Кәрсен Керней болысы Семей облысы Қарқаралы уезіндегі қазақ болысы Кәрсен Керней болысыӘкімшілігіЕл Ресей империясыКіред

Кәрсен-Керней болысы — Семей облысы Қарқаралы уезіндегі қазақ болысы.

Әкімшілігі
Кәрсен-Керней болысы
Ел	Ресей империясы
Кіреді	Семей облысы, Қарқаралы уезі
Енеді	18 әкімшілік ауыл
Тарихы мен географиясы
Құрылған уақыты	18 маусым 1824
Таратылған уақыты	1869
Тұрғындары
Тұрғыны	7568 адам (1831-1855)
Ұлттық құрамы	Арғын тайпасының Қаракесек бұтағының Кәрсөн және Керней руы

Тарихы

1824 жылы 13 маусымда Қарқаралы сыртқы округінде құрылған. 1869 жылыКерней және Кәрсөн болыстарына бөлінген.

Болыс, ру, ауыл атаулары	Ауыл саны	Үй саны	Жан басы		Жобалы саны
			ер	Әйел	жылқы	ірі қара	қой	түйе
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Кәрсен-Керней болысында Басшы-сұлтан Құдайменді Ғазин	1	22	66	88	675	41	1100
Керней руы, Шаң бөлімінде, Старшын Жәнібек Тазовта	3	124	372	406	1140	300	8100
Керней руы, Дау, Түйте бөлімдерінде Старшын Бәйсейіт Қырбасовта	2	99	207	306	1410	232	8170
Керней руы, Балта бөлімінде Старшын Аққошқар Ақеділовте	2	84	252	336	2000	101	6300
Керней руы, Балапан бөлімінде Старшын Арқабай Ерубаевта	2	106	318	424	1275	250	8000
Кәрсен руы, Алықұл, Баймұрат бөлімдерінде Старшын Қансейіт Жабағинде	2	106	318	424	1030	159	3680
Кәрсен руы, Ырысқұл бөлімінде Старшын Көнек Қоңырбаевта	1	51	153	204	382	113	2170
Кәрсен руы, Ерназар бөлімінде Старшын Жанбатыр Қойсынбаевта	1	48	144	102	282	81	3220
Кәрсен руы, Таңыбай бөлімінде СтаршынБайарыстан Әбеновте	2	74	222	206	572	150	3300
Кәрсен руы, Құлназар бөлімінде Старшын Қожас Елшібековте	1	56	168	224	325	103	3870
Кәрсен руы, Таз бөлімінде Старшын Ожайық,Көшекбаевта	2	71	213	284	1320	150	4970
Кәрсен руы, Жүзей бөлімінде Старшын Базар Есбергеновте	1	75	225	300	526	132	2900

1855-1858 жж санақ бойынша адам басына шаққанда Қарқаралы сыртқы округі бойынша жылқы санына екінші орында, ал қой санынан бірінші орында болған.

Басшылары

Мавзолей волостного управителя Нурлана Байсеитова

Мавзолей волостного управителя Нурлана Байсеитова, указатель

Мавзолей волостного управителя Нурлана Байсеитова, внутри

Мавзолей волостного управителя Нурлана Байсеитова. купол

Бірінші басшысы — сұлтан Құдайменді Ғазин 1824 жылдың 14 шілдесінен 1837 жылға дейін..
Есберген Садырбаев ~ 1847
Нұрлан Байсейітов (19.01.1851-10.03.1855)
Данияр Баубеков
Ак Жанысбаев
Көпбай Есетов 16.04.1859

Шежіре

Арғын - Қаракесек - Бошан - Бораншы:

Тілеберді
- Керней
  - Дау
    - Балта
    - Түйте
  - Шаң
    - Қуандық
    - Сүйіндік
  - Балапан
  - Самырза
Сұрауберді
- Кәрсөн

Халық

Халық саны негізінен Арғын тайпасының Қаракесек руының Кәрсөн және Керней бұтағынан құралған.

1824 жылғы санақта Кәрсөн-Керней: 3243 ер, 4324 әйел.

Аумағы

Территориясы Қарқаралы уезінің оңтүстік шығысында болды. Территориясы қазіргі Шет және Ақтоғай ауданында болды.

Қыстақтар орналасқан мекендер: Бірназар, Сапы, Қаркеспе, Қанжығалы, Бидайық, Сырға, Адыр, Орташ, Жанарқұс, Үйтас, Қараоба, Жылгелді бойы, Ақшатау, Ақирек, Қыземшек, Басши, Алтынсандық, Қарабие, Қарашоқы, Айыртау, Балақсары, Көсе, Бесапанның жалы, Найзакескен, Қумола, Қызылтас, Ақсораң, Киікбай, Жаманшоқы, Бекеннің Ақшиі, Толағай, Айыртау, Жосалы, Қарғалы, Ақтас, Керегетас, Қызылағаш, Қоскеліншек, Қараша-Жалпақсары, Тілеулі, Киікбай, Олжабай, Сасықбұлақ, Кенебайдың Қызылшілігі, Жалпақ, Жекетас, Балажүндіжал, Ақшағыл, Шөладыр, Найзакескен, Қосдоңғал, Қаратас, Бидайық, Сырлытам, Шұбар айғыр, Қайрақты, Шоқтас, Көсе, Бүркітті, Шүмек, Қараш, Кебенек, Қазаншолақ, Қараағаш, Сарыоба, Битұрқы, Жамжаттың құмы, Бөле, Қонғаншілік, Ойран, Ақшай мен Қызылжар.

Жайлаулары: Үлкен және кіші Нұраның бойы, Сарысу, Айса, Көкпекті, Соқыр, Байғара, Толар өзендерінің бойы, Сораң, Қаратүлкі, Шолақ, Толағай, Тектұрмас және олардың Ақтау бекінісімен Жора қыраттарына дейінгі жерлер.

Әкімшілік бөлінуі

18 әкімшілік ауылдардан құралды, 1081 киіз үй, 7568 адам.

Дереккөздер

Шет ауданы, энциклопедия, Алматы, Казакпарат, 2013
Шет өңірінің тарихи-мәдени ескерткіштері, Қарағанды 2004
Омбы облыстық мұрағаты. Отдел дореволюционных фондов. Ф.3. Оп.3. Ед. хранения 3766. Cв. 503.
Қояншы-Дәулет-Таңай (Қояншытағай) шежіресі / Жалпы редакциясын басқарған Н. О. Дулатбеков. — Қарағанды: «Болашақ-Баспа» РББ, 2008. — 293 б.
Глава 7. ВОССТАНИЕ В СРЕДНЕМ ЖУЗЕ. — bibliotekar.kz - Казахская электронная библиотека Мұрағатталған 23 сәуірдің 2016 жылы.
http://akikat.kazgazeta.kz/?p=838 Мұрағатталған 17 қыркүйектің 2017 жылы.
М.С.Мұқановтың «Этнический состав и расселения казахов средного жуза»
http://stom.tilimen.org/jurnalimizdi-bl-saninda-ararali-jattari-ajdari-bojinsha-azati.html Мұрағатталған 6 наурыздың 2019 жылы.

Әдебиет

Сілтемелер

[autogenerated1-1] Шет ауданы, энциклопедия, Алматы, Казакпарат, 2013

[2] Шет өңірінің тарихи-мәдени ескерткіштері, Қарағанды 2004

[3] Омбы облыстық мұрағаты. Отдел дореволюционных фондов. Ф.3. Оп.3. Ед. хранения 3766. Cв. 503.

[4] Қояншы-Дәулет-Таңай (Қояншытағай) шежіресі / Жалпы редакциясын басқарған Н. О. Дулатбеков. — Қарағанды: «Болашақ-Баспа» РББ, 2008. — 293 б.

[5] Глава 7. ВОССТАНИЕ В СРЕДНЕМ ЖУЗЕ. — bibliotekar.kz - Казахская электронная библиотека Мұрағатталған 23 сәуірдің 2016 жылы.

[6] ttp://akikat.kazgazeta.kz/?p=838 Мұрағатталған 17 қыркүйектің 2017 жылы.

[7] М.С.Мұқановтың «Этнический состав и расселения казахов средного жуза»

[8] ttp://stom.tilimen.org/jurnalimizdi-bl-saninda-ararali-jattari-ajdari-bojinsha-azati.html Мұрағатталған 6 наурыздың 2019 жылы.