Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шұңғыма, мұхит шұңғымасы, тереңсулы шұңғымалар – мұхит шарасының тереңдегі 5000 метрден астам ұзынша әрі жіңішке келген ойыңқы бөлігі.
Шұңғыма ұзындығы бірнеше мың км-ге, ені – ондаған және жүздеген км-ге жетеді. Дүниежүзілік мұхиттағы ең терең шұңғыма – Тынық мұхиттағы Мариана шұңғымасы (тереңдегі 11022 м). Тереңдігі 7 км-ден асатын Тынық мұхитында 12, Атлант мұхитында 3 шұңғыма бар. Әдетте, шұңғыма аралдар доғасының мұхиттық жағына орналасады, мысалы, Алеут, Курил-Камчатка, Филиппин шұңғымалары және құрлық жағалауларының су асты жоталарының баурайымен ұзына бойына созылады (құр-лық пен мұхит аралығындағы өтпелі аймақта), мысалы, Анд тауларының батыс баурайындағы Перу және Чили шұңғымалары. Геологиялық тұрғыдан қазіргі геосинклиналдық құрылымдарды құрайды. Әдетте шұңғыма жоғарғы сейсмикалық және жанартаулық аумақтарымен ерекшелінеді. Шұңғыма табаны тегіс, шөгінді жыныстар (борпылдақ шөгінділер жабындысының қалыңдығы 2 – 3 км-ге жетеді) жапқан, беткейі тіктеу 5. Өзіне тән эндемик фаунасы таралған.
Дереккөздер
- "Қазақ Энциклопедиясы", 9 том
 | Бұл — география бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shungyma muhit shungymasy terensuly shungymalar muhit sharasynyn terendegi 5000 metrden astam uzynsha әri zhinishke kelgen ojynky boligi Muhit shungymasynyn shemasyPuerto Riko shungymasy 8385m Shungyma uzyndygy birneshe myn km ge eni ondagan zhәne zhүzdegen km ge zhetedi Dүniezhүzilik muhittagy en teren shungyma Tynyk muhittagy Mariana shungymasy terendegi 11022 m Terendigi 7 km den asatyn Tynyk muhitynda 12 Atlant muhitynda 3 shungyma bar Әdette shungyma araldar dogasynyn muhittyk zhagyna ornalasady mysaly Aleut Kuril Kamchatka Filippin shungymalary zhәne kurlyk zhagalaularynyn su asty zhotalarynyn baurajymen uzyna bojyna sozylady kur lyk pen muhit aralygyndagy otpeli ajmakta mysaly And taularynyn batys baurajyndagy Peru zhәne Chili shungymalary Geologiyalyk turgydan kazirgi geosinklinaldyk kurylymdardy kurajdy Әdette shungyma zhogargy sejsmikalyk zhәne zhanartaulyk aumaktarymen erekshelinedi Shungyma tabany tegis shogindi zhynystar borpyldak shogindiler zhabyndysynyn kalyndygy 2 3 km ge zhetedi zhapkan betkeji tikteu 5 Өzine tәn endemik faunasy taralgan Derekkozder Қazak Enciklopediyasy 9 tom Bul geografiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi auystyru kazhet