Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Абхаз Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы (абх. Аҧснытәи Автономтә Советтә Социалисттә Республика, груз. აფხაზეთის ავტონომიური საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა) — Грузин КСР құрамында 1931 жылдан 1992 жылға дейін болған автономиялық республика. 1921 жылы құрамына (және ол арқылы КСФКР) кірген және 1931 жылы тәуелсіздігінен айырылған (Грузия КСР құрамында автономия болды) КСРО құрамында тәуелсіз республиканы кеңестендіруден кейін бөлініп шыққан Абхазия Социалистік Кеңес Республикасының мұрагері.
| Абхаз Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы | |||||
| абх. Аҧснытәи Автономтә Советтә Социалисттә Республика груз. აფხაზეთის ავტონომიური საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა | |||||
| |||||
| Әкімшілігі | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ел | |||||
| Әкімшілік орталығы |
| ||||
| Тарихы мен географиясы | |||||
| Құрылған уақыты | |||||
| Таратылған уақыты | |||||
| Жер аумағы | 8600 км² | ||||
| Тұрғындары | |||||
| Тұрғыны | 532 000 адам (1989) | ||||
|
| |||||
1990 жылы 25 тамызда Абхазия егеменді Абхаз Кеңестік Социалистік Республикасы болып жарияланды, бұл КСРО Конституциясына сәйкес келмейді. 1991 жылдың көктемінде Грузия өзінің тәуелсіздігін қалпына келтіргенін жариялағанда, Абхазия КСРО құрамында қалуға ниет білдірді (абхаз азшылығы КСРО-ны сақтау туралы қатысты, ал Абхаз Автономиялық Республикасы тұрғындарының көпшілігі біртұтас Грузияның тәуелсіздігін қалпына келтіру туралы референдумда қатысты) және қорытындысында сөзінің нәтижесінде бұзылған жаңа одақ - Егеменді мемлекеттер одағына (ЕМО) қосылуын болжаған. ТМД құрылғаннан кейін және Грузияның оған мүше болудан бас тартуына байланысты (1993 жылға дейін) өзін-өзі жариялаған Абхазия басшылығы халықтың көпшілігінің пікіріне қарамастан, ТМД-ға өз бетінше кіруге ниетті екенін жариялады.
1992 жылдың жазында Абхазиядағы аймақтық билік пен Тбилисидегі орталық басшылық арасындағы келіспеушіліктер негізінен конституциялық мәселе бойынша күшейді: Абхаз автономиясының болуын ұйғармайтын Грузия Әскери кеңесінің 1921 жылғы Грузия демократиялық республикасының конституциясына қайта оралу туралы шешіміне жауап ретінде Абхазия Жоғарғы Кеңесі 1992 жылы 23 шілдеде Абхазия АССР-нің 1978 жылғы Конституциясынан бас тартты және өз кезегінде Абхазияға Абхазия мен Грузия арасындағы келісімшарттық қатынастардың нұсқауы бар Грузиямен конфедерацияда шартты республика мәртебесін беретін Абхазия КСР 1925 жылғы Конституциясының (Негізгі Заңы) қалпына келтірілгенін жариялады. Бұл келіспеушіліктер 17 мың адамның өмірін қиған қарулы қақтығысқа ( қараңыз) әкелді. Бейбіт келісімге БҰҰ-ның бітістірушілігімен 1994 жылдың сәуірінде ғана қол жеткізілді.
Абхаз АКСР «Кеңестік Абхазия» (орыс тілінде, 1921 жылдан бастап), «Аҧсны ҟаҧшь» (абхаз тілінде, 1921 жылдан бастап), «Сабчота Абхазети» (грузин тілінде, 1937 жылдан бастап), «Кокинос капнас» (грек тілінде, 1932-1938), «Мчита Муруцхи» лаз тілде (1929-1938) республикалық газеттер жарияланып отырды.
КСРО ОАК 1935 жылғы 15 наурыздағы қаулысымен Абхаз АКСР Ленин орденімен марапатталды.
Ұлттық құрамы
1989 жылғы халық санағы бойынша халық саны 525 061 адамды құрады, атап айтқанда:
- грузиндер 239 872 (45,68%)
- абхаздар 93 267 (17,76%)
- армяндар 76 541 (14,58%)
- орыстар 74 914 (14,27%)
- гректер 14 664 (2,79%)
- украиндар 11 655 (2,22%)
- белорустар 2084 (0,4%)
- эстондар 1466 (0,28%)
- яһудилер 1426 (0,27%)
- осетиндер 1165 (0,22%)
- татарлар 1099 (0,21%)
Абхазиядағы РКП(б) ұйымдастыру бюросы, жауапты хатшылары
- 1922—1923 жауапты хатшы (1894—1937)
- 1923—1925 жауапты хатшы (1898—1937)
- 1925—1927 жауапты хатшы (1884—1956)
- 1928—1929 жауапты хатшы (1904—1938)
- 1929—1930 жауапты хатшы (−1937)
- 1930 — 5.1932 жауапты хатшы (1900—1937)
- 5.1932 — 1.1936 (1900—1937)
- 1.1936 — 1937 (1897—1938)
- 1937 — 6.1938 л. а. (1903-)
- 6.1938 — 1940 (1903-)
- 1940 — 20.2.1943 (1905-)
- 20.2.1943 — 12.1951 (1910—1980)
- 12.1951 — 21.4.1953 (1904-)
- 21.4 — 2.10.1953 (1907-)
- 2.10.1953 — 1.1956 (1924—1971)
- 1.1956 — 1958 (1919-)
- 1958—1965 (1915-)
- 1965—1975 (1929—1992)
- 1975 — 2.1978
- 2.1978 — 6.4.1989 (1931—1990)
- 6.4.1989 — 1991
ОАК және ЖК
- ақпан 1922—1922 ОАК төрағасы
- 1922—1923 ОАК төрағасы
- 1925 — 17.04.1930 ОАК төрағасы
- 17.04.1930 — 28.12.1936 ОАК төрағасы
- 28.12.1936 — 02.1937 вакансия, Абхаз АКСР ОАК төрағасының орынбасары л. а.
- 17.02 — 09.1937 ОАК төрағасы
- 02.11.1937 — 12.07.1938 ОАК төрағасы
- 13.07.1938 — 07.04.1948 Жоғарғы Кеңес президиумының төрағасы
- 07.04.1948 — 1958 Жоғарғы Кеңес президиумының төрағасы
- 1958—1978 Жоғарғы Кеңес президиумының төрағасы
- 1978 — 24.12.1990 Жоғарғы Кеңес президиумының төрағасы
- 24.12.1990 — 26.11.1994 Жоғарғы Кеңес төрағасы
РК, ХКК және МК
- 02.1921 — 02.1922 Революциялық комитеттің төрағасы
- 02.1922 — 28.12.1936 ХКК төрағасы
- 14.07.1938 — 23.11.1938 ХКК төрағасы
- 23.11.1938 — 1943 ХКК төрағасы
- 1943 — 07.04.1948 ХКК төрағасы — Министрлер Кеңесінің төрағасы (1946 бастап)
- 07.04.1948 — 10.1953 Министрлер Кеңесінің төрағасы
- 10.1953 — 1957 Министрлер Кеңесінің төрағасы
- 1957—1958 Министрлер Кеңесінің төрағасы
- 1958—1967 Министрлер Кеңесінің төрағасы
- 1967—1972 Министрлер Кеңесінің төрағасы
- 1972 — 02.1973 Министрлер Кеңесінің төрағасы
- 02.1973 — 1976 Министрлер Кеңесінің төрағасы
- 1976 — Министрлер Кеңесінің төрағасы
- 1978—1984 Министрлер Кеңесінің төрағасы
- 1988 Министрлер Кеңесінің төрағасы
- 1989 Министрлер Кеңесінің төрағасы
Тағы қараңыз
Дереккөздер
- Абхаз Кеңестік Социалистік Республикасының мемлекеттік егемендігі туралы мағлұмдама. Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 желтоқсан 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 20 мамыр 2013.
- Абхазия Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Грузия Республикасының Мемлекеттік Кеңесіне 1992 жылғы 12 тамыздағы ЖОЛДАУЫ. Басты дереккөзінен мұрағатталған 4 сәуір 2018.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 4 сәуір 2018.
- Абхаз АКСР. 1989 жылғы Бүкілодақтық халық санағы. КСРО республикаларының облыстарының қала және ауыл тұрғындарының жынысы мен ұлты бойынша бөлінуі.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Abhaz Avtonomiyaly Kenestik Socialistik Respublikasy abh Aҧsnytәi Avtonomtә Sovettә Socialisttә Respublika gruz აფხაზეთის ავტონომიური საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა Gruzin KSR kuramynda 1931 zhyldan 1992 zhylga dejin bolgan avtonomiyalyk respublika 1921 zhyly kuramyna zhәne ol arkyly KSFKR kirgen zhәne 1931 zhyly tәuelsizdiginen ajyrylgan Gruziya KSR kuramynda avtonomiya boldy KSRO kuramynda tәuelsiz respublikany kenestendiruden kejin bolinip shykkan Abhaziya Socialistik Kenes Respublikasynyn murageri Abhaz Avtonomiyaly Kenestik Socialistik Respublikasyabh Aҧsnytәi Avtonomtә Sovettә Socialisttә Respublika gruz აფხაზეთის ავტონომიური საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკაTu EltanbasyӘkimshiligiEl KSROӘkimshilik ortalygyTarihy men geografiyasyҚurylgan uakyty1931 zhylyTaratylgan uakyty1992 zhylyZher aumagy8600 km TurgyndaryTurgyny532 000 adam 1989 1990 zhyly 25 tamyzda Abhaziya egemendi Abhaz Kenestik Socialistik Respublikasy bolyp zhariyalandy bul KSRO Konstituciyasyna sәjkes kelmejdi 1991 zhyldyn kokteminde Gruziya ozinin tәuelsizdigin kalpyna keltirgenin zhariyalaganda Abhaziya KSRO kuramynda kaluga niet bildirdi abhaz azshylygy KSRO ny saktau turaly katysty al Abhaz Avtonomiyalyk Respublikasy turgyndarynyn kopshiligi birtutas Gruziyanyn tәuelsizdigin kalpyna keltiru turaly referendumda katysty zhәne korytyndysynda sozinin nәtizhesinde buzylgan zhana odak Egemendi memleketter odagyna EMO kosyluyn bolzhagan TMD kurylgannan kejin zhәne Gruziyanyn ogan mүshe boludan bas tartuyna bajlanysty 1993 zhylga dejin ozin ozi zhariyalagan Abhaziya basshylygy halyktyn kopshiliginin pikirine karamastan TMD ga oz betinshe kiruge nietti ekenin zhariyalady 1992 zhyldyn zhazynda Abhaziyadagy ajmaktyk bilik pen Tbilisidegi ortalyk basshylyk arasyndagy kelispeushilikter negizinen konstituciyalyk mәsele bojynsha kүshejdi Abhaz avtonomiyasynyn boluyn ujgarmajtyn Gruziya Әskeri kenesinin 1921 zhylgy Gruziya demokratiyalyk respublikasynyn konstituciyasyna kajta oralu turaly sheshimine zhauap retinde Abhaziya Zhogargy Kenesi 1992 zhyly 23 shildede Abhaziya ASSR nin 1978 zhylgy Konstituciyasynan bas tartty zhәne oz kezeginde Abhaziyaga Abhaziya men Gruziya arasyndagy kelisimsharttyk katynastardyn nuskauy bar Gruziyamen konfederaciyada shartty respublika mәrtebesin beretin Abhaziya KSR 1925 zhylgy Konstituciyasynyn Negizgi Zany kalpyna keltirilgenin zhariyalady Bul kelispeushilikter 17 myn adamnyn omirin kigan karuly kaktygyska karanyz әkeldi Bejbit kelisimge BҰҰ nyn bitistirushiligimen 1994 zhyldyn sәuirinde gana kol zhetkizildi Abhaz AKSR Kenestik Abhaziya orys tilinde 1921 zhyldan bastap Aҧsny ҟaҧsh abhaz tilinde 1921 zhyldan bastap Sabchota Abhazeti gruzin tilinde 1937 zhyldan bastap Kokinos kapnas grek tilinde 1932 1938 Mchita Muruchi laz tilde 1929 1938 respublikalyk gazetter zhariyalanyp otyrdy KSRO OAK 1935 zhylgy 15 nauryzdagy kaulysymen Abhaz AKSR Lenin ordenimen marapattaldy Ұlttyk kuramy1989 zhylgy halyk sanagy bojynsha halyk sany 525 061 adamdy kurady atap ajtkanda gruzinder 239 872 45 68 abhazdar 93 267 17 76 armyandar 76 541 14 58 orystar 74 914 14 27 grekter 14 664 2 79 ukraindar 11 655 2 22 belorustar 2084 0 4 estondar 1466 0 28 yaһudiler 1426 0 27 osetinder 1165 0 22 tatarlar 1099 0 21 Abhaziyadagy RKP b ujymdastyru byurosy zhauapty hatshylary1922 1923 zhauapty hatshy 1894 1937 1923 1925 zhauapty hatshy 1898 1937 1925 1927 zhauapty hatshy 1884 1956 1928 1929 zhauapty hatshy 1904 1938 1929 1930 zhauapty hatshy 1937 1930 5 1932 zhauapty hatshy 1900 1937 5 1932 1 1936 1900 1937 1 1936 1937 1897 1938 1937 6 1938 l a 1903 6 1938 1940 1903 1940 20 2 1943 1905 20 2 1943 12 1951 1910 1980 12 1951 21 4 1953 1904 21 4 2 10 1953 1907 2 10 1953 1 1956 1924 1971 1 1956 1958 1919 1958 1965 1915 1965 1975 1929 1992 1975 2 1978 2 1978 6 4 1989 1931 1990 6 4 1989 1991OAK zhәne ZhKakpan 1922 1922 OAK toragasy1922 1923 OAK toragasy1925 17 04 1930 OAK toragasy17 04 1930 28 12 1936 OAK toragasy28 12 1936 02 1937 vakansiya Abhaz AKSR OAK toragasynyn orynbasary l a 17 02 09 1937 OAK toragasy02 11 1937 12 07 1938 OAK toragasy13 07 1938 07 04 1948 Zhogargy Kenes prezidiumynyn toragasy07 04 1948 1958 Zhogargy Kenes prezidiumynyn toragasy1958 1978 Zhogargy Kenes prezidiumynyn toragasy1978 24 12 1990 Zhogargy Kenes prezidiumynyn toragasy24 12 1990 26 11 1994 Zhogargy Kenes toragasyRK HKK zhәne MK02 1921 02 1922 Revolyuciyalyk komitettin toragasy02 1922 28 12 1936 HKK toragasy14 07 1938 23 11 1938 HKK toragasy23 11 1938 1943 HKK toragasy1943 07 04 1948 HKK toragasy Ministrler Kenesinin toragasy 1946 bastap 07 04 1948 10 1953 Ministrler Kenesinin toragasy10 1953 1957 Ministrler Kenesinin toragasy1957 1958 Ministrler Kenesinin toragasy1958 1967 Ministrler Kenesinin toragasy1967 1972 Ministrler Kenesinin toragasy1972 02 1973 Ministrler Kenesinin toragasy02 1973 1976 Ministrler Kenesinin toragasy1976 Ministrler Kenesinin toragasy1978 1984 Ministrler Kenesinin toragasy1988 Ministrler Kenesinin toragasy1989 Ministrler Kenesinin toragasyTagy karanyzAbhaziya SKR AbhaziyaDerekkozderAbhaz Kenestik Socialistik Respublikasynyn memlekettik egemendigi turaly maglumdama Basty derekkozinen muragattalgan 22 zheltoksan 2017 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 20 mamyr 2013 Abhaziya Respublikasy Zhogargy Kenesinin Gruziya Respublikasynyn Memlekettik Kenesine 1992 zhylgy 12 tamyzdagy ZhOLDAUY Basty derekkozinen muragattalgan 4 sәuir 2018 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 4 sәuir 2018 Abhaz AKSR 1989 zhylgy Bүkilodaktyk halyk sanagy KSRO respublikalarynyn oblystarynyn kala zhәne auyl turgyndarynyn zhynysy men ulty bojynsha bolinui