әрі биік, шығыңқы жаға қайырланған, көлбеу болып келеді. Өзен иіндері біртіндеп тұзақ сипатқа ауысады. М. — шектелген, еркін, бітпеген болып жіктеледі. Өзен ирелеңі үлкен жайылмасы бар жазық жердегі өзендерге тән бұрылыстар, өзен ирелеңінің екі түрі бар:
- тосын өзен ирелеңі — өзен аңғарындағы шайылмайтын берік телімдерді тасқынның айналып өтуінен пайда болады;
- еркін өзен ирелеңі — тұрақты пішін жасамайды, уақыт өткен сайын арнасын өзгертіп және өзеннің ағыс бағытымен орын алмастырып отырады.
Өзеннің ирелеңділігі
Өзеннің ирелеңділігі – иректелу пішінінің дәрежесі. Өзеннің режіміне, алабы мен аңғарының геологиялық құрылысына және топырақ құрамына байланысты. Өзеннің ирелеңділігі коэффиңиентімен бастауы және сағасының арасындағы ұзындығының олардың арасындағы түзудің ұзындығына қатынасымен сипатталады.
Тағы қараңыз
Дереккөздер
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, «Мектеп» баспасы, 2002 жыл.
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, Мектеп, 2002.
- Қазақ тілі термиңдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Meandr nemese Өzen ireleni Kishi Aziyadagy irelendiligi asa zhogary ozen aty ozen ajnalymy zhazyk ozenderi arnasynyn bayau agysty iinderi Meandrdyn kisyktyk radiusy ozendegi sudyn moldygy men agys zhyldamdygyna tәueldi Meandrdyn kalyptasuyna negizgi ozen agynymen sәjkes emes agystar sebepshi bolady betki akpalar ojys zhagaga al tasyndyga kanykkan tүptik akpalar shygynky zhagaga karaj bagyttalady Ojys zhaga әdette tik әri biik shygynky zhaga kajyrlangan kolbeu bolyp keledi Өzen iinderi birtindep tuzak sipatka auysady M shektelgen erkin bitpegen bolyp zhikteledi Өzen ireleni үlken zhajylmasy bar zhazyk zherdegi ozenderge tәn burylystar ozen ireleninin eki tүri bar tosyn ozen ireleni ozen angaryndagy shajylmajtyn berik telimderdi taskynnyn ajnalyp otuinen pajda bolady erkin ozen ireleni turakty pishin zhasamajdy uakyt otken sajyn arnasyn ozgertip zhәne ozennin agys bagytymen oryn almastyryp otyrady MeandrӨzennin irelendiligiӨzennin irelendiligi irektelu pishininin dәrezhesi Өzennin rezhimine alaby men angarynyn geologiyalyk kurylysyna zhәne topyrak kuramyna bajlanysty Өzennin irelendiligi koeffinientimen bastauy zhәne sagasynyn arasyndagy uzyndygynyn olardyn arasyndagy tүzudin uzyndygyna katynasymen sipattalady Tagy karanyzӨzen Өzen alaby Өzen angary Өzen zhүjesi Өzen bastauy Өzen sagasy Өzen enistigi Өzen zhelisi Өzen zhүjesi Өzen irektiligi Өzen koligi Өzen suynyn tartyluy Өzen eroziyasy Өzenderdin bolinui Өzenderdin korektenui Өzendi ilestiru Өzennin bas zhary Өzen zhajylmasy Өzen aralygy DerekkozderҚazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Su sharushylygy Almaty Mektep baspasy 2002 zhyl Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Su sharushylygy Almaty Mektep 2002 Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Geografiya zhәne geodeziya Almaty Mektep baspasy 2007 264 bet ISBN 9965 36 367 6Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet