Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Викунья (лат. Vicugna vicugna) – түйетәрізділер тұқымдасының ламалар туысына жататын жабайы сүтқоректі жануар. Өркеші болмайды. Оның денесінің ұзындығы 1,5метрдей, шоқтығына дейінгі биіктігі - 70-90 см, салмағы шамамен 65 кг. Денесі - қысқа, жұмсақ əрі жіңішке жүнмен қапталған. Əр қайсысынан 800-1000 грамм жүн қырқылады. Өсіру шаралары жүргізілуде, оларды қорғау мақсатында арнайы қорықтар ұйымдастырылған.
| Викунья | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
 () | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Vicugna vicugna (, 1782) | ||||||||||||||||
 |
Викунья сүтқоректілердің ішінде түйелер тұқымдасының көнтабандылардың подотрядына жататын жұпаяқтылардың бір түрі. Сырт келбетімен викуньялар гуанакоға ұқсайды, бірақ оларға қарағанда викуньялар өлшемі бойынша кішірек және арықтау.
Сырт келбеті
Викуньяның ұзындығы 150 см, иықтың биіктігі бір метрге жуық, ал салмағы-50 кг. Арқа жағындағы жүні ашық-қоңыр, төменде ашықтау- олардың жүні басқа тектес жануарларға қарағанда жүндері әдемілеу және едәуір қалың ол суықтан қорғайтын оқшауланған қабат ретінде қызмет етеді. Викуньяның анатомиялық ерекшелігі-ол төменгі кескіш өткір тістер кеміргіштер сияқты үнемі өсіп келеді. Басқа мұндай ерекшелік жоқ.
Таралуы
Викуньялар Эквадордағы Андтарда, Перуде, Боливияда, Аргентинада және Чилиде таралған. 3500 метрден 5500 метрге дейін биік жерлерде мекен етеді. Гуанаколар сияқты викуньялар белгілі бір шектеулі диапазоны бар басым еркек басқаратын рулық табындарда тұрады. Сонымен қатар, жас бойдақ ерлер топтары бар, олар жетілмеген жасына байланысты өз аумағын әлі қорғай алмайды. Сондай-ақ, жас қарсыластармен табыннан шығарылған жалғыз қарт ер даралар бар.
Туыстық қатынастар
Бұрында викуньяларды үй жануарлар ретінде ешқашан қарастырылмағандықтан және үйретілмегендіктен лама мен альпакалар гуанакодан шыққан деген теория болған. Бірақ қазір ДНҚ сараптамасы бойынша альпакалардың викуньялардың шыққан деген теория пайда болған. Альпакалар, гуанаколар, ламалар, викуньялар бір-бірімен жұптаса алатындықтан олар бір-бірімен көп алмасатын, сондықтан қазіргі кезде үй жануарлардың қай жерден шыққан біз нақты біле алмаймыз.
Викуньяларды ғылыми тілде Vicugna vicugna атайды, яғни жеке тек ретінде қарастыратын. Бұл олардың жақ пен тіс ерекшеліктеріне байланысты. Бірақ викуньялардың гуанаколармен жұптаса алатыны олардың өте ұқсаса екенін дәлелдейді, сондықтан да Vicugna тек ретінде қарастыру ұдайы ғылыми пікірталасқа әкеледі.
Дереккөздер
- Baldi, R. & Wheeler, J. (2008). Vicugna vicugna. In: 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 3 January 2009.
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Vikunya lat Vicugna vicugna tүjetәrizdiler tukymdasynyn lamalar tuysyna zhatatyn zhabajy sүtkorekti zhanuar Өrkeshi bolmajdy Onyn denesinin uzyndygy 1 5metrdej shoktygyna dejingi biiktigi 70 90 sm salmagy shamamen 65 kg Denesi kyska zhumsak eri zhinishke zhүnmen kaptalgan Er kajsysynan 800 1000 gramm zhүn kyrkylady Өsiru sharalary zhүrgizilude olardy korgau maksatynda arnajy koryktar ujymdastyrylgan Vikunya Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby SүtkorektilerSaby ZhuptuyaktylarTukymdasy CamelidaeTajpasy Tegi Tүri V vicugnaVicugna vicugna 1782 Vikunya sүtkorektilerdin ishinde tүjeler tukymdasynyn kontabandylardyn podotryadyna zhatatyn zhupayaktylardyn bir tүri Syrt kelbetimen vikunyalar guanakoga uksajdy birak olarga karaganda vikunyalar olshemi bojynsha kishirek zhәne aryktau Syrt kelbetiVikunyanyn uzyndygy 150 sm iyktyn biiktigi bir metrge zhuyk al salmagy 50 kg Arka zhagyndagy zhүni ashyk konyr tomende ashyktau olardyn zhүni baska tektes zhanuarlarga karaganda zhүnderi әdemileu zhәne edәuir kalyn ol suyktan korgajtyn okshaulangan kabat retinde kyzmet etedi Vikunyanyn anatomiyalyk ereksheligi ol tomengi keskish otkir tister kemirgishter siyakty үnemi osip keledi Baska mundaj erekshelik zhok TaraluyVikunyalar Ekvadordagy Andtarda Perude Boliviyada Argentinada zhәne Chilide taralgan 3500 metrden 5500 metrge dejin biik zherlerde meken etedi Guanakolar siyakty vikunyalar belgili bir shekteuli diapazony bar basym erkek baskaratyn rulyk tabyndarda turady Sonymen katar zhas bojdak erler toptary bar olar zhetilmegen zhasyna bajlanysty oz aumagyn әli korgaj almajdy Sondaj ak zhas karsylastarmen tabynnan shygarylgan zhalgyz kart er daralar bar Tuystyk katynastarBurynda vikunyalardy үj zhanuarlar retinde eshkashan karastyrylmagandyktan zhәne үjretilmegendikten lama men alpakalar guanakodan shykkan degen teoriya bolgan Birak kazir DNҚ saraptamasy bojynsha alpakalardyn vikunyalardyn shykkan degen teoriya pajda bolgan Alpakalar guanakolar lamalar vikunyalar bir birimen zhuptasa alatyndyktan olar bir birimen kop almasatyn sondyktan kazirgi kezde үj zhanuarlardyn kaj zherden shykkan biz nakty bile almajmyz Vikunyalardy gylymi tilde Vicugna vicugna atajdy yagni zheke tek retinde karastyratyn Bul olardyn zhak pen tis erekshelikterine bajlanysty Birak vikunyalardyn guanakolarmen zhuptasa alatyny olardyn ote uksasa ekenin dәleldejdi sondyktan da Vicugna tek retinde karastyru udajy gylymi pikirtalaska әkeledi DerekkozderBaldi R amp Wheeler J 2008 Vicugna vicugna In 2008 IUCN Red List of Threatened Species Downloaded on 3 January 2009 Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi