Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ақтайлақ Байғараұлы (Ақтайлақ би; 1720-1816) – қазақ халқының атақты шешен биі, батыры, әрі төкпе ақын. Найман тайпасының Сыбан руының Жанкөбек тармағынан шыққан, арғы бабалары атақты әділ билер болған.
| Ақтайлақ Байқараұлы | |
| Ақтайлақ би Байқараұлы | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | Семей облысының Абай ауданы, Жарма ауданы ортасындағы Құндызды өңірі |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | Сол жерде |
| Мемлекет | |
| Атағы | Би, батыр, қолбасшысы |
| Шайқасы | Жоңғар шапқыншылығына қарсы шайқас |
 | Ақиық ақын Ақтайлақтың ғасыр жасағанына оның: Екі қырық, бір он бестен асып тұрмын, Аяқты апыл-тапыл басып тұрмын, - дейтін өлең жолдары куә болады. |  |
Өмірбаяны
Ақтайлақ бидің туған ауылы, шыққан ата-тегі жөнінде оның бүгінгі ұрпақтарының бірі, әдебиет зерттеушісі өзінің Ақтайлақ биге арнаған кітабында былай жазады:
"Семей облысының Жарма, Аякөз, Таскескен аудандарын мекендеп отырған найман ішіндегі руының Жангөбек тармағынан шыққан Нарынбай сөзге шешен, әділ би болған екен. Оның баласы Құттыбай қазақ шежіресінде асқан шешендігіне орай "Қу дауысты Құттыбай" деген атпен белгілі болған. Құттыбайдан Байғара, Боран, Ботақара, Сейтен тарайды. Шетінен сөзге жүйрік, шешен болғандықтан бұл төртеуін ел арасында "Бас ауыл" деп атаған. Сол төрт Құттыбайдың Байғарасынан туған Ақтайлақ би заманында алдына жан салмайтын, үлкен рулардың шешендігімен бас қосқан алқалы жиындарда сөйлесіп қағысқанда бір ауыз мақалмен немесе толғау жырымен ел тоқтататындықтан қазақтың қара тілі атаныпты. Ақтайлақ би шамамен 1720 жылы қазіргі Семей облысының Абай, Жарма аудандары ортасындағы Құндызды өңірінде туып, жүзге қараған шағында дүниеден өткен екен.
Зираты
Зираты Аягөз ауданының "Ақши" кеңшарының жерінде.
Ұрпақтары
Ақтайлақ биден тарайтын Әкімбай ақын, Кеңсебай ақын, Жарасбай ақын, Сабырбай ақын ұрпақтары бүгінде өсіп өнген. Семей, Талдықорған, Оңтүстік Қазақстан, Алматы облыстарында еңбек етеді.
Дереккөздер
- (Ақтайлақ би, А; 1991 ж. 4-бет)
- Даланың дара ділмарлары.-Алматы: ЖШС "Қазақстан" баспа үйі", 2001, - 592 бет. ISBN 5-7667-5647
- Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Aktajlak Bajgarauly Aktajlak bi 1720 1816 kazak halkynyn atakty sheshen bii batyry әri tokpe akyn Najman tajpasynyn Syban ruynyn Zhankobek tarmagynan shykkan argy babalary atakty әdil biler bolgan Aktajlak BajkaraulyAktajlak bi BajkaraulyTugan kүni1720 1720 Tugan zheriSemej oblysynyn Abaj audany Zharma audany ortasyndagy Қundyzdy oniriҚajtys bolgan kүni1816 1816 Қajtys bolgan zheriSol zherdeMemleketҚazak handygyAtagyBi batyr kolbasshysyShajkasyZhongar shapkynshylygyna karsy shajkasAkiyk akyn Aktajlaktyn gasyr zhasaganyna onyn Eki kyryk bir on besten asyp turmyn Ayakty apyl tapyl basyp turmyn dejtin olen zholdary kuә bolady ӨmirbayanyAktajlak bidin tugan auyly shykkan ata tegi zhoninde onyn bүgingi urpaktarynyn biri әdebiet zertteushisi ozinin Aktajlak bige arnagan kitabynda bylaj zhazady Semej oblysynyn Zharma Ayakoz Taskesken audandaryn mekendep otyrgan najman ishindegi ruynyn Zhangobek tarmagynan shykkan Narynbaj sozge sheshen әdil bi bolgan eken Onyn balasy Қuttybaj kazak shezhiresinde askan sheshendigine oraj Қu dauysty Қuttybaj degen atpen belgili bolgan Қuttybajdan Bajgara Boran Botakara Sejten tarajdy Shetinen sozge zhүjrik sheshen bolgandyktan bul torteuin el arasynda Bas auyl dep atagan Sol tort Қuttybajdyn Bajgarasynan tugan Aktajlak bi zamanynda aldyna zhan salmajtyn үlken rulardyn sheshendigimen bas koskan alkaly zhiyndarda sojlesip kagyskanda bir auyz makalmen nemese tolgau zhyrymen el toktatatyndyktan kazaktyn kara tili atanypty Aktajlak bi shamamen 1720 zhyly kazirgi Semej oblysynyn Abaj Zharma audandary ortasyndagy Қundyzdy onirinde tuyp zhүzge karagan shagynda dүnieden otken eken ZiratyZiraty Ayagoz audanynyn Akshi kensharynyn zherinde ҰrpaktaryAktajlak biden tarajtyn Әkimbaj akyn Kensebaj akyn Zharasbaj akyn Sabyrbaj akyn urpaktary bүginde osip ongen Semej Taldykorgan Ontүstik Қazakstan Almaty oblystarynda enbek etedi Derekkozder Aktajlak bi A 1991 zh 4 bet Dalanyn dara dilmarlary Almaty ZhShS Қazakstan baspa үji 2001 592 bet ISBN 5 7667 5647 Ajbyn Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy 2011 880 bet ISBN 9965 893 73 H Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz