Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жаңа Жер (орыс. Новая земля) (қазақ тілінен басқа тілдердің көпшілігінде аударылмай тұпнұсқасында қолданады) — Солтүстік Мұзды мұхиттағы Баренц теңізі мен Кара теңіз аралығындағы аралдар тобы. Ауданы шамамен 83 мың км2. Солтүстік (48,9 мың км2) және Оңтүстік (33,3 мың км2) деп аталатын екі үлкен және жалпы аумағы 1,0 мың км2-дей ондаған ұсақ аралдардан тұрады. Екі үлкен арал енсіз (2 — 3 км) Маточкин Шар бұғазымен және ұсақ аралдармен бөлінген. Жағалауы терең, олар фьорд тәрізді тар шығанақтармен жырымдалған. Жер бедері таулы, қыратты. Солтүстік аралды бойлай биіктігі 800 — 1000 м тау жотасы созыла орналасқан (ең биік жері 1547 м). Оңтүстік аралдың оңтүстік бөлігінде жер беті аласарып, төбесі жазыққа айналады. Жалпы аумағының 25%-ін қалыңдығы 400 м болатын құрлықтық мұз басқан. Одан теңізге көптеген мұзтаулар түседі. Климаты қатаң, арктикалық теңіздік. Қысы ұзақ, ең суық айдың (наурыздың) жылдық орташа темп-расы батыс жағалауында –14 — 17С, шығыс жағалауында –19 — 22С. Ең жылы айдың (тамыздың) орташа температурасы солтүстігінде 2,5С-тан оңт-нде 6,5С қа дейін, мұз қалқанының үстінде –1,3С. Жылдық жауын-шашын мөлшері теңіз жағалауында 300 мм-ден мұз қалқанында 600 — 700 мм-ге дейін. Аса күшті желдер (“Жаңа Жер борасы”) жиі соғады. Солтүстік арал түгелдей мұз белдеміне кіреді. Оңтүстік аралдың көп жерін арктикалық тундра қамтыған. Ақ түлкі, солтүстік бұғысы, ақ аю, алақоржын мекендейді. Жазда жартасты жағалары “Құс базарына” айналады. ұя салуға кайр, шағала, гага, т.б. құстар өте көп жиналады. Ақ түлкі, теңіз аңдарынан морж бен итбалық ауланады. Орыс гаваны, Желания мүйісі, Кіші Кармакул, т.б. полюстік ст. бар. Жаңа Жерде Ресейдің ядролық сынақ полигоны орналасқан.
| Жаңа Жер орыс. Новая земля | |
 | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Аралдар саны | >200 |
| Ірі аралы | |
| Жалпы ауданы | 83 000 км² |
| Ең биік нүктесі | 1547 м |
| Тұрғындар (2010 жыл) | 2429 адам |
| Халық тығыздығы | 0,029 адам/км² |
| Орналасуы | |
| 74° с. е. 56° ш. б. / 74° с. е. 56° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 74° с. е. 56° ш. б. / 74° с. е. 56° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Архипелагты шаятын акваториялар | Баренц теңізі, Кара теңіз |
| Ел |  Ресей |
| Аймақ | Архангельск облысы |
 Жаңа Жер Ортаққорда | |
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhana Zher orys Novaya zemlya kazak tilinen baska tilderdin kopshiliginde audarylmaj tupnuskasynda koldanady Soltүstik Muzdy muhittagy Barenc tenizi men Kara teniz aralygyndagy araldar toby Audany shamamen 83 myn km2 Soltүstik 48 9 myn km2 zhәne Ontүstik 33 3 myn km2 dep atalatyn eki үlken zhәne zhalpy aumagy 1 0 myn km2 dej ondagan usak araldardan turady Eki үlken aral ensiz 2 3 km Matochkin Shar bugazymen zhәne usak araldarmen bolingen Zhagalauy teren olar ford tәrizdi tar shyganaktarmen zhyrymdalgan Zher bederi tauly kyratty Soltүstik araldy bojlaj biiktigi 800 1000 m tau zhotasy sozyla ornalaskan en biik zheri 1547 m Ontүstik araldyn ontүstik boliginde zher beti alasaryp tobesi zhazykka ajnalady Zhalpy aumagynyn 25 in kalyndygy 400 m bolatyn kurlyktyk muz baskan Odan tenizge koptegen muztaular tүsedi Klimaty katan arktikalyk tenizdik Қysy uzak en suyk ajdyn nauryzdyn zhyldyk ortasha temp rasy batys zhagalauynda 14 17 S shygys zhagalauynda 19 22 S En zhyly ajdyn tamyzdyn ortasha temperaturasy soltүstiginde 2 5 S tan ont nde 6 5 S ka dejin muz kalkanynyn үstinde 1 3 S Zhyldyk zhauyn shashyn molsheri teniz zhagalauynda 300 mm den muz kalkanynda 600 700 mm ge dejin Asa kүshti zhelder Zhana Zher borasy zhii sogady Soltүstik aral tүgeldej muz beldemine kiredi Ontүstik araldyn kop zherin arktikalyk tundra kamtygan Ak tүlki soltүstik bugysy ak ayu alakorzhyn mekendejdi Zhazda zhartasty zhagalary Қus bazaryna ajnalady uya saluga kajr shagala gaga t b kustar ote kop zhinalady Ak tүlki teniz andarynan morzh ben itbalyk aulanady Orys gavany Zhelaniya mүjisi Kishi Karmakul t b polyustik st bar Zhana Zherde Resejdin yadrolyk synak poligony ornalaskan Zhana Zher orys Novaya zemlyaSipattamasyAraldar sany gt 200Iri aralyZhalpy audany83 000 km En biik nүktesi1547 mTurgyndar 2010 zhyl 2429 adamHalyk tygyzdygy0 029 adam km Ornalasuy74 s e 56 sh b 74 s e 56 sh b 74 56 G O Ya Koordinattar 74 s e 56 sh b 74 s e 56 sh b 74 56 G O Ya T Arhipelagty shayatyn akvatoriyalarBarenc tenizi Kara tenizEl ResejAjmakArhangelsk oblysyZhana ZherZhana ZherZhana Zher OrtakkordaBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet