Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Құм – ұсақ түйірлі борпылдақ шөгінді тау жынысы. Құрамында әр түрлі минералдар мен тау жыныстарының түйіршіктері бар.
Топтары
Пайда болу тегі жағынан құмдар бірнеше топтарға бөлінеді:
- көлдік
- теңіздік
- флювиогляциалдық (сулық-мұздық)
- элювийлік
- делювийлік
- пролювийлік және эолдық (желдік).
Түйір мөлшеріне қарай жіктелуі
- Өте ұсақ түйірлі (0,05-0,1 мм)
- Ұсақ түйірлі (0,1-1,00 мм)
- Ірі түйірлі (1-2 мм)
Саз алеврит мөлшерінің молаюына қарай алевритті құм , сазды құм болып ажыратылады.
Түстері
Құрамындағы тау жыныстарының, минералдардың және олардың сыртын қаптаған әр түрлі минералдық заттардың түсіне сәйкес құм ақ, сары, қоңыр, қара, , т.б. түсті болады.
Қасиеті
Құраушы бөліктерінің ірілігі әр түрлі және қуыстылығы жоғары (20%-дан астам) болғандықтан құм су, мұнай, газ сияқты заттарды бойына жеңіл сіңдіреді.
Құм құрамында алтын, платина, алмас, сапфир, лағыл, циркон сияқты сирек минералдар көп шоғырланса, пайдалы қазынды болып саналады.
Пайдалануына қарай топтары
- Жаппай - автомобиль және темір жол құрылысында, бетон, цемент ерітіндісін даярлауда, силикаттық құрылыс материалдарын өндіруде және басқа салаларда пайдаланылатындар жатады.
- Арнаулы мақсатта - құю өндірісінде (формалық құмдар), отқа төзімді материалдар (динас), фарфор - фаянс, әйнек, абразивтік материалдар (қайрақ, егеу) өндіруде қолданылатындар жатады.
Дереккөздер
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қum usak tүjirli borpyldak shogindi tau zhynysy Қuramynda әr tүrli mineraldar men tau zhynystarynyn tүjirshikteri bar Қosshagyl kumyndagy kumdy shagyldarToptaryPajda bolu tegi zhagynan kumdar birneshe toptarga bolinedi koldik tenizdik flyuvioglyacialdyk sulyk muzdyk elyuvijlik delyuvijlik prolyuvijlik zhәne eoldyk zheldik Tүjir molsherine karaj zhikteluiҰsak tүjirli kumӨte usak tүjirli kumҚumҚumӨte usak tүjirli 0 05 0 1 mm Ұsak tүjirli 0 1 1 00 mm Iri tүjirli 1 2 mm Saz alevrit molsherinin molayuyna karaj alevritti kum sazdy kum bolyp azhyratylady TүsteriҚuramyndagy tau zhynystarynyn mineraldardyn zhәne olardyn syrtyn kaptagan әr tүrli mineraldyk zattardyn tүsine sәjkes kum ak sary konyr kara t b tүsti bolady ҚasietiҚuraushy bolikterinin iriligi әr tүrli zhәne kuystylygy zhogary 20 dan astam bolgandyktan kum su munaj gaz siyakty zattardy bojyna zhenil sindiredi Қum kuramynda altyn platina almas sapfir lagyl cirkon siyakty sirek mineraldar kop shogyrlansa pajdaly kazyndy bolyp sanalady Pajdalanuyna karaj toptaryZhappaj avtomobil zhәne temir zhol kurylysynda beton cement eritindisin dayarlauda silikattyk kurylys materialdaryn ondirude zhәne baska salalarda pajdalanylatyndar zhatady Arnauly maksatta kuyu ondirisinde formalyk kumdar otka tozimdi materialdar dinas farfor fayans әjnek abrazivtik materialdar kajrak egeu ondirude koldanylatyndar zhatady DerekkozderҚazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T Z 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T Z ISBN 9965 893 19 5