Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ақсақ Ахмет Герей (қырымтат. Topal Ahmed Geray; 1519 жылы қайтыс болды) — Қырым қалғайы (1515—1519), Қырым ханы I Меңлі Герейдің ұлы, I Мехмет Герей ханның бауыры.
| Ахмет Герей қырымтат. Ahmed Geray | ||||
| Лауазымы | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| 1515 — 1523 | ||||
| Ізашары | I Мехмет Герей | |||
| Ізбасары | Баһадүр Герей | |||
| Өмірбаяны | ||||
| Діні | ислам | |||
| Қайтыс болуы | 1519 | |||
| Династия | Герейлер | |||
| Әкесі | I Меңлі Герей | |||
| Балалары | Геммет Герей, Жүсіп Герей, Бұшақ Герей | |||
өңдеу  | ||||
Өмірбаяны
Ахмет Герей әкесі Қырым ханы І Меңлі Герейдің көптеген әскери жорықтарына қатысты.
1512 жылы Ахмет Герей бауыры Бұрнашпен бірге әкесі Меңлі Герейдің нұсқауымен орыс жеріне жорық жасады. Олар Одоев пен Белевтің маңайын тонап, қиратты. Мырза Даниил Васильевич Щени-Патрикеевтің басқаруымен орыс әскерінің жақындауымен Қырым ханзадалары қашып кетті. Сол жылы маусымда Ахмет Герей Рязан жеріне шабуыл жасамақ болды, бірақ оған тойтарыс бергеннен кейін шегінді. Мәскеу воеводалары оны Тихая Сосна өзеніне дейін қуды.
1515 жылы сәуірде әкесі Меңлі Герей хан қайтыс болғаннан кейін және оның ағасы I Мехмет Герей билікке келген соң Ахмет Герей қалғай сұлтан - тақ мұрагері болып жарияланды. Осыдан кейін ол өзіне Русте пана дайындау үшін Мәскеудің Ұлы кінәзі III Василий Ивановичтен қолдау күтті. Ахмет Герей әкесінен (Ақшақұм) үлесті меншікті иелік етіп алып, сол жерден оңтүстік поляк және литва жерлеріне шабуыл жасады, III Василийден Киевті өзі үшін жаулап алуға көмектесуін сұрады. 1516 жылы Мәскеудің Ұлы кінәзі III Василий оған Руске келсе, табыстауға уәде берді.
1516 жылы І Мехмет Герей өзінің інісі Ахмет Герей қалғаймен кездесті. Хан қалғайдың Очаковтан кетуін, поляк королі Сигизмундпен татуласып, ұлы Жүсіпті кепілдікке жіберуін талап етті. Алайда Ахмет Герей бас тартып, Қырымнан Очаковқа кетіп қалды. Көп ұзамай ағайындылар тағы кездесіп, татуласты. Бірақ бірнеше айдан кейін Ахмет Герей Днепрден өтіп, Очаковқа қашты.
1519 жылдың басында Ақсақ Ахмет Герей қалғай Сәлім Явуз сұлтаннан I Мехмет Герей ханға қарсы күресте әскери көмек сұрап, үлкен ұлы Геммет Герейді Ыстанбұлға кепілдікке жіберді.
1519 жылы наурызда Мехмет Герей хан екі ұлы Баһадүр мен Алып Герейлерді әскермен жіберіп, Ахметті талқандауға бұйрық берді. Баһадүр Герей Орқапыда тұрып, Қырымға баратын жолды жапты. Алып Герей бүлікшіні даладан тапты. Ахмет Герейді немере інісі Алып Герей өлтірді. I Мехмет Герей хан өзінің үлкен ұлы Баһадүр Герейді (1519-1523) қалғай етіп тағайындады.
Әдебиет
- Олекса Гайворонский. Екі құрлық билеушілері. — Т. 1. — Киев—Бақшасарай, 2007. — Б. 124—128. — ISBN 978-966-96917-1-2.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Aksak Ahmet Gerej kyrymtat Topal Ahmed Geray 1519 zhyly kajtys boldy Қyrym kalgajy 1515 1519 Қyrym hany I Menli Gerejdin uly I Mehmet Gerej hannyn bauyry Ahmet Gerej kyrymtat Ahmed GerayLauazymyTu Tu1515 1523Izashary I Mehmet GerejIzbasary Baһadүr GerejӨmirbayanyDini islamҚajtys boluy 1519 1519 Dinastiya GerejlerӘkesi I Menli GerejBalalary Gemmet Gerej Zhүsip Gerej Bushak Gerejondeu ӨmirbayanyAhmet Gerej әkesi Қyrym hany I Menli Gerejdin koptegen әskeri zhoryktaryna katysty 1512 zhyly Ahmet Gerej bauyry Burnashpen birge әkesi Menli Gerejdin nuskauymen orys zherine zhoryk zhasady Olar Odoev pen Belevtin manajyn tonap kiratty Myrza Daniil Vasilevich Sheni Patrikeevtin baskaruymen orys әskerinin zhakyndauymen Қyrym hanzadalary kashyp ketti Sol zhyly mausymda Ahmet Gerej Ryazan zherine shabuyl zhasamak boldy birak ogan tojtarys bergennen kejin shegindi Mәskeu voevodalary ony Tihaya Sosna ozenine dejin kudy 1515 zhyly sәuirde әkesi Menli Gerej han kajtys bolgannan kejin zhәne onyn agasy I Mehmet Gerej bilikke kelgen son Ahmet Gerej kalgaj sultan tak murageri bolyp zhariyalandy Osydan kejin ol ozine Ruste pana dajyndau үshin Mәskeudin Ұly kinәzi III Vasilij Ivanovichten koldau kүtti Ahmet Gerej әkesinen Akshakum үlesti menshikti ielik etip alyp sol zherden ontүstik polyak zhәne litva zherlerine shabuyl zhasady III Vasilijden Kievti ozi үshin zhaulap aluga komektesuin surady 1516 zhyly Mәskeudin Ұly kinәzi III Vasilij ogan Ruske kelse tabystauga uәde berdi 1516 zhyly I Mehmet Gerej ozinin inisi Ahmet Gerej kalgajmen kezdesti Han kalgajdyn Ochakovtan ketuin polyak koroli Sigizmundpen tatulasyp uly Zhүsipti kepildikke zhiberuin talap etti Alajda Ahmet Gerej bas tartyp Қyrymnan Ochakovka ketip kaldy Kop uzamaj agajyndylar tagy kezdesip tatulasty Birak birneshe ajdan kejin Ahmet Gerej Dneprden otip Ochakovka kashty 1519 zhyldyn basynda Aksak Ahmet Gerej kalgaj Sәlim Yavuz sultannan I Mehmet Gerej hanga karsy kүreste әskeri komek surap үlken uly Gemmet Gerejdi Ystanbulga kepildikke zhiberdi 1519 zhyly nauryzda Mehmet Gerej han eki uly Baһadүr men Alyp Gerejlerdi әskermen zhiberip Ahmetti talkandauga bujryk berdi Baһadүr Gerej Orkapyda turyp Қyrymga baratyn zholdy zhapty Alyp Gerej bүlikshini daladan tapty Ahmet Gerejdi nemere inisi Alyp Gerej oltirdi I Mehmet Gerej han ozinin үlken uly Baһadүr Gerejdi 1519 1523 kalgaj etip tagajyndady ӘdebietOleksa Gajvoronskij Eki kurlyk bileushileri T 1 Kiev Bakshasaraj 2007 B 124 128 ISBN 978 966 96917 1 2