Гурхан – мемлекеті (1125 – 1213) билеушісінің лауазымы. Тарихи деректерде қидан тіліндегі «гурхан» сөзі «хандардың ханы», «ұлы хан» дегенді білдіреді делінген. – тілдерінде « сөзінің мағынасы «мемлекет», «ұлыс». Қидандар қытай деректерінде чидан, қарачидан деп аталса, араб-парсы, түркі-моңғол тілдеріндегі деректерде кібдан, киден, кита, хита, қытай, қарақытай деп көрсетілген. Олар кезінде қазіргі Қытайдың солтүстігінде патшалығын құрған (907 – 1125). Қидандар 1114 ж. журжан (шүршіт) тайпаларымен соғыста жеңіліске ұшырап, патшалық ыдырай бастады. Бір бөлімі патшалықты билеген ақсүйек тұқымы Елюй Даши бастауымен Орталық Азияға басып кіріп, 1131 ж. патшалықты қайта орнатып, Елюй Даши өзін Гурхан деп жариялады. Тарихта бұл , яғни патшалығы болып, ал астанасы « (Баласағұн қаласының маңында) аталды. Территориясы қазіргі Шығыс Түркістан,Жетісу өңірі және Мауераннахрды қамтыды. Жүз жылға жуық өмір сүріп, 1212 ж. найман ханы жеңіліс тапты.
Дереккөздер
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Gurhan memleketi 1125 1213 bileushisinin lauazymy Tarihi derekterde kidan tilindegi gurhan sozi handardyn hany uly han degendi bildiredi delingen tilderinde sozinin magynasy memleket ulys Қidandar kytaj derekterinde chidan karachidan dep atalsa arab parsy tүrki mongol tilderindegi derekterde kibdan kiden kita hita kytaj karakytaj dep korsetilgen Olar kezinde kazirgi Қytajdyn soltүstiginde patshalygyn kurgan 907 1125 Қidandar 1114 zh zhurzhan shүrshit tajpalarymen sogysta zheniliske ushyrap patshalyk ydyraj bastady Bir bolimi patshalykty bilegen aksүjek tukymy Elyuj Dashi bastauymen Ortalyk Aziyaga basyp kirip 1131 zh patshalykty kajta ornatyp Elyuj Dashi ozin Gurhan dep zhariyalady Tarihta bul yagni patshalygy bolyp al astanasy Balasagun kalasynyn manynda ataldy Territoriyasy kazirgi Shygys Tүrkistan Zhetisu oniri zhәne Mauerannahrdy kamtydy Zhүz zhylga zhuyk omir sүrip 1212 zh najman hany zhenilis tapty DerekkozderҚazak EnciklopediyasyBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet