Александр Бекович-Черкасский

Бекович-Черкасский Александр, мұсылманша аты Дәулет-Кизден-мырза (туған жылы белгісіз – 1717, Хиуа) – Ресей қызметінде болған кабарда князі. Парсылармен сауда-саттық орнату мақсатында және Хиуа хандығын өзіне бағындырып, шығысқа жол ашу үшін Петр І 1714 ж. Бекович-Черкасскийге Каспий теңізі жағалауын зерттеуді тапсырған. Бекович-Черкасский экспедициясы Орта Азия мен Қазақстанның Каспий теңізі жағалауына және ол арқылы құрлық жолмен Астрахан, Атырау қалалары — Жем өзенінің төменгі сағасы — Үстірт маршруты бойынша екі рет сапар шекті. Бірінші экспедицияда Бекович-Черкасский жүрген жолдарына мұқият зерттеу жүргізді. Ол Каспий теңізінің солтүстік және солтүстік-шығыс жағалауын картаға түсіріп, оның нақты пішінін анықтаған. Осының нәтижесінде Каспийдің солтүстік және шығыс жағалауының алғашқы нақтылы картасы жасалды. Әмударияның ескі арнасы — Үзбойды тапты. Үзбой өзенінің аңғарының төменгі сағасында жатқан жерлер туралы тұңғыш мағлұмат алынды. Бұл картаны Петр І Франция Академиясына тапсырады. Академия орыс патшасын өзінің құрметті мүшесі етіп сайлады. 1717 ж. Бекович-Черкасский Хиуаға 2-рет аттанады. Бірақ хиуалықтармен болған ұрыста ол қаза табады. Бекович-Черкасскийдің зерттеулерінің нәтижесінде Арал, Каспий теңіздерінің нақты аймақ жиектері белгіленді, тұңғыш карталары жасалып, сипатталды.

Сыртқы сілтемелер

• http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87-%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80
• http://www.hrono.ru/biograf/bio_b/bekovich_cherkas.html
• http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_colier/7393/%D0%91%D0%95%D0%9A%D0%9E%D0%92%D0%98%D0%A7

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том
2. Қазақстанның мұнай энциклопедиясы. 2 томдық - Алматы: "Мұнайшы" Қоғамдық қоры, 2005. ISBN 9965-9765-1-1