Бессарабия

Бессарабия — Днестр, өзендері мен Дунайдың төменгі ағысы аралығындағы тарихи аймақ. Қазіргі уақытта Молдова Республикасы жерінің негізгі бөлігі мен Одесса облысының оңтүстік бөлігін алып жатыр.

• 19 ғасырдың 20-жылдарына дейін пен Днестр өзендері аралығының оңтүстік бөлігі (Буджак) Бессарабия деп аталған. Ол 10 — 11 ғасырларда Киев Русінің, 12 — 13 ғасырларда Галицк-Волынь князьдігінің, 14 ғасырдың ортасынан бастап Молдова князьдігінің құрамына кірді.
• 16 ғасырдың басында Түркияның қол астында болып, 1806 — 12 жылдары орыс-түрік соғысының нәтижесінде және 1812 ж. Бухарест бейбіт келісімі бойынша, Ресейдің құрамына енгізілді.
• 1856 ж. Париж бейбіт келісімі бойынша, Бессарабияның оңтүстік бөлігі Ресей империясынан алынып, Румынияға берілді.
• 1878 ж. Берлин конгресінің шешімі бойынша Ресейге қайтарылғанымен, 1918 ж. қаңтарда Румыния Бессарабияны басып алды.
• 1920 ж. 28 қазандағы Париж хаттамасына сәйкес, Румынияның Бессарабияны аннексиялауын Англия, Франция, Италия, Жапония таныды. Кеңес-герман пактісіне қол қойылған соң (1939 ж. 23 тамыздағы Риббентроп-Молотов пактісі), оның құпия хаттамасы бойынша, Бессарабия кеңестік ықпал ету аймағына түсті.

.

Бессарабия.

• 1940 ж. 26 маусымда КСРО үкіметі Бессарабияны және тұрғындарының басым бөлігінің тілі, ұлттық құрамы және тарихи тағдыры украиндармен ортақ болып келетін Солтүстік Буковинаны қайтару туралы Румын үкіметіне арнайы нота жолдады.
• 1940 ж. 28 маусымда аталған өңірлер КСРО құрамына еніп, 1940 ж. 2 тамызда КСРО Жоғарғы Кеңесінің 7-сессиясында қабылданған заңға сәйкес, осы аймақта Молдова КСР-і құрылды. Измаил, Аккерман, Хотин уездері УКСР-ға қосылды.
• 1944 ж. бітім шарты бойынша, Румыния Бессарабия мен Солтүстік Буковинадан бас тартуға мәжбүр болды. Бессарабия қазіргі кезде Молдова Республикасының және кейбір Украина жерлерінен тұрады.

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том

Тағы қараңыз

• Румыния
• Молдова