Бейсенбай Кенжебаев (4 қазан 1904, Бөген ауылы, Ордабасы ауданы, Түркістан облысы – 17 шілде 1987, Алматы) – ғалым, филология ғылымының докторы (1959), профессор (1961).
Бейсенбай Кенжебаев | |
![]() | |
Туған күні | |
---|---|
Туған жері | |
Қайтыс болған күні | |
Қайтыс болған жері | |
Азаматтығы | |
Ғылыми аясы | |
Ғылыми дәрежесі | филология ғылымының докторы (1959), профессор (1961) |
Альма-матер | |
Атақты шәкірттері | Мырзатай Жолдасбеков, Мұқтар Мағауин, Рымғали Нұрғали, Алма Қыраубаева, Құлбек Ергөбек, Қабиболла Сыдиықұлы, Жанғара Дәдебаев |
Марапаттары |
Өмірбаяны
1925 жылы - Мәскеудегі Шығыс еңбекшілері коммунистік университетін, Әдебиет институтының 2-курсын, 1942 жылы - ҚазМУ-ды (қазіргі ҚазҰУ) бітірген.
«Жас қайрат», «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас алаш», 1923–28), «Кеңес туы» (1929–30), «Оңтүстік Қазақстан» (1932–33), «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан», 1928–29, 1931–32, 1933–35), т.б. газет-журналдарда бөлім меңгерушісі, редактордың орынбасары, редактор, 1938–1941 - «КСРО Жоғарғы Кеңесінің Ведомостарында» аудармашы, 1941–1944 - Қазақстан мемлекеттік біріккен баспасының бас редакторы болып қызмет істеген. 1961 - жылдан ҚазМУ-да кафедра меңгерушісі. 1975–1987 жылдары осы университетте профессор болды.
«XX ғасырдың бас кезіндегі қазақтың демократ жазушылары (монография бойынша)» деген тақырыпта докторлық диссертация қорғаған. Кенжебаев – қазақ әдебиетінің мәселелеріне, қазақ баспасөзінің тарихына арналған іргелі еңбектердің, Абай, С.Торайғыров, Жамбыл Жабаев, М.Сералин, М.О.Әуезов, С.Шәріповтің өмірі мен шығармалары туралы зерттеулердің авторы. Жоғары оқу орындары студенттеріне арналған «XX ғасыр басындағы қазақ әдебиеті» оқулығын, «Ертедегі қазақ әдебиеті хрестоматиясын» (1967) жариялады. Ауыз әдебиеті үлгілерін жинау, жүйелеу, зерттеумен айналысты. Кеңестік кезеңде коммунистік идеологияға орай, қазақ әдебиетінің тарихы Бұқар жыраудан (XIX ғ.) басталады деген жаңсақ пікірді теріске шығарып, оның Орхон-Енисей жазбаларынан басталатындығын ғылыми тұрғыдан дәлелдеді.
Атақты шәкірттері
Еңбектері
- «Көне әдебиет туралы» (1969),
- «Қазақ әдебиеті тарихының мәселелері» (1973) атты еңбектерін жазды.
- «Қазақ әдебиеті тарихы» (1948) кітабының фольклорға қатысты тарауларын жазып,
- «Жамбыл Жабаев – қазақ халқының жыршысы» (1955),
- «Біржан сал мен Сараның айтысқаны» (1955), т.б. зерттеулерін жариялады.
- «Тымпи» (1943, 1981),
- «Көңіл ашар» (1971) сатиралық фольклор мұраларын бастырды.
Кенжебаев – көркем проза («Асау жүрек», 1928) және аударма саласында да (Г.Мопассан, Э.Хемингуэй, Лу Синь, Я.Гашек, А.П.Чехов, т.б. жазушылардың әңгімелері) еңбек етті. А.С.Пушкин шығармаларының қазақша библиографиялық көрсеткішін (М.М.Фетисовпен бірге) жасады. Бірнеше орденмен және медальдармен марапатталған.
Дереккөздер
- Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
![]() | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bejsenbaj Kenzhebaev 4 kazan 1904 Bogen auyly Ordabasy audany Tүrkistan oblysy 17 shilde 1987 Almaty galym filologiya gylymynyn doktory 1959 professor 1961 Bejsenbaj KenzhebaevTugan kүni4 kazan 1904 1904 10 04 Tugan zheriBogen auyly Ordabasy audany Tүrkistan oblysyҚajtys bolgan kүni17 shilde 1987 1987 07 17 82 zhas Қajtys bolgan zheriAlmatyAzamattygyResej imperiyasy KSRO Қazak KSRҒylymi ayasyfilologiyaҒylymi dәrezhesifilologiya gylymynyn doktory 1959 professor 1961 Alma materӘl Farabi atyndagy Қazak ulttyk universitetiAtakty shәkirtteriMyrzataj Zholdasbekov Muktar Magauin Rymgali Nurgali Alma Қyraubaeva Қulbek Ergobek Қabibolla Sydiykuly Zhangara DәdebaevMarapattaryӨmirbayany1925 zhyly Mәskeudegi Shygys enbekshileri kommunistik universitetin Әdebiet institutynyn 2 kursyn 1942 zhyly ҚazMU dy kazirgi ҚazҰU bitirgen Zhas kajrat Leninshil zhas kazirgi Zhas alash 1923 28 Kenes tuy 1929 30 Ontүstik Қazakstan 1932 33 Socialistik Қazakstan kazirgi Egemen Қazakstan 1928 29 1931 32 1933 35 t b gazet zhurnaldarda bolim mengerushisi redaktordyn orynbasary redaktor 1938 1941 KSRO Zhogargy Kenesinin Vedomostarynda audarmashy 1941 1944 Қazakstan memlekettik birikken baspasynyn bas redaktory bolyp kyzmet istegen 1961 zhyldan ҚazMU da kafedra mengerushisi 1975 1987 zhyldary osy universitette professor boldy XX gasyrdyn bas kezindegi kazaktyn demokrat zhazushylary monografiya bojynsha degen takyrypta doktorlyk dissertaciya korgagan Kenzhebaev kazak әdebietinin mәselelerine kazak baspasozinin tarihyna arnalgan irgeli enbekterdin Abaj S Torajgyrov Zhambyl Zhabaev M Seralin M O Әuezov S Shәripovtin omiri men shygarmalary turaly zertteulerdin avtory Zhogary oku oryndary studentterine arnalgan XX gasyr basyndagy kazak әdebieti okulygyn Ertedegi kazak әdebieti hrestomatiyasyn 1967 zhariyalady Auyz әdebieti үlgilerin zhinau zhүjeleu zertteumen ajnalysty Kenestik kezende kommunistik ideologiyaga oraj kazak әdebietinin tarihy Bukar zhyraudan XIX g bastalady degen zhansak pikirdi teriske shygaryp onyn Orhon Enisej zhazbalarynan bastalatyndygyn gylymi turgydan dәleldedi Atakty shәkirtteriMyrzataj Zholdasbekov Muktar Magauin Rymgali Nurgali Alma Қyraubaeva Қulbek Ergobek Қabibolla Sydiykuly Zhangara DәdebaevEnbekteri Kone әdebiet turaly 1969 Қazak әdebieti tarihynyn mәseleleri 1973 atty enbekterin zhazdy Қazak әdebieti tarihy 1948 kitabynyn folklorga katysty taraularyn zhazyp Zhambyl Zhabaev kazak halkynyn zhyrshysy 1955 Birzhan sal men Saranyn ajtyskany 1955 t b zertteulerin zhariyalady Tympi 1943 1981 Konil ashar 1971 satiralyk folklor muralaryn bastyrdy Kenzhebaev korkem proza Asau zhүrek 1928 zhәne audarma salasynda da G Mopassan E Heminguej Lu Sin Ya Gashek A P Chehov t b zhazushylardyn әngimeleri enbek etti A S Pushkin shygarmalarynyn kazaksha bibliografiyalyk korsetkishin M M Fetisovpen birge zhasady Birneshe ordenmen zhәne medaldarmen marapattalgan DerekkozderOtyrar Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2005 ISBN 9965 17 272 2 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet