Жасақ

Жасақ — 1) , ханның, кінәздің, төңірегінде топтасқан жауынгерлердің жалпы атауы. Алғашқы мемлекеттік бірлестіктер пайда болған кезеңнен бастап әр түрлі аймақтарда осындай жауынгерлер тобы құрала бастаған. Жасақ мүшелері үздіксіз жүргізілген соғыстардың нәтижесінде бірте-бірте байып, тайпаның, мемлекеттің әскери-ақсүйек топтарына, ірі жер иелеріне айналды. Оқпен атылатын қарулар пайда болып, тұрақты әскер(, ұлан, т.б.) жасақтала бастағаннан кейін бірте-бірте жойылып кетті;

2) басқа елге жорық жасар алдында, тайпаға не ұлтқа сырттан қатер төнген кезде, сондай-ақ, қоғамдағы әлеуметтік өзгерістер тұсында халық арасынан өз еркімен жиналып, басқыншыларға не әлеуметтік әділетсіздікке қарсы көтерілген қарулы қол. Мысалы: Батыс Еуропа мен Ресейдегі әлеуметтік төңкерістер кезінде студенттер, жұмысшылар, қала тұрғындарынан, т.б. қарулы жасақтар құрылған немесе Қазақстандағы 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысы кезінде халық жасақтарға біріккен;

3) жеңілген елден заттай алынатын . Мысалы: Алтын Орда хандары қол астындағы елдерден, кейін Ресей патшалары , Сібір, Орталық Азия халықтарынан осындай Жасақ жинаған;

4) КСРО үкіметінде қоғамдық тәртіп ережелерін бұзушылармен күресу үшін көмектесу мақсатында құрылған ерікті ұйымды халық жасақтары деп атаған.

Сілтеме

Қазақ энциклопедиясы