Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Басқа мағыналар үшін Аляска (айрық) деген бетті қараңыз.Аляска жотасы — Солтүстік Американың Тынық мұхит жағалауында, Аляска түбегінің оңтүстік бөлігін қамтып жатқан таулар сілемі, Солтүстік Америкадағы ең биік жер. Ұзындығы 1000 км, абсолюттік биіктігі 6194 м (Мак-Кинли тауы).
| Аляска жотасы | |
 Аляска жотасындағы таулы шоқылар | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Тау жүйесі | Кордильера |
| Ұзындығы | 1000 км |
| Ең биік шыңы | |
| Биіктігі | 6194 м |
| Орналасуы | |
| 63°04′10″ с. е. 151°00′26″ б. б. / 63.06944° с. е. 151.00722° б. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 63°04′10″ с. е. 151°00′26″ б. б. / 63.06944° с. е. 151.00722° б. б. (G) (O) (Я) | |
| Елдер | |
| | |
Геологиялық құрылымы
Жота жас тауларға жатады. Негізі интрузивті тау жыныстары шөгінділерінен түзілген. Беткейлері тік, қатты тілімденген. Қойнауы кен байлықтарына бай. Мұнда алтын, бериллий, көмір, темір, платина, сынап, қорғасын және мұнай кендері көптеп кездеседі.
Климаты
Аляска жотасы түбектегі негізгі климаттық және суайрық жотасы болып саналады. Оңтүстіктегі өте ылғалды беткейлерін (800 м-ге дейін) шыршалы-жапырақты орман, одан жоғарысын мәңгі қар мен мұздықтар басқан. Солтүстігіндегі ылғалдылығы аздау болып келген беткейлерін (1000-1100 м) таулы тундра алып жатыр. Ендік бағытта доғаша орналасқан тау жоталары өте биік болып келеді. Олардың орташа биіктігі 3500 м. Сондықтан Аляска жотасының солтүстік және оңтүстік беткейлерінің климатында үлкен айырмашылық бар. Қаңтар айындағы орташа температура солтүстік беткейлерде — 24-30 °С болса, оңтүстік беткейлерінде — 9-11 °С. Жазы қоңыр салқын. Шілде айының орташа температурасы 12-14 °С. Жотаның оңтүстік беткейлерін Алеут аралдарымен қоса “мәңгі күз” аймағы деп те атайды. Ондағы жылдық орташа жауын-шашын мөлшері 1800-4800 мм. Жотаның Фэруэтэр сілемінде жылдың 312 күні жауын-шашынды (6000 мм-ге дейін) болады. Аляска жотасын дүние жүзіндегі ең ұзын Хаббард (145 км) және ауданы жағынан ең үлкен Маласпина (2,2 мың км²) мұздықтары басқан.
Жануарлары
Жотаны ең ірі бұлан, америкалық бизон, қасқыр, карибу бұғысы, сұр аю, күдірқодас (овцебык) мекендейді, ал суларында ең ірі қызыл балық тіршілік етеді.
Сыртқы сілтемелер
Аляска жотасы(қолжетпейтін сілтеме)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Baska magynalar үshin Alyaska ajryk degen betti karanyz Alyaska zhotasy Soltүstik Amerikanyn Tynyk muhit zhagalauynda Alyaska tүbeginin ontүstik boligin kamtyp zhatkan taular silemi Soltүstik Amerikadagy en biik zher Ұzyndygy 1000 km absolyuttik biiktigi 6194 m Mak Kinli tauy Alyaska zhotasyAlyaska zhotasyndagy tauly shokylarSipattamasyTau zhүjesiKordileraҰzyndygy1000 kmEn biik shynyMak KinliBiiktigi6194 mOrnalasuy63 04 10 s e 151 00 26 b b 63 06944 s e 151 00722 b b 63 06944 151 00722 G O Ya Koordinattar 63 04 10 s e 151 00 26 b b 63 06944 s e 151 00722 b b 63 06944 151 00722 G O Ya T Elder AҚSh Suret 280px Alyaska zhotasy Zher Alyaska zhotasyGeologiyalyk kurylymyEn biik zheri Mak Kinli tauy Zhota zhas taularga zhatady Negizi intruzivti tau zhynystary shogindilerinen tүzilgen Betkejleri tik katty tilimdengen Қojnauy ken bajlyktaryna baj Munda altyn berillij komir temir platina synap korgasyn zhәne munaj kenderi koptep kezdesedi KlimatyAlyaska zhotasyndagy muzdyk Alyaska zhotasy tүbektegi negizgi klimattyk zhәne suajryk zhotasy bolyp sanalady Ontүstiktegi ote ylgaldy betkejlerin 800 m ge dejin shyrshaly zhapyrakty orman odan zhogarysyn mәngi kar men muzdyktar baskan Soltүstigindegi ylgaldylygy azdau bolyp kelgen betkejlerin 1000 1100 m tauly tundra alyp zhatyr Endik bagytta dogasha ornalaskan tau zhotalary ote biik bolyp keledi Olardyn ortasha biiktigi 3500 m Sondyktan Alyaska zhotasynyn soltүstik zhәne ontүstik betkejlerinin klimatynda үlken ajyrmashylyk bar Қantar ajyndagy ortasha temperatura soltүstik betkejlerde 24 30 S bolsa ontүstik betkejlerinde 9 11 S Zhazy konyr salkyn Shilde ajynyn ortasha temperaturasy 12 14 S Zhotanyn ontүstik betkejlerin Aleut araldarymen kosa mәngi kүz ajmagy dep te atajdy Ondagy zhyldyk ortasha zhauyn shashyn molsheri 1800 4800 mm Zhotanyn Ferueter sileminde zhyldyn 312 kүni zhauyn shashyndy 6000 mm ge dejin bolady Alyaska zhotasyn dүnie zhүzindegi en uzyn Habbard 145 km zhәne audany zhagynan en үlken Malaspina 2 2 myn km muzdyktary baskan ZhanuarlaryZhotany en iri bulan amerikalyk bizon kaskyr karibu bugysy sur ayu kүdirkodas ovcebyk mekendejdi al sularynda en iri kyzyl balyk tirshilik etedi Syrtky siltemelerAlyaska zhotasy kolzhetpejtin silteme