М.Ю. Лермонтов атындағы мемлекеттік академиялық орыс драма театры — классикалық драматургия қоюға негізделген театр.
М.Ю. Лермонтов атындағы мемлекеттік академиялық орыс драма театры | |
---|---|
Орналасуы | Қазақстан Алматы, Абай даңғылы, 43 |
Негізделгені | 1933 |
Директоры | Юрий Якушев |
Көркемдік жетекшісі | Дмитрий Скирта |
Марапаттары | * 1983 жыл - «Халық достастығы» ордені;
|
Тарихы
- 1933 жылы қазан айында Семей қаласында К.А.Треневтің «Любовь Яровая» пьесасымен ашылды.
- 1934 жылдың қаңтарында жас театр Алматыға көшіп келіп, А. Афиногеновтың «Страх» атты спектакілін көрермендерге көрсетіп, екінші рет ашылды. Сол жылы театр «Алматы қалалық кеңесінің орыс драма театры» деп аталды.
- 1938 жылдан бастап Қазақстанның мемлекеттік орыс драма театрына айналды.
- 1941 жылы театр ұжымы қазақ драма театрымен бірлесіп жұмыс істеді. Сол жылдың аяғында Шымкент қаласына уақытша көшіп, 1943 жылы Алматыға қайта оралды. Екінші дүниежүзілік соғыс жылдары кеңес адамдарының қаҺармандық іс-әрекетін бейнелейтін А.Е.Корнейчуктың «Майдан», К.М.Симоновтың «Орыс адамдары» мен «Біздің қаланың жігіті», Л.М.Леоновтың «Шапқыншылық» пъесалары қойылып, ол спектакльдерге соғыс жылдары эвакуациямен келген Киевтің Леся Украинка атындағы театры актерлері Д.М.Голубинский, П.И.Киянский, О.В.Смирнова т.б. қатысты. Театр труппасы екінші дүниежүзілік соғыс жылдары әскери бөлімшелер мен госпитальдарда, шекара бекеттерінде болып, бірнеше концерттер қойды. 1945 жылы театр жанынан актерлер дайындайтын студия ашылды.
- 1964 жылы Михаил Юрьевич Лермонтовтың 150 жылдығына орай театрге ақынның есімі берілді.
- 1969 жылы театр ғимараты салынды (846 орындықты - бас сахнада 598 орын, кіші сахнада 120 орын). Сәулетшілері Г. Горлышков, В. Давыденко, М. Былинкин, В. Руденко, инженер М. Глебова. 1979 жылдан сәулет ескерткіші.
- 1969 жылдан бастап 1974 жылға дейін театрды Қазақ КСР Халық әртісі Мар Сулимов басқарды. Оның басқарумен көптеген қойылымдар өмірге келді. Ф. Абрамовтың "Две зимы и три лета" қойылымында режиссер және қоюшы-суреткер болды. 1973 жылы Е.Черняктің пьесасы «Василиса Прекрасная» көрермендерге жол тартты. ҚР Халық әртісі Л. Нэльская Ханум бейнесін сомдаған А. Цагарелидің "Тифлисская свадьба" комедиясы халықтың қошеметіне ең көп бөленген қойылым.
- 1974 жылы Мәскеудегі сәтті сапардан кейін театрге академиялық атақ берілді.
- 1983 жылдан бастап театрдың басшысы - ҚР халық әртісі, ҚР Мемлекеттік сыйлығының иегері, «Платинді Тарлан» тәуелсіз сыйлықтың иегері, профессор Рубен Суренович Андриасян. Бас суретші Владимир Иванович Кужель - ҚР еңбек сіңірген қайраткері, ҚР Мемлекеттік сыйлығының иегері.
Алғашқы әртістер
- Театрдың алғашқы көркемдік жетекшісі: Юрий Людвигович Рутковский;
- Алғашқы суретшісі: И.Бальхозин;
- Театрдың алғашқы әртістері: К.Юрасова, П.Каранов, Е.Кручинина, З.Морская, С.Ассуиров, М.Бранд;
- Режиссерлер: Л.Варпаховский, М.Гольдблат, Г.Товстогонов, Б.В. Бибиков, О.Пыжова, А.Ридаль, Я.Штейн, А.Соломарский, М.В. Сулимов, С.Казимирский, А.Мадиевский.
Әр жылдардағы репертуарлары
Орыс классикалық шығармаларын қоюға негізделген театр, оларды сахнаға шығаруда үлкен жетістіктерге жетті; А.Островскийдің «Жазықсыз жапа шеккендер» (1933), Ф.Шиллердің «Қарақшылар» (1935), М.Горькийдің «Соңғылар» (1938), «Егор Булычев және басқалар» (1951), Н.В.Гогольдың «Ревизор», А.Н.Островскийдің «Жасаусыз қалыңдық», «Түсім орны», «Василиса Мелентьева», М.Г.Горькийдің «Дұшпандар», Ф.М.Достоевскийдің «Қорланғандар мен қор болғандар» жэне «Степанчиково селосы мен оның тұрғындары», У.Шекспирдің «Король Лир» т.б. пьесалары.
Өткен ғасырдың 60-80 жылдары театрдың көрнекті қойылымдары бүкіл республикаға танымал болды, ол Ф. Абрамовтың «Две зимы и три лета», А. Вампиловтың «Свиданье в предместье», «Прошлым летом в Чулымске», «Утиная охота», Д. Вассерманның «Человек из Ламанчи», В. Розовтың «Гнездо глухаря», «Кабанчик», А. Галинның «Ретро», П. Шеффердің «Амадей», Н. Лесковтың «Расточитель», Ю. Домбровскийдің «Факультет ненужных вещей» атты спектакльдері.
Театр репертуарынан қазақ халқының өткен өмір жолын, салт-дәстүрлері мен тұрмыс-салтын көрсететін жэне орыс халқымен достық қарым-қатынасын сөз ететін М. Әуезовтің «Махаббат пен намыс», «Қара қыпшақ Қобыланды», «Абай», З.Шашкиннің «Дала таңы», Н.И.Анов пен Я.С.Штейннің «Жүректің әмірімен», Д.Исабековтің «Тор» атты пъесалары, Ғ. Мүсіреповтың «Қозы Көрпеш — Баян сұлу» классикалық шығармалары сахналанды. Театр ұжымы 1958 жылы Мәскеуде өткен қазақ эдебиеті мен өнерінің онкүндігіне катысып, Н.И.Ановтың «Мүрагерлерін», Г. В.Николаеваның романы бойынша «Жолдағы шайқасын», О.Окулевичтің «Джордано Бруно» жэне А.П.Чеховтың «Платоновын» көрсетті. Сол жылдыры орыс актерлермен бірге қазақ артистері де ойнаған қойылымдар жарық көрді. КСРО-ның халық артисі Х. Бөкеева «Иван Грозный» спектаклінде Мария Тюмрюковнаны, ал Ә. Жолымбетов — Ханзаданы, КСРО-ның халық артисі Ш. Айманов «Голубые корни» қойылымында Бреттің, ал Қазақ ССР-інің халық артисі Н. Жантөрин «Порт-Артурда» Звонаревтің бейнесін сомдады.
Театрдың жетекші әртістері
- Қазақстан Республикасының халық әртістері – Г. М. Бойченко, Л. В. Нэльская, Ю. Б. Померанцев (ҚР Мемлекеттік сыйлығының иегері, «Тарлан» тәуелсіз сыйлығының иегері). Л.Темкин;
- ҚР еңбегі сіңген әртістер – Г.Н. Балаев, Т.П. Банченко, В.А. Гришко, Н.В. Долматова, Н.Л. Жмеренецкая, А.А. Зубов, Ю. Н. Капустин (ҚР Мемлекеттік сыйлығының иегері), М.М. Токарев, В.А. Толоконников (РФ Мемлекеттік сыйлығының иегері);
- Қазақстан Республикасының еңбегі сіңген қайраткерлер – М.Ю. Ганцева («Дарын» жастар сыйлығының иегері), А.Н. Креженчуков, И.М. Лебсак (ҚР Мемлекеттік сыйлығының иегері), И.В. Личадеев, В.Д. Зинченко.
Марапаттары мен жетістіктері
- 1983 жылы театр «Халық достастығы» орденімен марапатталды.
- 1974 жылы театр Мәскеу қаласына гастрольдік сапарға барғаннан кейін оған «академиялық» деген атақ беріледі.
- 2000 жылдың наурыз айында ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаев ел мәдениетіне үлкен үлесін қосқан театр жұмысын жоғары бағалап театр ұжымын ерен еңбегі үшін Мәдениет Комитетінің Құрмет грамотасымен марапаттады.
- «Эзоп» спектакліне ҚР Мемлекеттік сыйлығы берілген.
Галерея
- М.Ю.Лермонтов атындағы мемлекеттік академиялық орыс драма театры (2016 жыл, желтоқсан айы).
-
- Фойе.
-
-
-
-
-
-
-
-
- Стенд - Алғашқы әртістер.
- Стенд -1955-65 жылдар репертуарлары.
- Стенд - 1972-79 жылдар репертуарлары.
- Стенд - 1980-89 жылдар репертуарлары.
- Стенд - Соғыс ардагерлері.
Дереккөздер
- Қазақстанның мәдени ошақтары. Культурные центры Казахстана: Фотоальбом. – Алматы:«АСА» Баспа үйі» ЖШС, 2012. – 288 б. (қазақ, орыс, тілдерінде) ISBN 978-601-80325-0-9
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
M Yu Lermontov atyndagy memlekettik akademiyalyk orys drama teatry klassikalyk dramaturgiya koyuga negizdelgen teatr M Yu Lermontov atyndagy memlekettik akademiyalyk orys drama teatryOrnalasuy Қazakstan Almaty Abaj dangyly 43Negizdelgeni 1933Direktory Yurij YakushevKorkemdik zhetekshisi Dmitrij SkirtaMarapattary 1983 zhyl Halyk dostastygy ordeni 1974 zhyl Akademiyalyk teatr atagy 2000 zhyl Mәdeniet Komitetinin Қurmet gramotasy ҚR Memlekettik syjlygy Tarihy1933 zhyly kazan ajynda Semej kalasynda K A Trenevtin Lyubov Yarovaya pesasymen ashyldy 1934 zhyldyn kantarynda zhas teatr Almatyga koship kelip A Afinogenovtyn Strah atty spektakilin korermenderge korsetip ekinshi ret ashyldy Sol zhyly teatr Almaty kalalyk kenesinin orys drama teatry dep ataldy 1938 zhyldan bastap Қazakstannyn memlekettik orys drama teatryna ajnaldy 1941 zhyly teatr uzhymy kazak drama teatrymen birlesip zhumys istedi Sol zhyldyn ayagynda Shymkent kalasyna uakytsha koship 1943 zhyly Almatyga kajta oraldy Ekinshi dүniezhүzilik sogys zhyldary kenes adamdarynyn kaҺarmandyk is әreketin bejnelejtin A E Kornejchuktyn Majdan K M Simonovtyn Orys adamdary men Bizdin kalanyn zhigiti L M Leonovtyn Shapkynshylyk pesalary kojylyp ol spektaklderge sogys zhyldary evakuaciyamen kelgen Kievtin Lesya Ukrainka atyndagy teatry akterleri D M Golubinskij P I Kiyanskij O V Smirnova t b katysty Teatr truppasy ekinshi dүniezhүzilik sogys zhyldary әskeri bolimsheler men gospitaldarda shekara beketterinde bolyp birneshe koncertter kojdy 1945 zhyly teatr zhanynan akterler dajyndajtyn studiya ashyldy 1964 zhyly Mihail Yurevich Lermontovtyn 150 zhyldygyna oraj teatrge akynnyn esimi berildi 1969 zhyly teatr gimaraty salyndy 846 oryndykty bas sahnada 598 oryn kishi sahnada 120 oryn Sәuletshileri G Gorlyshkov V Davydenko M Bylinkin V Rudenko inzhener M Glebova 1979 zhyldan sәulet eskertkishi 1969 zhyldan bastap 1974 zhylga dejin teatrdy Қazak KSR Halyk әrtisi Mar Sulimov baskardy Onyn baskarumen koptegen kojylymdar omirge keldi F Abramovtyn Dve zimy i tri leta kojylymynda rezhisser zhәne koyushy suretker boldy 1973 zhyly E Chernyaktin pesasy Vasilisa Prekrasnaya korermenderge zhol tartty ҚR Halyk әrtisi L Nelskaya Hanum bejnesin somdagan A Cagarelidin Tiflisskaya svadba komediyasy halyktyn koshemetine en kop bolengen kojylym 1974 zhyly Mәskeudegi sәtti sapardan kejin teatrge akademiyalyk atak berildi 1983 zhyldan bastap teatrdyn basshysy ҚR halyk әrtisi ҚR Memlekettik syjlygynyn iegeri Platindi Tarlan tәuelsiz syjlyktyn iegeri professor Ruben Surenovich Andriasyan Bas suretshi Vladimir Ivanovich Kuzhel ҚR enbek sinirgen kajratkeri ҚR Memlekettik syjlygynyn iegeri Algashky әrtisterTeatrdyn algashky korkemdik zhetekshisi Yurij Lyudvigovich Rutkovskij Algashky suretshisi I Balhozin Teatrdyn algashky әrtisteri K Yurasova P Karanov E Kruchinina Z Morskaya S Assuirov M Brand Rezhisserler L Varpahovskij M Goldblat G Tovstogonov B V Bibikov O Pyzhova A Ridal Ya Shtejn A Solomarskij M V Sulimov S Kazimirskij A Madievskij Әr zhyldardagy repertuarlaryOrys klassikalyk shygarmalaryn koyuga negizdelgen teatr olardy sahnaga shygaruda үlken zhetistikterge zhetti A Ostrovskijdin Zhazyksyz zhapa shekkender 1933 F Shillerdin Қarakshylar 1935 M Gorkijdin Songylar 1938 Egor Bulychev zhәne baskalar 1951 N V Gogoldyn Revizor A N Ostrovskijdin Zhasausyz kalyndyk Tүsim orny Vasilisa Melenteva M G Gorkijdin Dushpandar F M Dostoevskijdin Қorlangandar men kor bolgandar zhene Stepanchikovo selosy men onyn turgyndary U Shekspirdin Korol Lir t b pesalary Өtken gasyrdyn 60 80 zhyldary teatrdyn kornekti kojylymdary bүkil respublikaga tanymal boldy ol F Abramovtyn Dve zimy i tri leta A Vampilovtyn Svidane v predmeste Proshlym letom v Chulymske Utinaya ohota D Vassermannyn Chelovek iz Lamanchi V Rozovtyn Gnezdo gluharya Kabanchik A Galinnyn Retro P Shefferdin Amadej N Leskovtyn Rastochitel Yu Dombrovskijdin Fakultet nenuzhnyh veshej atty spektaklderi Teatr repertuarynan kazak halkynyn otken omir zholyn salt dәstүrleri men turmys saltyn korsetetin zhene orys halkymen dostyk karym katynasyn soz etetin M Әuezovtin Mahabbat pen namys Қara kypshak Қobylandy Abaj Z Shashkinnin Dala tany N I Anov pen Ya S Shtejnnin Zhүrektin әmirimen D Isabekovtin Tor atty pesalary Ғ Mүsirepovtyn Қozy Korpesh Bayan sulu klassikalyk shygarmalary sahnalandy Teatr uzhymy 1958 zhyly Mәskeude otken kazak edebieti men onerinin onkүndigine katysyp N I Anovtyn Mүragerlerin G V Nikolaevanyn romany bojynsha Zholdagy shajkasyn O Okulevichtin Dzhordano Bruno zhene A P Chehovtyn Platonovyn korsetti Sol zhyldyry orys akterlermen birge kazak artisteri de ojnagan kojylymdar zharyk kordi KSRO nyn halyk artisi H Bokeeva Ivan Groznyj spektaklinde Mariya Tyumryukovnany al Ә Zholymbetov Hanzadany KSRO nyn halyk artisi Sh Ajmanov Golubye korni kojylymynda Brettin al Қazak SSR inin halyk artisi N Zhantorin Port Arturda Zvonarevtin bejnesin somdady Teatrdyn zhetekshi әrtisteriҚazakstan Respublikasynyn halyk әrtisteri G M Bojchenko L V Nelskaya Yu B Pomerancev ҚR Memlekettik syjlygynyn iegeri Tarlan tәuelsiz syjlygynyn iegeri L Temkin ҚR enbegi singen әrtister G N Balaev T P Banchenko V A Grishko N V Dolmatova N L Zhmereneckaya A A Zubov Yu N Kapustin ҚR Memlekettik syjlygynyn iegeri M M Tokarev V A Tolokonnikov RF Memlekettik syjlygynyn iegeri Қazakstan Respublikasynyn enbegi singen kajratkerler M Yu Ganceva Daryn zhastar syjlygynyn iegeri A N Krezhenchukov I M Lebsak ҚR Memlekettik syjlygynyn iegeri I V Lichadeev V D Zinchenko Marapattary men zhetistikteri1983 zhyly teatr Halyk dostastygy ordenimen marapattaldy 1974 zhyly teatr Mәskeu kalasyna gastroldik saparga bargannan kejin ogan akademiyalyk degen atak beriledi 2000 zhyldyn nauryz ajynda ҚR Prezidenti N Ә Nazarbaev el mәdenietine үlken үlesin koskan teatr zhumysyn zhogary bagalap teatr uzhymyn eren enbegi үshin Mәdeniet Komitetinin Қurmet gramotasymen marapattady Ezop spektakline ҚR Memlekettik syjlygy berilgen GalereyaM Yu Lermontov atyndagy memlekettik akademiyalyk orys drama teatry 2016 zhyl zheltoksan ajy Foje Stend Algashky әrtister Stend 1955 65 zhyldar repertuarlary Stend 1972 79 zhyldar repertuarlary Stend 1980 89 zhyldar repertuarlary Stend Sogys ardagerleri DerekkozderҚazakstannyn mәdeni oshaktary Kulturnye centry Kazahstana Fotoalbom Almaty ASA Baspa үji ZhShS 2012 288 b kazak orys tilderinde ISBN 978 601 80325 0 9