Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Нептуний (лат. Neptunіum; Np) — актиноидтар тобына жататын жасанды жолмен алынған радиоактивті химиялық элемент. Атомдық нептуний 93, атомдық массасы 237,0482. Нептун ғаламшарының құрметіне аталған. Оны 1940 ж. американдық ғалымдар Э.М. Макмиллан (1907 – 1991) және Ф.Х. Эйблсон ашқан.
| |||||||||||||||
| Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| күміс металл  | |||||||||||||||
| Атом қасиеті | |||||||||||||||
| Атауы, символ, нөмірі | Нептуний, 93 | ||||||||||||||
| Топ типі | |||||||||||||||
| Топ, период, блок | ІІІ, 7, f | ||||||||||||||
| Атомдық масса () | |||||||||||||||
| Электрондық конфигурация | [Rn] 5f46d17s2 | ||||||||||||||
| Қабықшалар бойынша электрондар | 2, 8, 18, 32, 22, 9, 2 | ||||||||||||||
| Атом радиусы | 155 | ||||||||||||||
| Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
| 190±1 | |||||||||||||||
| (+4e) 95 (+3e) 110 | |||||||||||||||
| 1,36 (Полинг шкаласы) | |||||||||||||||
| Np←Np4+ −1,30 В | |||||||||||||||
| Тотығу дәрежелері | +2, +3, +4, +5, +6, +7 | ||||||||||||||
| (бірінші электрон) | |||||||||||||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
| Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
| Тығыздық () | 20,25 г/см³ | ||||||||||||||
| Балқу температурасы | 913 K | ||||||||||||||
| Қайнау температурасы | 4175 K | ||||||||||||||
| (9,6) кДж/моль | |||||||||||||||
| Булану жылуы | 336 кДж/моль | ||||||||||||||
| 29,62 Дж/(K·моль) | |||||||||||||||
| Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
| Орторомбалық | |||||||||||||||
| a=6,663 b=4,723 c=4,887 Å | |||||||||||||||
| c/a қатынас | - | ||||||||||||||
| Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
| (300 K) (6,3) Вт/(м·К) | |||||||||||||||
| 7439-99-8 | |||||||||||||||
Нептунийдің 15 изотопы белгілі; 237Np және 239Np изотоптары уран қазбаларында өте аз мөлшерде кездеседі. Нептуний морт, аздап күміс жылтыры бар металл, тығыздығы 20,45 г/см3, балқу t 637ӘC, қайнау t 4100ӘC. Тотығу дәрежелері +3-тен +7-ге, сулы ерітінділерде тұрақтысы +5-ке дейін өзгереді. Суықта біртіндеп тотығады, қыздырған кезде сұйытылған HCl-дың Na2SіF6 қоспасында ериді. H2, N2, C, Sі, P, т.б. элементтермен әрекеттеседі. Нептуний негізінен ғылыми-зерттеу жұмыстары мақсатында қолданылады.
Қасиеті
Нептуний изотоптарының радиоавктивті қасиеттері :
| Массалық сан | Жартылай Шашылу Периоді | Шашылу типі |
|---|---|---|
| 231 | 50 мин | α |
| 232 | 13 мин | электрлі ұстау |
| 233 | 35 мин | α (1 %), электрлі ұстау (99 %) |
| 234 | 4,4 күн | α (1 %), электрлі ұстау (99 %) |
| 235 | 410 күн | β+ (1 %),электрлі ұстау (99 %) |
| 236 | 5000 жыл | α |
| 237 | 2,20×106 жыл | α |
| 238 | 2,1 күн | β− |
| 239 | 2,33 күн | β− |
| 240 | 7,3 мин | β− |
| 241 | 16 мин | β− |
Сілтемелер
Дереккөздер
- Қазақ Энциклопедиясы, 7 том 2 бөлім
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Neptunij lat Neptunium Np aktinoidtar tobyna zhatatyn zhasandy zholmen alyngan radioaktivti himiyalyk element Atomdyk neptunij 93 atomdyk massasy 237 0482 Neptun galamsharynyn kurmetine atalgan Ony 1940 zh amerikandyk galymdar E M Makmillan 1907 1991 zhәne F H Ejblson ashkan 93 Uran Neptunij PlutonijPm Np Uqs Periodicheskaya sistema elementov93 NpZhaj zattyn syrtky bejnesikүmis metallAtom kasietiAtauy simvol nomiriNeptunij 93Top tipiAktinoidtarTop period blokIII 7 fAtomdyk massa 237 237 048 m a b g mol Elektrondyk konfiguraciya Rn 5f46d17s2Қabykshalar bojynsha elektrondar2 8 18 32 22 9 2Atom radiusy155Himiyalyk kasietteri190 1 4e 95 3e 1101 36 Poling shkalasy Np Np4 1 30 V Np Np3 1 79 V Np Np2 0 3 VTotygu dәrezheleri 2 3 4 5 6 7 birinshi elektron 604 5 kDzh mol eV Zhaj zattyn termodinamikalyk kasietteriTermodinamikalyk fazaҚatty deneTygyzdyk 20 25 g sm Balku temperaturasy913 KҚajnau temperaturasy4175 K 9 6 kDzh molBulanu zhyluy336 kDzh mol29 62 Dzh K mol Molyarlyk kolem21 1 sm molkysymy P Pa 1 10 100 1000 10 000 100 000T K 2194 2437 Zhaj zattyn kristalldyk toryOrtorombalyka 6 663 b 4 723 c 4 887 Ac a katynas Baska da kasietteri 300 K 6 3 Vt m K 7439 99 8Neptunij Np Neptunijdin 15 izotopy belgili 237Np zhәne 239Np izotoptary uran kazbalarynda ote az molsherde kezdesedi Neptunij mort azdap kүmis zhyltyry bar metall tygyzdygy 20 45 g sm3 balku t 637ӘC kajnau t 4100ӘC Totygu dәrezheleri 3 ten 7 ge suly eritindilerde turaktysy 5 ke dejin ozgeredi Suykta birtindep totygady kyzdyrgan kezde sujytylgan HCl dyn Na2SiF6 kospasynda eridi H2 N2 C Si P t b elementtermen әrekettesedi Neptunij negizinen gylymi zertteu zhumystary maksatynda koldanylady ҚasietiNeptunij izotoptarynyn radioavktivti kasietteri Massalyk san Zhartylaj Shashylu Periodi Shashylu tipi231 50 min a232 13 min elektrli ustau233 35 min a 1 elektrli ustau 99 234 4 4 kүn a 1 elektrli ustau 99 235 410 kүn b 1 elektrli ustau 99 236 5000 zhyl a237 2 20 106 zhyl a238 2 1 kүn b 239 2 33 kүn b 240 7 3 min b 241 16 min b SiltemelerNeon HimiyaDerekkozderҚazak Enciklopediyasy 7 tom 2 bolim Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet