Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ихтиозаврлар (лат. Ichthyosauria) – триастың орта шенінен бор кезеңінің соңына дейін да тіршілік еткен бауырымен жорғалаушылардың бір класс тармағы. Ихтиозаврлардың пайда болуы жөнінде әр түрлі пікірлер бар. Кейбір ғалымдар котилозаврлардан (Cotylosauria), оның ішінде капториноморфтардан (Captorhinomorpha) пайда болған десе, екінші бір зерттеушілер – тасбақалардың арғы тегі деген жорамал айтады. Дене пішіні балыққа ұқсас, сүйір тұмсықты, тұрқы 15 м-ге дейін болған. Киттерге, әсіресе, дельфиндерге ұксас, бірақ тікелей туыстық қатынастары жоқ. Ескек тәрізді жұп аяқтары – жүзу жарғақтарына айналған, негізінен, денесін тепе-тең қалыпта ұстауға бейімделген. Арқа қанаты жұмсақ, қатты құйрық қанаты тігінен орналасқан. Бұл – сүңгу немесе су бетіне шоршып шығу қабілеттерінің жақсы дамымағанын көрсетеді. Бас қаңқасы ұзын тұмсығымен жалғасқан. Үлкен көздері болған. Әрбір бірқатар орналасқан өткір 200-дей тістері бар. Омыртқа жотасында 40 – 75 арқа омыртқасы, 100-ге тарта болған. Аяқ сүйектері қысқа, алдыңғы аяғында 5, артқысында 3 – 4 башайы, ал башай буындарының саны 50-ге жеткен. Ихтиозаврлар болғандықтан әр түрлі және балықтармен қоректенген, баласын тірідей туған. Ихтиозаврлардың қазба қалдықтары Солтүстік Америка, Еуропа, Азия, Австралия құрлықтарынан табылған. Ихтиозаврлардың қазба қалдықтарының мезозойда сақталған теңіз шөгінділерінен табылған жануарлар қалдықтары эволюциясын анықтауда маңызы зор.
| † Ихтиозаврлар Қазбалық ауқымы: 245–90 Ma - | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 қаңқасы | ||||||||||||||
|
Дереккөздер
- Қазақстан Энциклопедиясы
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — зоология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ihtiozavrlar lat Ichthyosauria triastyn orta sheninen bor kezeninin sonyna dejin da tirshilik etken bauyrymen zhorgalaushylardyn bir klass tarmagy Ihtiozavrlardyn pajda boluy zhoninde әr tүrli pikirler bar Kejbir galymdar kotilozavrlardan Cotylosauria onyn ishinde kaptorinomorftardan Captorhinomorpha pajda bolgan dese ekinshi bir zertteushiler tasbakalardyn argy tegi degen zhoramal ajtady Dene pishini balykka uksas sүjir tumsykty turky 15 m ge dejin bolgan Kitterge әsirese delfinderge uksas birak tikelej tuystyk katynastary zhok Eskek tәrizdi zhup ayaktary zhүzu zhargaktaryna ajnalgan negizinen denesin tepe ten kalypta ustauga bejimdelgen Arka kanaty zhumsak katty kujryk kanaty tiginen ornalaskan Bul sүngu nemese su betine shorshyp shygu kabiletterinin zhaksy damymaganyn korsetedi Bas kankasy uzyn tumsygymen zhalgaskan Үlken kozderi bolgan Әrbir birkatar ornalaskan otkir 200 dej tisteri bar Omyrtka zhotasynda 40 75 arka omyrtkasy 100 ge tarta bolgan Ayak sүjekteri kyska aldyngy ayagynda 5 artkysynda 3 4 bashajy al bashaj buyndarynyn sany 50 ge zhetken Ihtiozavrlar bolgandyktan әr tүrli zhәne balyktarmen korektengen balasyn tiridej tugan Ihtiozavrlardyn kazba kaldyktary Soltүstik Amerika Europa Aziya Avstraliya kurlyktarynan tabylgan Ihtiozavrlardyn kazba kaldyktarynyn mezozojda saktalgan teniz shogindilerinen tabylgan zhanuarlar kaldyktary evolyuciyasyn anyktauda manyzy zor Ihtiozavrlar Қazbalyk aukymy 245 90 Ma PreK K O S D Kr P T Yu B Pg N kankasyDүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarKishi zhamagaty OmyrtkalylarTaby Bauyrymen zhorgalaushylarKishi taby Ұly saby Saby Ichthyosauria 1835DerekkozderҚazakstan EnciklopediyasyBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul zoologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz