Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Зубр (лат. Bison bonasus) – сүтқоректілер класы, қуысмүйізділер тұқымдасына жататын жануар. Негізгі мекені және орманды аймақтары болып саналады.
| Зубр | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
 () | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Bison bonasus (Линней, 1758) | ||||||||||||||
 Зубр ареалы | ||||||||||||||
| Subspecies | ||||||||||||||
|
Зубр – ірі жануар. Дене тұрқы 3,5 м, биіктігі 2 м-дей (шоқтығынан алғанда), салмағы 1 тоннадай. Жүні қалың, қоңыр түсті. Бұқасының да, сиырының да мүйізі болады. 2 – 3 жасында жыныстық жағынан жетіледі. Шілде – қыркүйекте күйлеп, 9 айдан соң аналығы жалқы бұзау туады. Бұзауын 5 айдай, кейде 1 жылға дейін емізеді. 20 ғасырдың басында таза тұқымды зубрлар тек қорықтарда сақталып қалды. Сондықтан Ресейде алғаш рет зубр мен бизонды шағылыстырып, түраралық будан – зубр-бизон алынды (1907). Бұларда зубрдың да, бизонның да белгілері болады, бірақ әдетте, екеуінен де ірілеу келеді. Басы зубр басынан үлкенірек, артқы аяғының пішіні өзгешелеу, басының, кеудесінің жүні қалыңдау.
Салмағы 600 – 1000 кг. Аңшылық шаруашылық үшін маңызы зор. 1960 жылы Алматы хайуанаттар саябағында өсірілген бес зубр-бизон Іле Алатауындағы жіберілген болатын. Бірақ қысы суық, қары мол бұл жерде зубр-бизондар тіршілік ортасына бейімделе алмай, келесі жылы түгелдей шығынға ұшырады. Сондай-ақ осы жылдары төрт таза тұқымды зубрды Іле Алатауының ормандарына жерсіндіру де сәтсіз аяқталды. Зубрлар жойылып кету қаупі бар жануарлар тобына жататындықтан, Халықаралық табиғат қорғау одағының «Қызыл кітабына» енгізілген.
Дереккөздер
- Olech, W. (IUCN SSC Bison Specialist Group) (2008). Bison bonasus. In: 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 14 қаңтар 2009.
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – Павлодар: 2007 - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — биология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zubr lat Bison bonasus sүtkorektiler klasy kuysmүjizdiler tukymdasyna zhatatyn zhanuar Negizgi mekeni zhәne ormandy ajmaktary bolyp sanalady Zubr Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby SүtkorektilerSaby ZhuptuyaktylarTukymdasy ҚuysmүjizdilerTegi Tүri B bonasusBison bonasus Linnej 1758 Zubr arealySubspeciesBison bonasus bonasus Linnaeus 1758 Zubr iri zhanuar Dene turky 3 5 m biiktigi 2 m dej shoktygynan alganda salmagy 1 tonnadaj Zhүni kalyn konyr tүsti Bukasynyn da siyrynyn da mүjizi bolady 2 3 zhasynda zhynystyk zhagynan zhetiledi Shilde kyrkүjekte kүjlep 9 ajdan son analygy zhalky buzau tuady Buzauyn 5 ajdaj kejde 1 zhylga dejin emizedi 20 gasyrdyn basynda taza tukymdy zubrlar tek koryktarda saktalyp kaldy Sondyktan Resejde algash ret zubr men bizondy shagylystyryp tүraralyk budan zubr bizon alyndy 1907 Bularda zubrdyn da bizonnyn da belgileri bolady birak әdette ekeuinen de irileu keledi Basy zubr basynan үlkenirek artky ayagynyn pishini ozgesheleu basynyn keudesinin zhүni kalyndau Salmagy 600 1000 kg Anshylyk sharuashylyk үshin manyzy zor 1960 zhyly Almaty hajuanattar sayabagynda osirilgen bes zubr bizon Ile Alatauyndagy zhiberilgen bolatyn Birak kysy suyk kary mol bul zherde zubr bizondar tirshilik ortasyna bejimdele almaj kelesi zhyly tүgeldej shygynga ushyrady Sondaj ak osy zhyldary tort taza tukymdy zubrdy Ile Alatauynyn ormandaryna zhersindiru de sәtsiz ayaktaldy Zubrlar zhojylyp ketu kaupi bar zhanuarlar tobyna zhatatyndyktan Halykaralyk tabigat korgau odagynyn Қyzyl kitabyna engizilgen DerekkozderOlech W IUCN SSC Bison Specialist Group 2008 Bison bonasus In 2008 IUCN Red List of Threatened Species Downloaded on 14 kantar 2009 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 Oryssha kazaksha tүsindirme sozdik Biologiya Zhalpy redakciyasyn baskargan professor E Aryn Pavlodar 2007 1028 b ISBN 9965 08 286 3Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul biologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz