Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Келлеровка — Солтүстік Қазақстан облысы Тайынша ауданындағы ауыл, Келлер ауылдық округі орталығы. 1997 жылдың 2 мамырына дейін Келлер ауданының орталығы болып келді.
| Ауыл | |
| Келлеровка | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Статусы | Ауылдық округ орталығы |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Ауылдық округі | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары | 53°50′21″ с. е. 69°17′47″ ш. б. / 53.83917° с. е. 69.29639° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 53°50′21″ с. е. 69°17′47″ ш. б. / 53.83917° с. е. 69.29639° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | 1898. |
| Уақыт белдеуі | UTC+5:00 |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | 2663 адам (2009) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды | 15 |
Келлеровка шекарасы | |
Географиялық орны
Аудан орталығы — Тайынша қаласынан батысқа қарай 28 км-дей жерде, орманды-дала белдемінде орналасқан.
Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 3356 адам (1625 ер адам және 1731 әйел адам) болса, 2009 жылы 2663 адамды (1282 ер адам және 1381 әйел адам) құрады.
Тарихы
Келлеровканың тарихы 1898 жылдан басталды. Патша жарлығы бойынша жаңа жерлерді игеру қажет болды. Адамдарға жеке пайдалану үшін жаңа, иесіз жерлер ұсынылды. Қырым мен Еділ немістері жаңа жерлер іздеуге аттанды. Көбісі Солтүстік Қазақстан облысында тоқтады. Ол кезде Петропавл-Щучинск жолы жүріп тұрған болатын. Келлеровка тұрған жерде жолдың бойында демалатын және ат ауыстыратын пошта бекеті болды. Ең бастысы, бұл жерде құдық болған. Ал оның қасында үлкен қайыңды шоқ орналасқан. Дәл осы жерде Келлеровка ауылдың жаңа тұрғындары қоныстанды. Олар Келлеровкаға Петропавл теміржол станциясынан өгіздермен жетті.
Айналасында ұлан-байтақ далалар болды. Бұл көбінесе ауқатты және еңбекқор адамдар болды деп айта кету керек. Ауылдың олар негізін қалаушының иесімімен - Келлер деп атады. Белгіленген жерге олар күзде жетті және шұғыл түрде алғашқы тұрғын үйді кесілген жер қабаттарынан - жеркепе салуды бастады. Алғашқы негізін қалаушылар католиктер болды және олар 1 көшені (қазіргі Ленин көшесі) салып бітірді, кейінірек Еділ бойынан көшіп келгендер - евангелистер болды. Олар жеркепелерін басқа көшеде (қазіргі Гагарин көшесі) салуды бастады. Барлық евангелист ер адамдар өте ұзын сақал өсірді және католиктер оларды Langharige деп атады. Бірінші шіркеулі махалла мектебі 1920 жылдардың басында жұмыс істей бастады. 1936 жылға дейін мектеп неміс тілінде оқытылды. 1927 жылы республиканың солтүстік аймақтарынан нан пен басқа да өнімдердің сыртқа тасымалдауын қамтамасыз ететін Петропавл-Боровое (265 км) желісі тартылды. Бұл Келлеровка мен Келлеров ауданының дамуына түрткі болды.
Келлеров ауданының кейбір ауылдарын 1906 жылдан бастап Украинадан келген қоныстанушылар қалады. Олар Столыпин реформасы бойынша патшалық Ресейдің шетін қоныстандыру үшін барды. Осылайша: Богатыровка, Кременчуг, Липовка, Богодуховка, Обуховка, Ивангород және басқа ауылдар пайда болды. Ұзақ жылдар бойы қоныс аударушылар - украиндықтар өздерінің дәстүрлерін, әдет-ғұрыптарын, рәсімдерін, тілін сақтап, қазақтарға және біртіндеп қазақ кеңістігіне қоныстанған басқа халықтарға үлкен құрметпен қарады.
Келлеров ауданының басқа елді мекендердің пайда болу тарихы 1936 жылы үкімет поляктар мен немістерді Польшамен шекаралас аймақтардан шығару туралы қаулы шығарған кезде басталды. 1936 жылы 3 маусымда Тайынша станциясына қоныс аударушылармен алғашқы эшелон жетті. 03.06.36 мен 21.06.36 кезеңінде 21 күн ішінде әрқайсысында 600-900 адамдай болатын қоныс аударушылары бар 40 эшелон келді. Пойыздар күздің аяғына дейін келіп жүрді. Соңғысы тіпті 1937 ж. Салқын ауа райы басталғанға дейін тұрғын үй, мектеп, қора қажет болды. Қоныс аударушылардың қашып кетуіне жол бермеу үшін олардың барлығы коменданттық бақылауға алынды. 1941 жылы Еділ мен Солтүстік Кавказдан немістер көбірек әкелінді. Сол 1937 жылы кәрістер әкелінді. Бірақ кейінірек оларға Қазақстанның оңтүстік облыстарына кетуге рұқсат берілді. 1938 жылы қатты аштық болып, көптеген адамдар, әсіресе балалар аштықтан қайтыс болды. Жоғары сынып оқушылары оқудың орнына көбінесе қабір қазатын. 1943 жылы Шешен-Ингуш автономиялық облысы таратылып, барлық тұрғындар Қазақстан мен Орта Азияға жер аударылды. Келлеровкада осы кезеңде көптеген ингуш қоныстанушылары пайда болды. Олардың көпшілігі бірінші жылы қыстың суығынан қайтыс болды.
Ескі мектептің ғимаратын 1936-1939 жылдар аралығында салынды.
1963 жылғы 2 қаңтар - Келлеров ауданы жойылып, Көкшетау облысының Красноармейск ауданына қосылды. Бірақ 1969 жылы 28 мамырда Келлеровкаға тағы да облыс орталығы мәртебесі берілді. Осы кезден бастап ауыл әсіресе қарқынды дами бастады. Үлкен клуб, балабақшалар, екі қабатты тұрғын үйлер, кинотеатр пайда болды. Тұрғындар ауылды белсенді түрде абаттандырып, ағаштар мен бұталарды отырғызды. Көгалдандыруға айлықтар пайда болды. 1980 жылдардың аяғы ауданымыздың даму шыңы болды. Келлеровкада Розовка мен Богатыровкамен тұратын жерде 5 мыңнан астам адам болды. Келлеров орта мектебінде - 1200 оқушы оқиды.
1991 жылы 16 желтоқсанда КСРО-ның ыдырауы және Қазақстан Республикасының құрылуы экономикалық, әлеуметтік және саяси салаларда бүліну үдерістердің қалыптасуына әкелді. Германия мен Польшаға тарихи отанына оралатын немістер мен поляктар легі едәуір өсті. Бұл ауыл тұрғындарының күрт төмендеуіне әкелді.
1997 жылы 2 мамырда ауыл аудан орталығы мәртебесінен айырылды. Келлеров ауданы Солтүстік Қазақстан облысының Тайынша ауданына қосылды.
1997 жылы ХХІІ партия съезі атындағы ұжымшар таратылды.
Инфрақұрылымы
Орта мектеп, кинотеатр, мәдениет үйі, аурухана, кітапхана, т.б. мекемелер бар. Тұрғындары көрші елді мекендермен автомобиль жолы арқылы қатынасады.
Дереккөздер
- КЕҢЕС НЕМІСТЕРІНІҢ ТАРИХЫНАН
- 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том Мұрағатталған 8 желтоқсанның 2019 жылы.
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kellerovka Soltүstik Қazakstan oblysy Tajynsha audanyndagy auyl Keller auyldyk okrugi ortalygy 1997 zhyldyn 2 mamyryna dejin Keller audanynyn ortalygy bolyp keldi AuylKellerovkaӘkimshiligiEl Қazakstan ҚazakstanStatusyAuyldyk okrug ortalygyOblysySoltүstik ҚazakstanAudanyTajynshaAuyldyk okrugiKellerTarihy men geografiyasyKoordinattary53 50 21 s e 69 17 47 sh b 53 83917 s e 69 29639 sh b 53 83917 69 29639 G O Ya Koordinattar 53 50 21 s e 69 17 47 sh b 53 83917 s e 69 29639 sh b 53 83917 69 29639 G O Ya Қurylgan uakyty1898 Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny2663 adam 2009 Sandyk identifikatorlaryAvtomobil kody15Kellerovka KellerovkaKellerovka shekarasyGeografiyalyk ornyAudan ortalygy Tajynsha kalasynan batyska karaj 28 km dej zherde ormandy dala beldeminde ornalaskan Halky1999 zhyly zhergilikti turgyndar sany 3356 adam 1625 er adam zhәne 1731 әjel adam bolsa 2009 zhyly 2663 adamdy 1282 er adam zhәne 1381 әjel adam kurady TarihyKellerovkanyn tarihy 1898 zhyldan bastaldy Patsha zharlygy bojynsha zhana zherlerdi igeru kazhet boldy Adamdarga zheke pajdalanu үshin zhana iesiz zherler usynyldy Қyrym men Edil nemisteri zhana zherler izdeuge attandy Kobisi Soltүstik Қazakstan oblysynda toktady Ol kezde Petropavl Shuchinsk zholy zhүrip turgan bolatyn Kellerovka turgan zherde zholdyn bojynda demalatyn zhәne at auystyratyn poshta beketi boldy En bastysy bul zherde kudyk bolgan Al onyn kasynda үlken kajyndy shok ornalaskan Dәl osy zherde Kellerovka auyldyn zhana turgyndary konystandy Olar Kellerovkaga Petropavl temirzhol stanciyasynan ogizdermen zhetti Ajnalasynda ulan bajtak dalalar boldy Bul kobinese aukatty zhәne enbekkor adamdar boldy dep ajta ketu kerek Auyldyn olar negizin kalaushynyn iesimimen Keller dep atady Belgilengen zherge olar kүzde zhetti zhәne shugyl tүrde algashky turgyn үjdi kesilgen zher kabattarynan zherkepe saludy bastady Algashky negizin kalaushylar katolikter boldy zhәne olar 1 kosheni kazirgi Lenin koshesi salyp bitirdi kejinirek Edil bojynan koship kelgender evangelister boldy Olar zherkepelerin baska koshede kazirgi Gagarin koshesi saludy bastady Barlyk evangelist er adamdar ote uzyn sakal osirdi zhәne katolikter olardy Langharige dep atady Birinshi shirkeuli mahalla mektebi 1920 zhyldardyn basynda zhumys istej bastady 1936 zhylga dejin mektep nemis tilinde okytyldy 1927 zhyly respublikanyn soltүstik ajmaktarynan nan pen baska da onimderdin syrtka tasymaldauyn kamtamasyz etetin Petropavl Borovoe 265 km zhelisi tartyldy Bul Kellerovka men Kellerov audanynyn damuyna tүrtki boldy Kellerov audanynyn kejbir auyldaryn 1906 zhyldan bastap Ukrainadan kelgen konystanushylar kalady Olar Stolypin reformasy bojynsha patshalyk Resejdin shetin konystandyru үshin bardy Osylajsha Bogatyrovka Kremenchug Lipovka Bogoduhovka Obuhovka Ivangorod zhәne baska auyldar pajda boldy Ұzak zhyldar bojy konys audarushylar ukraindyktar ozderinin dәstүrlerin әdet guryptaryn rәsimderin tilin saktap kazaktarga zhәne birtindep kazak kenistigine konystangan baska halyktarga үlken kurmetpen karady Kellerov audanynyn baska eldi mekenderdin pajda bolu tarihy 1936 zhyly үkimet polyaktar men nemisterdi Polshamen shekaralas ajmaktardan shygaru turaly kauly shygargan kezde bastaldy 1936 zhyly 3 mausymda Tajynsha stanciyasyna konys audarushylarmen algashky eshelon zhetti 03 06 36 men 21 06 36 kezeninde 21 kүn ishinde әrkajsysynda 600 900 adamdaj bolatyn konys audarushylary bar 40 eshelon keldi Pojyzdar kүzdin ayagyna dejin kelip zhүrdi Songysy tipti 1937 zh Salkyn aua rajy bastalganga dejin turgyn үj mektep kora kazhet boldy Қonys audarushylardyn kashyp ketuine zhol bermeu үshin olardyn barlygy komendanttyk bakylauga alyndy 1941 zhyly Edil men Soltүstik Kavkazdan nemister kobirek әkelindi Sol 1937 zhyly kәrister әkelindi Birak kejinirek olarga Қazakstannyn ontүstik oblystaryna ketuge ruksat berildi 1938 zhyly katty ashtyk bolyp koptegen adamdar әsirese balalar ashtyktan kajtys boldy Zhogary synyp okushylary okudyn ornyna kobinese kabir kazatyn 1943 zhyly Sheshen Ingush avtonomiyalyk oblysy taratylyp barlyk turgyndar Қazakstan men Orta Aziyaga zher audaryldy Kellerovkada osy kezende koptegen ingush konystanushylary pajda boldy Olardyn kopshiligi birinshi zhyly kystyn suygynan kajtys boldy Eski mekteptin gimaratyn 1936 1939 zhyldar aralygynda salyndy 60 zhyldardagy Kellerov orta mektebinin gimaraty 1963 zhylgy 2 kantar Kellerov audany zhojylyp Kokshetau oblysynyn Krasnoarmejsk audanyna kosyldy Birak 1969 zhyly 28 mamyrda Kellerovkaga tagy da oblys ortalygy mәrtebesi berildi Osy kezden bastap auyl әsirese karkyndy dami bastady Үlken klub balabakshalar eki kabatty turgyn үjler kinoteatr pajda boldy Turgyndar auyldy belsendi tүrde abattandyryp agashtar men butalardy otyrgyzdy Kogaldandyruga ajlyktar pajda boldy 1980 zhyldardyn ayagy audanymyzdyn damu shyny boldy Kellerovkada Rozovka men Bogatyrovkamen turatyn zherde 5 mynnan astam adam boldy Kellerov orta mektebinde 1200 okushy okidy 1991 zhyly 16 zheltoksanda KSRO nyn ydyrauy zhәne Қazakstan Respublikasynyn kuryluy ekonomikalyk әleumettik zhәne sayasi salalarda bүlinu үderisterdin kalyptasuyna әkeldi Germaniya men Polshaga tarihi otanyna oralatyn nemister men polyaktar legi edәuir osti Bul auyl turgyndarynyn kүrt tomendeuine әkeldi 1997 zhyly 2 mamyrda auyl audan ortalygy mәrtebesinen ajyryldy Kellerov audany Soltүstik Қazakstan oblysynyn Tajynsha audanyna kosyldy 1997 zhyly HHII partiya sezi atyndagy uzhymshar taratyldy InfrakurylymyOrta mektep kinoteatr mәdeniet үji auruhana kitaphana t b mekemeler bar Turgyndary korshi eldi mekendermen avtomobil zholy arkyly katynasady DerekkozderKEҢES NEMISTERINIҢ TARIHYNAN 2009 zhylgy Қazakstan Respublikasy halkynyn Ұlttyk sanagynyn korytyndylary Astana 2011 1 tom Muragattalgan 8 zheltoksannyn 2019 zhyly Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 IV tom