Кір жуғыш машина

Кір Жуғыш Машина– электрлі. Кірлеген бұйымдарды үй жағдайында жууға лайықталып шығарылады. Кірлеген бұйымдарды ерітінді арқылы жуу, шайқау (қарқынды түрде айналуға мүмкіндік жасайтын энергия бөлу) әдетте айналып тұратын қалақты дискі () немесе барабан арқылы жүзеге асады. Кір жуғыш машиналардың сықпайтын (СМ типті); біліктің көмегімен қолмен сығатын (СМР типті); жартылай автоматты-дискілі активаторы және кірді сығатын центрифугасы бар екі бакты немесе жалғыз бакты барабанды (СМП типті); басқарылатын автоматты (әдетте жалғыз бакты барабанды) (СМА типті) түрлері шығарылады. СМ және СМР типті, сондай-ақ екі бакты жартылай автоматты кір жуғыш машиналардың түбі көлбеу, еңіс келеді де, тігінен орналасқан бағы болады. Бактың түбіне немесе қабырғасына орнатылған дискілі активатор машинаның жұмыс органы болып табылады. Ол машина корпусының төменгі жағына орнатылған электродвигательдің күшімен (минутына 600—700 рет) айналады. Машинаның токқа қосылуы сөндіргіш немесе таймер арқылы жүзеге асады. Таймер тұтқасын белгілі бір уақытқа қойғанда, сәл уақыт өткен соң машина автоматты түрде тоқтайды. Кір суды шлангымен ағызып жібереді немесе насостың көмегімен сорғызып алады.

СМР типті машиналар

Кірді қолмен сығатын білікпен жабдықталған. Дегенмен бұл әжептәуір күш жұмсауды керек етеді. Кірді сығу үшін неғұрлым ыңғайлысы — центрифуга; бұл білікке қарағанда кірді екі есе тез құрғатады және 4—5 есе жылдам сығады (жұқа киім-кешектерді кептірмей-ақ бірден үтіктей беруге болады), киім түймесіне зиян келтірмейді. Барабанды типке жататын жалғыз бакты кір жуғыш машиналарда кірді жуу, шайқау мен сығу бір ғана перфорирленген барабанда белгілі бір операциялар саны көрсетіліп, қолмен қойылған программа бойынша жүзеге асады. Перфорирленген барабан кір жуғыш бакта орналасқан, оны кір салынып болғаннан кейін ғана сумен толтырады. Кірдің бұратылып қалуына жол бермес үшін бұйымдарды жуу барысында барабанның бағытын өзгертіп айналуы ескерілген. Жуылған кірдің сығылуы айналу санының көбеюі арқылы жүзеге асады. Жуу процесінің бәрі адамның қатысуынсыз, көрсетілген программа бойынша жүзеге асатын жуғыш автомат—кір жуғыш машиналардың неғұрлым жетілген түрі болып саналады. Жуғыш автоматтарда кірді ніл деп, крахмалдауға, ағартып, антистатикалық өңдеуден өткізуге болады. Кірді ең ұзақ жуу циклының мерзімі, суық суда — 170, ыстық суда—130 минут. Кір жуғыш машиналар құрылымыыа қарай, бір мезгілде 1 кг-нан 4 кг-ға дейін кірді жуып, сыра алады. Пайдалану қуаты, әдетте, 250—600 Вт аралығында, суды ысытыл, кірді кептіретін машиналарда ең жоғарғы тұтыну қуаты 2400 Вт-қа жетеді. Көптеген машиналар «қалыпты»— мақта және кенеп маталарды жуу үшін және «үнемді»— жібек, жүн және синтетикалық маталарды жуатын екі режиммен жұмыс істейді. Машишаға кір салуды есептеу үшін 2-кестені пайдалануға болады. Кір жуғыш машинашы электр желісіне қосардың алдында оның электр сымының қауіпсіздігіне және машина корпусына ток келетін бөліктерде тұйықталу жоқтығына көз жеткізу керек. Кір жуғыш машиналарды қолданғанда машина корпусы мен жерге қосқышты (құбырларды, крандарды және т. б.) бір мезгілде ұстауға, су қолмен машинаны желіге қосуға, уақыт көрсететін релені (таймерді) қосып, сөндіруге және режимдерді ауыстыруға болмайды, желіге қосылған машинаны еңкейтіл, суын ауыстыруға болмайды.

Кірді дискілі активаторы бар машиналарда жуу ережесі

Кірді жууға дайындау. Кірді алдын-ала, матасының түріне қарай — мақта және кенеп, жүн, жібек, синтетикалық, түсіне қарай—ақ және түсті, кірлеуіне қарай—ақ және көбірек кірлеген деп бөліп алу керек. Киім-кешектің жыртығын жуғанға дейін жамайды, өте жұқа матадан тігілген бұйымдарды, шілтерлі жұқа матадан тігілген дорбаға немесе торлы қалтаға салып жуған жөн. Ақ және болуы шықпайтын түсті бұйымдарды жуардан бұрын 4—10 сағаттай содамен жұмсартылған (бір шелек суға 2—3 ас қасық) жүн, жібек және синтетикалық бұйымдарды 15—30 минут таза суға салып жібітіп қояды. Крахмалданған нәрселерді суға бөлек салған жөн. Суға салып қоярдан бұрын тым қатты кірлеген жерлерді сабындан немесе сол жерге сеуіп қойған жөн. Жібіген кірді судан ал арда жақсылан сығу қажет.

Жуу. Бактың үстіңгі және ішкі қақпақтарын алу керек. Жуғыш бакта салынған (қысқыш, қосымша шланг т. б.) заттарды алып, бактың ішін толық босату қажет. Бакты көрсетілген белгіге дейін қажетті температурадағы (матаның типі мен болуына қарай) ақ және болуы шықи айтып, қайнатуға төзімді мақта, кенептен тігілген кірлер үшін 70—90°С; ақ түсті жұқа және осындай манадан тігілген түсті, сондай-ақ жүн, жібек және синтетикалық маталардан тігілген кір үшін 30—40°С температурадағы сумен толтырады. Содан соң банка пышақпен туралған немесе ірі үккішпен ұнтақталып алдын-ала езілген кір сабын (90—100 г.) немесе кір порошогін (орауындағы нұсқауға сүйене отырып) салады. Бұдан кейін машинаны 2—3 минут жүргізеді, бұл уақытта немесе сабын толығынан еруі керек. Кірді жуғанда оның әр түрін жеке бөлу шартын ұстанған жөн. Әуелі азырақ ласталған ақ түсті кірлерді, содан соң болуы оңбайтын түсті кірлерді, содан кейін барып болуы шығатын кірлерді жуады. Бір мезгілде бірнеше ірі кірді жуудың қажеті жоқ, одан гөрі 1 — 2 ірі кір мен бірнеше шағындау кірді жуған дұрыс. Кірді жуғыш бакқа активатор айналып тұрғанда, әрқайсысын бөлек-бөлек салу керек. Салынған кір ерітіндіге толығы-мен батып тұруы қажет. Кірді салып болған соң бактың қақпағын жауып қояды. Кенеп, мақта матадан жасалған бұйымдар мек тым қатты кірлеген байымды жуу ұзақтығы «қалыпты» режимде 4—5 минут, жүн, жібек, жұқа ақ түсті кірлер мен трикотаждан тігілген бұйымдарды — «үнемді» режимде 2—3 минут. Синтетикалық заттарды дорбаға салып «үнемді» режимде 1—2 минут жуған жөн. Жуылып жатқан кір үнемі қозғалыста болуы керек. Егер кір айналмай қалса, 1—2 затты алып тастау қажет. Көрсетілген уақыттан артық жууға болмайды, мұндайда кір бұратылып қалады және тез тозады. Егер кірді тағыда жуа түсу керек болса, онда заттарды алып, бұратылғанын жазып, тағы 2—3 минут жууға болады. Бір рет толтырылған суға жуғыш заттарды үстемелен қоса отырып, кірлердің 3—4 бөлетін жууға болады. Түсті кірлерді жуған кезде жуғыш соданы ас содасымен алмастыру ұсынылады. Жуып болғаннан кейін кірді біліктердің арасынан өткізу немесе центрифугаға салып сығу қажет.

Шайқау және сығу. Кірді таза су құйылған бакта жуғандағы реттілікті ұстана отырып шайқайды. Кірді машина жұмысының тиісті режимінде активатор айналып тұрғанда бір-бірлеп салған жөн. Шайқайтын кір әбден тазару үшін бакқа жуғандағыдан 0,3—0,5 кг кем салу керек. Кірді кемінде екі рет: алғашқысында жылы (40—50°С), екінші рет салқын (18—20°С) суда шайқаран дұрыс. Әр шайқауға 1—2 минут кетеді. Содан соң кірді сығады. Біліктермен сығу үшін кірді біліктің ұзындығымен бірдей етіп, тегістеп салады, сығу деңгейін біліктер арасындағы саңылаудың өзгеруі жүйелеп тұрады. Центрифугада дегдіту үшін кірді бірдей етіп айналдыра салады, астыңғы жағына жұқа әрі ұсақ заттарды салып, үстінен тығыздау матамен жауып, машина құралдарының комплектісіне кіретін арнайы сақтандырғыш сетканы қояды. Білікпен сыққан кезде су қайтадан жуатын бакқа құйылады, ал ңентрифугадан сыртқа төгуге де болады. Жақсылан сығу үшін кірді біліктердің арасынан екі рет өткізген дұрыс.

Машинаның күтімі

Кірді жуып болған соң, суын түгелдей ағызып жіберіп, бактың ішіндегі торды тазартады, содан соң бакты, шланг пен насосты ыстық сумен жуады. Активатордың астындағы суды кетіру үшін машинаны құрғақтай 20—30 секунд жүргізу керек. Содан соң бакты, сығу біліктері мен центрифуганы, сондай-ақ машинаның сыртын құрғатыл сүртеді. Топқа қосатын сымын арнайы бекіткішке не тесігіне орналастырыл, біліктерді (арасы ашық күйінде), шланг пен қысқышты байқа салып, машинаның қақпағын жабады.

Машинаның температурасы 5°С-тан төмен бөлмеде болмағаны жөн. Кірді ұзақ уақыт жумаған күнде (2—3 ай бойы) машинаның төменгі жағындағы су ағызатын тығынды ашып, гидросистемадағы судың қалдығын төгіп тастау керек. Қолдалудың барлық ережесін сақтаған кезде кір жуу машинасының қызмет мерзімі 6—8, одан да көп жылдарға созылады.

Дереккөздер

1. Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9