Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Иеремия Бентам (15 ақпан 1748 — 6 маусым 1832) — утилитаризм теориясының негізін қалаушы.
| Иеремия Бентам | |
 | |
| Жалпы мағлұмат | |
|---|---|
| Туған күні | |
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Шығармашылығы | |
| Шығармалардың тілі | |
| Мектеп/дәстүр | |
| Кезең | |
| Негізгі қызығушылығы | философия, заң, әлеуметтік философия, азаматтық және саяси құқықтар |
| Қолтаңбасы |
|
Еңбектері
"Заң шығару принциптері", "Өкімет туралы үзінділер", "Деонтология не мораль туралы ғылым" және т.б. Утилитаризм латын тілінен аударғанда пайдалылық дегенді білдіреді.
Утилитаризм
Утилитаризм негізіне төрт қағида жатты:
- Адам қызметінің мәні - рахат көру және азап көрмеу;
- Барлық қүбылыстардың негізгі шешімі пайдалылық, кез келген міндетті шешу қүралы;
- Мәдениеттілік көп адамға бақытқа жетуге бағыт береді;
- Адамзат дамуының мақсаты - жеке және қоғамдық мүдделердің үйлесімділігін қалыптастыру арқылы ортақ пайдаға жету.
Либерализмнің негізі
Либерализмнің негізі - жеке түлғаның еркіндігі, қызмет кеңістігінің автономдығы, индивидтің жеке қалыптасуы. Бентам Иеремия жеке адамның еркіндігі туралы емес, жеке түлғаның мүдделері мен қауіпсіздігі туралы сөз етеді. Адам өзіне қамқорлық жасауы керек, ешкімнің сырттан көмегіне сенбеуі, немесе күтпеуі қажет. Тек өзі ғана өз мүддесін анықтап, оның пайдалылығын шешуі тиіс. Индивидтерге қысым көрсетпеу керек.
Мемлекеттік билікті үйымдастыруда Бентам Иеремия демократиялық позицияда тұрды. Ол монархия мен мұрагерлік аристократияны сынға алды. Ол мемлекеттің республикалық қүрылымын қолдады. Бірақ биліктің үш тармағының (заң шығарушы, орындаушы, сот) жеке-жеке өмір сүруіне қарсы болды. Ол билік тармақ-тарын біріктіруді қолдады.
Бентам Иеремия көзқарасы түрғысынан тек мемлекеттік билікті емес, барлық саяси жүйені демократияландыру қажет. Осыған байланысты сайлау қүқын кеңейтуді үсынды. Ол демократия институттарын (еркін баспасөз, ашық жиналыстар, қоғамдық пікірталастар) енгізу арқылы заң шығарушы және атқарушы биліктің қызметін бақылау жеңіл болады деп сенді. Олардың пікірінше, Үкіметтің мақсаты - ең алдымен, мемлекеттің қол астындағылардың меншігі мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету, яғни негізгі қызметін қорғау.
Дереккөздер
- Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ieremiya Bentam 15 akpan 1748 6 mausym 1832 utilitarizm teoriyasynyn negizin kalaushy Ieremiya BentamZhalpy maglumatTugan kүni15 akpan 1748 1748 02 15 Tugan zheriLondon AngliyaҚajtys bolgan kүni6 mausym 1832 1832 06 06 84 zhas Қajtys bolgan zheriLondon AngliyaAzamattygy ҰlybritaniyaShygarmashylygyShygarmalardyn tiliagylshyn francuzMektep dәstүrutilitarizmKezenAgartushylyk dәuiriNegizgi kyzygushylygyfilosofiya zan әleumettik filosofiya azamattyk zhәne sayasi kukyktarҚoltanbasyzhumysynyn portretiEnbekteri Zan shygaru principteri Өkimet turaly үzindiler Deontologiya ne moral turaly gylym zhәne t b Utilitarizm latyn tilinen audarganda pajdalylyk degendi bildiredi UtilitarizmUtilitarizm negizine tort kagida zhatty Adam kyzmetinin mәni rahat koru zhәne azap kormeu Barlyk kүbylystardyn negizgi sheshimi pajdalylyk kez kelgen mindetti sheshu kүraly Mәdeniettilik kop adamga bakytka zhetuge bagyt beredi Adamzat damuynyn maksaty zheke zhәne kogamdyk mүddelerdin үjlesimdiligin kalyptastyru arkyly ortak pajdaga zhetu Liberalizmnin negiziDefence of usury 1788 Liberalizmnin negizi zheke tүlganyn erkindigi kyzmet kenistiginin avtonomdygy individtin zheke kalyptasuy Bentam Ieremiya zheke adamnyn erkindigi turaly emes zheke tүlganyn mүddeleri men kauipsizdigi turaly soz etedi Adam ozine kamkorlyk zhasauy kerek eshkimnin syrttan komegine senbeui nemese kүtpeui kazhet Tek ozi gana oz mүddesin anyktap onyn pajdalylygyn sheshui tiis Individterge kysym korsetpeu kerek Memlekettik bilikti үjymdastyruda Bentam Ieremiya demokratiyalyk poziciyada turdy Ol monarhiya men muragerlik aristokratiyany synga aldy Ol memlekettin respublikalyk kүrylymyn koldady Birak biliktin үsh tarmagynyn zan shygarushy oryndaushy sot zheke zheke omir sүruine karsy boldy Ol bilik tarmak taryn biriktirudi koldady Bentam Ieremiya kozkarasy tүrgysynan tek memlekettik bilikti emes barlyk sayasi zhүjeni demokratiyalandyru kazhet Osygan bajlanysty sajlau kүkyn kenejtudi үsyndy Ol demokratiya instituttaryn erkin baspasoz ashyk zhinalystar kogamdyk pikirtalastar engizu arkyly zan shygarushy zhәne atkarushy biliktin kyzmetin bakylau zhenil bolady dep sendi Olardyn pikirinshe Үkimettin maksaty en aldymen memlekettin kol astyndagylardyn menshigi men kauipsizdigin kamtamasyz etu yagni negizgi kyzmetin korgau DerekkozderSayasi tүsindirme sozdik Almaty 2007 ISBN 9965 32 491 3 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet