Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Кеуел (лат. Capparis spinosa) – көп жылдық, кеуелдер тұқымдасына жататын шөп тектес, жартылай бұталы өсімдік.
| Кеуел | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Capparis spinosa Карл Линней, 1753 |
Сипаты
Сабағы жайыла өседі. Тамыр жүйесі өте қуатты. Жапырақтары онша үлкен емес, эллипс тәрізді, кезектесіп орналасқан, сағақтарының түбінде тікенектері бар. Гүлдері ірі, ақ түсті, гүл сабақтары ұзын, жапырақтарының қуысында бір-бірден орналасқан. Гүл тостағаншасы төрт қалақшадан, гүл тәжі төрт гүл жапырақшасынан тұрады. Жемісі сопақша келген, етті, көп тұқымды, қауашақ секілді жидек. Жемісі сырт жағынан қарағанда жасыл түсті, ал ішкі жағынан - қызыл түсті. Дәмі қарбыздың дәміне ұқсайды. Піскен жемісін жеуге болады. Жемісінің құрамында белоктық заттар, тұқымында май]көп. Гүлінен ара бал жинайды. Тұқымы арқылы көбейеді, жәндіктермен тозаңданады, құстармен, кейбір сүтқоректілермен (борсық, кірпі, тағы басқа) тарайды. Мамыр айынан бастап күзге дейін гүлдейді. Ірі ақ гүлдері алыстан көз тартады.
Жер шарында кең тараған. Тропиктік және субтропиктік аймақтарда кездесетін 250 – 300 түрі белгілі. Қазақстанда Жетісу, Іле Алатауының, Қаратаудың, Батыс Тянь-Шаньның сазды, қиыршықтасты, шөлді, сортаң жерлерінде кездеседі.
Емдік қасиеті
Жемісінің құрамында 12% -ке дейін қант, 18% -ке дейін белок, эфир майлары, 0,32% рутин, 150 мг аскорбин қышқылы, 25-36% -ке жуық тамақ орнына пайдалануға жарайтын майлар, тамырында каппаридин деген глюкозид бар. Кеуелдің тамырын дәрі ретінде қолдану ертедегі араб медицинасынан Орта Азия халықтары медицинасына ауысқан. Бұл өсімдіктің тамырын бруцеллезге, ревматизмге қарсы және жүйке жүйесін тыныштандыру үшін, тістің ауырғанын, жарақаттарды емдеу үшін пайдаланады. кеуелдің тамырын радикулитті емдеу үшін бірден бір бағалы дәрі ретінде қолданады. Өсімдіктің тамырымен бауырды және талақ ауруларын, сары ауруды емдейді. Жапырақтары мен бұтақтарын қант диабетін, ал тұқымын емдеу үшін қолданады. Өсімдіктің жемісімен жемсау ауруын, ал оның қайнатындысымен геморройды, тіс ауруларын емдейді.
Дереккөздер
- Қазақ Энциклопедиясы
- Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл. Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9
- Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет.
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Capparis spinosa |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Keuel lat Capparis spinosa kop zhyldyk keuelder tukymdasyna zhatatyn shop tektes zhartylaj butaly osimdik KeuelDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylarSaby Tukymdasy KeuelderTegi Tүri C spinosaCapparis spinosa Karl Linnej 1753SipatySabagy zhajyla osedi Tamyr zhүjesi ote kuatty Zhapyraktary onsha үlken emes ellips tәrizdi kezektesip ornalaskan sagaktarynyn tүbinde tikenekteri bar Gүlderi iri ak tүsti gүl sabaktary uzyn zhapyraktarynyn kuysynda bir birden ornalaskan Gүl tostaganshasy tort kalakshadan gүl tәzhi tort gүl zhapyrakshasynan turady Zhemisi sopaksha kelgen etti kop tukymdy kauashak sekildi zhidek Zhemisi syrt zhagynan karaganda zhasyl tүsti al ishki zhagynan kyzyl tүsti Dәmi karbyzdyn dәmine uksajdy Pisken zhemisin zheuge bolady Zhemisinin kuramynda beloktyk zattar tukymynda maj kop Gүlinen ara bal zhinajdy Tukymy arkyly kobejedi zhәndiktermen tozandanady kustarmen kejbir sүtkorektilermen borsyk kirpi tagy baska tarajdy Mamyr ajynan bastap kүzge dejin gүldejdi Iri ak gүlderi alystan koz tartady Zher sharynda ken taragan Tropiktik zhәne subtropiktik ajmaktarda kezdesetin 250 300 tүri belgili Қazakstanda Zhetisu Ile Alatauynyn Қarataudyn Batys Tyan Shannyn sazdy kiyrshyktasty sholdi sortan zherlerinde kezdesedi Emdik kasietiCapparis spinosa Zhemisinin kuramynda 12 ke dejin kant 18 ke dejin belok efir majlary 0 32 rutin 150 mg askorbin kyshkyly 25 36 ke zhuyk tamak ornyna pajdalanuga zharajtyn majlar tamyrynda kapparidin degen glyukozid bar Keueldin tamyryn dәri retinde koldanu ertedegi arab medicinasynan Orta Aziya halyktary medicinasyna auyskan Bul osimdiktin tamyryn brucellezge revmatizmge karsy zhәne zhүjke zhүjesin tynyshtandyru үshin tistin auyrganyn zharakattardy emdeu үshin pajdalanady keueldin tamyryn radikulitti emdeu үshin birden bir bagaly dәri retinde koldanady Өsimdiktin tamyrymen bauyrdy zhәne talak aurularyn sary aurudy emdejdi Zhapyraktary men butaktaryn kant diabetin al tukymyn emdeu үshin koldanady Өsimdiktin zhemisimen zhemsau auruyn al onyn kajnatyndysymen gemorrojdy tis aurularyn emdejdi DerekkozderҚazak Enciklopediyasy Shanyrak Үj turmystyk enciklopediyasy Almaty Қaz Sov encikl Bas red 1990 ISBN 5 89800 008 9 Қazakstannyn dәrilik osimdikteri Iskendirov Әbish Almaty Қazakstan 1982 188 bet Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar Capparis spinosa