Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Александр Селькирк (ағылш. Alexander Selkirk, Selcraig, 1676 — 13 желтоқсан 1721) — шотланд теңізшісі. 1704-09 жылдары Тынық мұхитындағы Мас-а-Тьерра (1966 жылдан кейін Робинзон Крузо аталып кетті) аралында жалғыздан-жалғыз күн кешкен. Кейін Даниэль Дефоның "Робинзон Крузо" шығармасына арқау болған.
| Александр Селькирк | |
| Alexander Selkirk | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | Кейп Пост, Гана |
| Азаматтығы | |
| Қызметі | теңізші |
Аралда
Селькирк Шотландияда дүниеге келген. 1704 жылы кезекті теңіз саяхатында кеме капитанымен кикілжіңге келген 28 жасар Селькиркті кеме билігіндегілер сол аралға тастап кетеді. Баз бір мәліметтерде «ол кемені өз қалауымен тастап кетті» делінген, бұл мәліметтің жаны да бар болуы мүмкін, себебі Селькирк аралда қалып кеткенде оның қолында балта, күрек, мылтық секілді күн көруге қажетті құралдар болған. Қалай болғанда да, ұлыбританиялық бірбеткей теңізші өмірінің бес жылын сол аралда өткізген.
Бір қызығы, бұны аралға тастап кеткен «Сэнк Пор» кемесі апатқа ұшырап, ондағы адамдар түгелдей опат болған. Селькирк оны, әрине білген жоқ.
Теңізшілердің оған тастап кеткен азық-түлігі бір тәулікке ғана жеткен. Оның бақытына орай, бұл аралда жабайы ешкілер тіптен көп болады. Оқ-дәрісі жетерлік болғандықтан, ешкілерді атып алып, сойып жеп күнелткен. Алайда жалғыздыққа бой үйрету тіптен қиынға соғады. Құсадан өлуге шақ қалған байғұс өзіне талай мәрте қол жұмсамақ та болған екен.
Кеудеден жаны шықпаған соң, сүйретіліп төрт жыл да артта қалады. Бір күні аралға бір кеме келіп тоқтайды. «Аралдан кететін болдым» деп қуанғанымен, ол испандар кемесі болып шығады. Ол кезде Испания мен Англия бір-бірімен бітіспес дұшпан болғандықтан, Селькирк «кемедегілер мені өлтіріп кетер» деп олардан тығылып қалады.
1709 жылы 1 ақпан күні оны ағылшын кемесі аралдан алып кетеді. Кеме капитаны Вудс Роджерс мұны «Аралдың губернаторы» деп атаған екен...
Аңызға айналу
Селькирк өте әңгімешіл кісі болған деседі. Оның аралда өткізген өмірі жайлы хикаялары ауыздан-ауызға тез тарайды. Газет беттерінде жарияланады. Кейін бұл аңыз-теңізші Даниэль Дефоның да құлағына жетеді.
Александр Селькирк 1721 жылы 45 жасында кезекті теңіз сапарында ауырып қайтыс болды.
1518 күн ғұмыры өткен Мас-а-Тьерра аралы кейін Селькирктің емес, жазушының ойдан шығарған кейіпкері Робинзон Крузоның атымен аталып кетеді.
Әдебиет
- Балод А. Злоключения знаменитых путешественников. Кто был Робинзон. — М.: Издательство «Вече», 2017. — 448с.
- Р. Стиль. История удивительных приключений Александра Селькирка, потерпевшего кораблекрушение моряка.
- Diana Souhami. Selkirk’s Island: The True and Strange Adventures of the Real Robinson Crusoe. Thorndike Press. Waterville, Maine. 2001.
- The Life and Adventures of Alexander Selkirk by John Howell. Caven Press, 2010.
- Marooned: The Strange but True Adventures of Alexander Selkirk, the Real Robinson Crusoe. Robert Kraske. Clarion Books. N.Y. 2005.
- Woodes Rogers, A Cruising Voyage round the World.The Narrative Press,2004.
- Bruce Selcraig. The Real Robinson Crusoe. — Smithsonian magazine, July 2005.
Дереккөздер
Сілтемелер
- Кто был прототипом Робинзона Крузо? Мұрағатталған 29 маусымның 2016 жылы.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Aleksandr Selkirk agylsh Alexander Selkirk Selcraig 1676 13 zheltoksan 1721 shotland tenizshisi 1704 09 zhyldary Tynyk muhityndagy Mas a Terra 1966 zhyldan kejin Robinzon Kruzo atalyp ketti aralynda zhalgyzdan zhalgyz kүn keshken Kejin Daniel Defonyn Robinzon Kruzo shygarmasyna arkau bolgan Aleksandr SelkirkAlexander SelkirkTugan kүni1676 1676 Tugan zheriShotlandiyaҚajtys bolgan kүni25 kantar 1721 1721 01 25 Қajtys bolgan zheriKejp Post GanaAzamattygy ShotlandiyaҚyzmetitenizshiAraldaSelkirk Shotlandiyada dүniege kelgen 1704 zhyly kezekti teniz sayahatynda keme kapitanymen kikilzhinge kelgen 28 zhasar Selkirkti keme biligindegiler sol aralga tastap ketedi Baz bir mәlimetterde ol kemeni oz kalauymen tastap ketti delingen bul mәlimettin zhany da bar boluy mүmkin sebebi Selkirk aralda kalyp ketkende onyn kolynda balta kүrek myltyk sekildi kүn koruge kazhetti kuraldar bolgan Қalaj bolganda da ulybritaniyalyk birbetkej tenizshi omirinin bes zhylyn sol aralda otkizgen Bir kyzygy buny aralga tastap ketken Senk Por kemesi apatka ushyrap ondagy adamdar tүgeldej opat bolgan Selkirk ony әrine bilgen zhok Tenizshilerdin ogan tastap ketken azyk tүligi bir tәulikke gana zhetken Onyn bakytyna oraj bul aralda zhabajy eshkiler tipten kop bolady Ok dәrisi zheterlik bolgandyktan eshkilerdi atyp alyp sojyp zhep kүneltken Alajda zhalgyzdykka boj үjretu tipten kiynga sogady Қusadan oluge shak kalgan bajgus ozine talaj mәrte kol zhumsamak ta bolgan eken Keudeden zhany shykpagan son sүjretilip tort zhyl da artta kalady Bir kүni aralga bir keme kelip toktajdy Araldan ketetin boldym dep kuanganymen ol ispandar kemesi bolyp shygady Ol kezde Ispaniya men Angliya bir birimen bitispes dushpan bolgandyktan Selkirk kemedegiler meni oltirip keter dep olardan tygylyp kalady 1709 zhyly 1 akpan kүni ony agylshyn kemesi araldan alyp ketedi Keme kapitany Vuds Rodzhers muny Araldyn gubernatory dep atagan eken Anyzga ajnaluSelkirk ote әngimeshil kisi bolgan desedi Onyn aralda otkizgen omiri zhajly hikayalary auyzdan auyzga tez tarajdy Gazet betterinde zhariyalanady Kejin bul anyz tenizshi Daniel Defonyn da kulagyna zhetedi Aleksandr Selkirk 1721 zhyly 45 zhasynda kezekti teniz saparynda auyryp kajtys boldy 1518 kүn gumyry otken Mas a Terra araly kejin Selkirktin emes zhazushynyn ojdan shygargan kejipkeri Robinzon Kruzonyn atymen atalyp ketedi ӘdebietBalod A Zloklyucheniya znamenityh puteshestvennikov Kto byl Robinzon M Izdatelstvo Veche 2017 448s R Stil Istoriya udivitelnyh priklyuchenij Aleksandra Selkirka poterpevshego korablekrushenie moryaka Diana Souhami Selkirk s Island The True and Strange Adventures of the Real Robinson Crusoe Thorndike Press Waterville Maine 2001 The Life and Adventures of Alexander Selkirk by John Howell Caven Press 2010 Marooned The Strange but True Adventures of Alexander Selkirk the Real Robinson Crusoe Robert Kraske Clarion Books N Y 2005 Woodes Rogers A Cruising Voyage round the World The Narrative Press 2004 Bruce Selcraig The Real Robinson Crusoe Smithsonian magazine July 2005 DerekkozderSiltemelerKto byl prototipom Robinzona Kruzo Muragattalgan 29 mausymnyn 2016 zhyly