Әлқуат Қайнарбаев

Әлқуат Қайнарбаев (1898 жыл, Қазалы ауданы ауылы – 7 тамыз 1979 жыл, Қармақшы ауданы Жосалы кенті) – ауыз әдебиетін жинаушы.

Кіші жүздің Шөмекей руы Бозғыл (Бозғұл) бұтағынан шыққан. Шежіре: Әлқуат-Қошалақ-Қайнарбай-Иса-Бердәлі-Естемір-Мұнай-Есенғұл-Құттығай-Қожас-Қаратамыр-Бозгул-Шомекей[

Биография

1917 жылға дейін бастауыш мектептен, кейін оқытушылар даярлайтын өлкелік мектептен орта дәрежелі білім алып шыққан (1918 – 1921). 15 – 16 жасында « (Т.Ізтілеуов), « (Қарасақал Ерімбет), т.б. жырларды жатқа айтқан. 1920 жылдан әдеби мұраларды жинаумен айналыса бастаған. Ол Қазақстан Республикасы ҰҒА Қолжазбалар қорына тапсырған ауыз әдебиеті үлгілерінің жалпы көлемі 100 мың жолға жуық.

Олар жанры жағынан жыр-дастан, терме, өлең, айтыс, мақал-мәтел болып жіктеледі.

, Кете Жүсіп, Шораяқтың Омары, Дүр Оңғар, Шернияз, Нұртуған, Қарасақал Ерімбет, Тұрмағамбет Ізтілеуов, т.б. көптеген ақындардың туындыларын жинаған. Сондай-ақ, ол жинаған айтыс үлгілері қатарында «, «, «, т.б. атауға болады. Бұл шығармалар текстологиялық зерттеуден өтіп, әр жылдары «Үш ғасыр жырлайды», «, «Қазақ әдебиетінің тарихы» (1-, 2-кітап), «Бес ғасыр жырлайды», «Айтыс» жинақтарында жарық көрген. Қайнарбаевтың Қорқыт туралы жинаған көптеген аңыз әңгімелері де ғылыми маңызды мәліметтер болып табылады.

Дереккөздер

1. Шөмен ата шежіресі Кіші жүз Шөмекейлер шежіресі: тарихи шежіре кітап / Каракожаев М. – Алматы, DS Yanus, 2015. - 448 бет.
2. Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6
3. Қазақ энциклопедиясы