Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Бретань (фр. Bretagne, Breizh; Bertaèyn) — Францияның солтүстік-батысындағы аймақ, аттас тарихи аймақтың көп бөлігін құрайды және сол аттас түбекте орналасқан, солтүстіктен Ла-Маншпен, ал оңтүстіктен Бискай шығанағымен жуылады. Аймақтың әкімшілік орталығы — Ренн қаласы.
| Бретань |
|---|
| фр. lang-fr | ||
|---|---|---|
|  | |
| (Аймақ туы) | (Аймақ елтаңбасы) | |
| Орналасуы | ||
| ||
| Статусы | Аймақ | |
| Астанасы | Ренн | |
| Кеңес президенті | () | |
| Мишель Кирри | ||
| Департаменттер | 4 департамент | |
| Округтер | 15 округ | |
| 102 кантон | ||
| 1208 коммунна | ||
| Халқы | (10 орын) | |
| * 01.01.2017 (бағалаулар бойынша) | 3 318 904 | |
| * 08.03.2017 (санақ бойынша) | ||
| * Тығыздығы (7) | 122/км² | |
| Жер аумағы1 | 27 208 км² | |
| Уақыт белдеуі | +1 | |
| ISO | FR-E | |
| Сайты | bretagne.bzh | |
| 1 Өзен, су, көлдерді және ауданы 1 км² астам мұздықтарды, сондай-ақ өзендердің эстуарийлерін санамағандаға жер реестрі бойынша. | ||
 | ||
Символизм
Бретон туы — «Gwenn ha du» (бретон тілінен сөзбе-сөз аударғанда — «ақ және қара») 1923 жылы маршал Морван құрған. Төрт ақ жолақ британдық аймақтар мен епископтарды білдіреді — Леон (фр. Leon), Трегор (фр. Tregor), Корнуи (фр. Cornouaill) және Ваннес аймағы (фр. Vannetais). Бес қара жолақ галлоша сөйлейтін аймақтар мен епархияларды білдіреді: Ренн (фр. Rennes), Нант (фр. Nantes), Дол (фр. Dol), Малуин (фр. Malouin) және Пентиевр (фр. Penthievre). Ақкіс герцог гербінен алынды. Ту элементтерінің жиынтығы геральдикалық дәстүрлерлерге сәйкес келеді: ту анық, көрінетін, түсінікті, алыстан танылады және Бретань туралы түсінік береді.
Мемлекеттік әнұран: Bro gozh ma zadoù (Менің әкелерімнің ежелгі жері).
Елтаңба: утесник.
География
Бретань Арморикан массивінің бөлігі болып табылады, бұл оған табиғи тұтастық береді. Массив негізінен жазық, теңіз деңгейінен орташа биіктігі 104 м-ден аспайды. Бұл Франция территориясының ең көне аймағы: оның тарихы палеозой дәуірінен бұрын басталған.
Бретань — түбек, Атлант мұхиты оның периметрінің 4/5 бөлігін шайып жатыр, ал жағалау сызығының ұзындығы үш мың шақырымды құрайды және рельефі өте әртүрлі. Мұхиттың әсерінен Бретаньде салыстырмалы түрде жұмсақ қыс (Сен-Бриеде жылына 27 күн аяз) және жазда қалыпты ыстық болады. Көктем өте ерте, наурыздың басынан басталады, бірақ жылыну баяу жүретіндіктен өте ұзақ уақытқа созылады. Бұл – бекіш пен утесник гүлдеген жылдың ең әдемі мезгілі.
Жауын-шашын өте көп емес (Роскофф: 760 мм), 1000 мм-ден асатын биіктіктерді қоспағанда. Олар негізінен күзгі-қысқы кезеңге түседі. Жағалаудағы қатты желдер түбектің ішкі бөлігінде ормандармен тез жұмсарады.
Бретань аумағында Франция метрополиясының ең батыс нүктелері — Уэссан аралы және Пуэнт-де-Корсан (континенттік нүкте) мүйісі орналасқан.
Табиғат
Ормандар Армориканы ежелден жауып тұратын, бірақ кейінірек азайып кетті, бірақ әлі де Бретань ландшафтының көп бөлігін құрайды. Осы ормандардың бірі (Броселианд) аңыздарға енген.
Тарих
440-600 жылдар аралығында Британ аралдарынан бриттердің көші-қонының бірнеше толқыны болды. Жаңа аумақта сол кезде қазіргі Франция территориясын жаулап алған франктермен жиі қақтығыстар болды.
Орта ғасыр
Орта ғасырларда Бретань толық дерлік тәуелсіздігін сақтай отырып, Францияның вассалды герцогтығы болды. Франция мен Англия арасындағы жиі қақтығыстар кезінде Бретань бір жағын немесе екіншісін басып алды. 1491 жылы Карл VIII және Анна Бретаньдық некеге тұру нәтижесінде герцогтік Францияның іс жүзінде провинциясына айналады; 1532 жылдан - корольдік доменнің бөлігі.
Жаңа және ең жаңа уақыт
1963 жылы Бретань азат ету майданы құрылды, ол Бретань тәуелсіздігі үшін күресті бастады. 1964 жылы Бретаньяның автономиясын жақтайтын «Демократиялық Бретон одағы» саяси партиясы құрылды.
2014 жылғы француз аймақтарының аумақтық реформасына сәйкес Бретань шекарасы өзгермеген бірнеше әкімшілік аймақтардың біріне айналды.
Халық
Аймақтың негізгі халқы — бретондар, тілі кельт тобына жатады; олар Ұлыбританиядан қоныс аударған кельттердің ұрпақтары. Олар негізінен Бретаньнің батыс және оңтүстік департаменттерінде тұрады. Бретон тілінен басқа француз тілі (негізінен Бретаньның шығыс және солтүстік-шығыс департаменттерінде), сондай-ақ галло аралас роман-кельт тілі ретінде кең таралған
Әкімшілік бөлініс
Бретань әкімшілік аймағы төрт департаменттен тұрады:
| № | Атауы | Әкімшілік орталық |
|---|---|---|
| 35 | Иль мен Вилен (фр. Ille-et-Vilaine, Il-ha-Gwilen) | Ренн (фр. Rennes, Roazhon) |
| 22 | Кот-д'Армор (фр. Côtes-d’Armor, Aodoù-an-Arvor) | Сент-Брие (фр. Saint-Brieuc, Sant-Brieg) |
| 56 | Морбиан (фр. Morbihan, Mor-Bihan) | Ванн (фр. Vannes, Gwened |
| 29 | Финистер (фр. Finistère, Penn-ar-Bed) | Кемпер (фр. Quimper, Kemper) |
Бретаньның тарихи аймағына сонымен қатар 5-ші департамент — Атлантикалық Луара кіреді, ресми түрде Луара жерлері аймағының бөлігі.
| № | Атауы | Әкімшілік орталығы |
|---|---|---|
| 44 | Атлантикалық Луара (фр. Loire-Atlantique, Брет. Liger-Atlantel) | Нант (фр. Нант, Брет. Naoned) |
Басқару
Билеушінің бас өкілдері
- 1564—? — Себастьян де Люксембург, граф де Пентьевр, Виконт де Мартиг (?—1569)
- ?—? - Ги де Рье, виконт де Донге, сеньор де Шатонев (? -1591)
- ? —? - Рене де Буйе
Губернаторлар
- ?—? — Жан де Бросс, барон де Бретон, герцог д'Этамп (1505-1565)
Көрікті жерлер
Бретаньнің ең таңғажайып көрікті жерлерінің бірі — үш мыңға жуығы бар Карнак елді мекеніндегі менхирлер. Олардың пайда болуы біздің дәуірімізге дейінгі 6-3 мыңжылдықтарға жатады және олардың пайда болу мақсаты туралы өте аз белгілі.
Бретаньдегі маңызды саудасы — бұл жағалау аймағында устрицалар мен басқа жеуге жарамды моллюскаларды, соның ішінде «устрица саябақтарында» өсіру.
Дереккөздер
- Collectivités territoriales : nouvelle organisation territoriale (фран.). Assemblée Nationale (7 тамыз 2015). Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 желтоқсан 2015.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 1 қаңтар 2016.
Сілтемелер
- Бретань аймақтық кеңесінің ресми сайты)(франц.)
- Мәдени кеңестің ресми сайты
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bretan fr Bretagne Breizh Bertaeyn Franciyanyn soltүstik batysyndagy ajmak attas tarihi ajmaktyn kop boligin kurajdy zhәne sol attas tүbekte ornalaskan soltүstikten La Manshpen al ontүstikten Biskaj shyganagymen zhuylady Ajmaktyn әkimshilik ortalygy Renn kalasy Bretanfr lang fr Ajmak tuy Ajmak eltanbasy OrnalasuyStatusy AjmakӘkimshilikAstanasy RennKenes prezidenti Mishel KirriDepartamentter 4 departamentOkrugter 15 okrug102 kanton1208 kommunnaStatistikaHalky 10 oryn 01 01 2017 bagalaular bojynsha 3 318 904 08 03 2017 sanak bojynsha Tygyzdygy 7 122 km Zher aumagy1 27 208 km Uakyt beldeui 1ISO FR ESajty bretagne bzh1 Өzen su kolderdi zhәne audany 1 km astam muzdyktardy sondaj ak ozenderdin estuarijlerin sanamagandaga zher reestri bojynsha SimvolizmBreton tuy Gwenn ha du breton tilinen sozbe soz audarganda ak zhәne kara 1923 zhyly marshal Morvan kurgan Tort ak zholak britandyk ajmaktar men episkoptardy bildiredi Leon fr Leon Tregor fr Tregor Kornui fr Cornouaill zhәne Vannes ajmagy fr Vannetais Bes kara zholak gallosha sojlejtin ajmaktar men eparhiyalardy bildiredi Renn fr Rennes Nant fr Nantes Dol fr Dol Maluin fr Malouin zhәne Pentievr fr Penthievre Akkis gercog gerbinen alyndy Tu elementterinin zhiyntygy geraldikalyk dәstүrlerlerge sәjkes keledi tu anyk korinetin tүsinikti alystan tanylady zhәne Bretan turaly tүsinik beredi Memlekettik әnuran Bro gozh ma zadou Menin әkelerimnin ezhelgi zheri Eltanba utesnik GeografiyaBretan Armorikan massivinin boligi bolyp tabylady bul ogan tabigi tutastyk beredi Massiv negizinen zhazyk teniz dengejinen ortasha biiktigi 104 m den aspajdy Bul Franciya territoriyasynyn en kone ajmagy onyn tarihy paleozoj dәuirinen buryn bastalgan Bretan tүbek Atlant muhity onyn perimetrinin 4 5 boligin shajyp zhatyr al zhagalau syzygynyn uzyndygy үsh myn shakyrymdy kurajdy zhәne relefi ote әrtүrli Muhittyn әserinen Bretande salystyrmaly tүrde zhumsak kys Sen Briede zhylyna 27 kүn ayaz zhәne zhazda kalypty ystyk bolady Koktem ote erte nauryzdyn basynan bastalady birak zhylynu bayau zhүretindikten ote uzak uakytka sozylady Bul bekish pen utesnik gүldegen zhyldyn en әdemi mezgili Zhauyn shashyn ote kop emes Roskoff 760 mm 1000 mm den asatyn biiktikterdi kospaganda Olar negizinen kүzgi kysky kezenge tүsedi Zhagalaudagy katty zhelder tүbektin ishki boliginde ormandarmen tez zhumsarady Bretan aumagynda Franciya metropoliyasynyn en batys nүkteleri Uessan araly zhәne Puent de Korsan kontinenttik nүkte mүjisi ornalaskan Tabigat Ormandar Armorikany ezhelden zhauyp turatyn birak kejinirek azajyp ketti birak әli de Bretan landshaftynyn kop boligin kurajdy Osy ormandardyn biri Broseliand anyzdarga engen Tarih440 600 zhyldar aralygynda Britan araldarynan britterdin koshi konynyn birneshe tolkyny boldy Zhana aumakta sol kezde kazirgi Franciya territoriyasyn zhaulap algan franktermen zhii kaktygystar boldy Orta gasyr Orta gasyrlarda Bretan tolyk derlik tәuelsizdigin saktaj otyryp Franciyanyn vassaldy gercogtygy boldy Franciya men Angliya arasyndagy zhii kaktygystar kezinde Bretan bir zhagyn nemese ekinshisin basyp aldy 1491 zhyly Karl VIII zhәne Anna Bretandyk nekege turu nәtizhesinde gercogtik Franciyanyn is zhүzinde provinciyasyna ajnalady 1532 zhyldan koroldik domennin boligi Zhana zhәne en zhana uakyt 1963 zhyly Bretan azat etu majdany kuryldy ol Bretan tәuelsizdigi үshin kүresti bastady 1964 zhyly Bretanyanyn avtonomiyasyn zhaktajtyn Demokratiyalyk Breton odagy sayasi partiyasy kuryldy 2014 zhylgy francuz ajmaktarynyn aumaktyk reformasyna sәjkes Bretan shekarasy ozgermegen birneshe әkimshilik ajmaktardyn birine ajnaldy HalykBretandegi departamentter bojynsha pajyzben breton tilinde sojlejtinderdin sany 2004 Ajmaktyn negizgi halky bretondar tili kelt tobyna zhatady olar Ұlybritaniyadan konys audargan keltterdin urpaktary Olar negizinen Bretannin batys zhәne ontүstik departamentterinde turady Breton tilinen baska francuz tili negizinen Bretannyn shygys zhәne soltүstik shygys departamentterinde sondaj ak gallo aralas roman kelt tili retinde ken taralganӘkimshilik bolinisBretan әkimshilik ajmagy tort departamentten turady Atauy Әkimshilik ortalyk35 Il men Vilen fr Ille et Vilaine Il ha Gwilen Renn fr Rennes Roazhon 22 Kot d Armor fr Cotes d Armor Aodou an Arvor Sent Brie fr Saint Brieuc Sant Brieg 56 Morbian fr Morbihan Mor Bihan Vann fr Vannes Gwened29 Finister fr Finistere Penn ar Bed Kemper fr Quimper Kemper Bretannyn tarihi ajmagyna sonymen katar 5 shi departament Atlantikalyk Luara kiredi resmi tүrde Luara zherleri ajmagynyn boligi Atauy Әkimshilik ortalygy44 Atlantikalyk Luara fr Loire Atlantique Bret Liger Atlantel Nant fr Nant Bret Naoned BaskaruBileushinin bas okilderi 1564 Sebastyan de Lyuksemburg graf de Pentevr Vikont de Martig 1569 Gi de Re vikont de Donge senor de Shatonev 1591 Rene de BujeGubernatorlar Zhan de Bross baron de Breton gercog d Etamp 1505 1565 Korikti zherlerBretannin en tangazhajyp korikti zherlerinin biri үsh mynga zhuygy bar Karnak eldi mekenindegi menhirler Olardyn pajda boluy bizdin dәuirimizge dejingi 6 3 mynzhyldyktarga zhatady zhәne olardyn pajda bolu maksaty turaly ote az belgili Bretandegi manyzdy saudasy bul zhagalau ajmagynda ustricalar men baska zheuge zharamdy mollyuskalardy sonyn ishinde ustrica sayabaktarynda osiru DerekkozderCollectivites territoriales nouvelle organisation territoriale fran Assemblee Nationale 7 tamyz 2015 Basty derekkozinen muragattalgan 24 zheltoksan 2015 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 1 kantar 2016 SiltemelerBretan ajmaktyk kenesinin resmi sajty franc Mәdeni kenestin resmi sajty