Хамза Хакизада Ниязи (өзб. Hamza Hakimzoda Niyoziy / Ҳамза Ҳакимзода Ниёзий; 6 наурыз 1889 жыл, Қоқан – 18 наурыз 1929 жыл, Шахимардан) — ұлты өзбек болған кеңестік жазушы, композитор, драматург, педагог және саяси активист. Ниязи Ғафур Ғұламмен бірге қазіргі өзбек әдебиетінің даму тарихындағы жетекші тұлғалардың бірі ретінде кеңінен танымал.
Хамза Хакимзада Ниязи | |
Лақап аты | Нихон |
---|---|
Туған күні | |
Туған жері | |
Қайтыс болған күні | |
Қайтыс болған жері | |
Азаматтығы | |
Ұлты | өзбек |
Мансабы | жазушы, композитор, , драматург және саяси активист |
Шығармашылық жылдары | 1899– |
Шығармалардың тілі | |
Марапаттары | Өзбек КСР Ұлттық Жазушысы (1929) |
Ортаққордағы санаты: Хамза Хакимзада Ниязи |
КСРО заманында Хамза Хакизада Ниязи атымен көптеген объектілер аталған: көшелер, мектептер, театрлар, Ферғана облысынданы қала (2012 жылдан бастап Тинчлик деп аталады) және т.б.. Алайда Өзбекстанның тәуелсіздігінен кейін көбісінің атаулары өзгертілген.
Өмірбаяны
Хамза Хакимзада Ниязи Қоқан қаласында 1889 жылы 7 наурыз күні дүниеге келді. Медреседе білім алғасын педагогикамен айналысады.
Хамзаның революцияға дейінгі негізгі шығармасы, өзбек және тәжік тілдерінде жазылған «Девон» поэмасы (1905–1914), оның қайтыс болғаннан кейін ғана жарық көрді. Ниязидің шығармаларында еркек пен әйел арасындағы және елдегі жалпы социалды теңсіздікке назар аударылатын.
Хамза Ниязи 1911 жылы, 23 жасында қажылықтан оралған.
Қазан төңкерісінен кейін Хамза Хакимзада Ниязи Қоқан мен Ферғанада сабақ берді, Түркістан майданында Қызыл Армияға қызмет еткен көшпелі театр труппасын ұйымдастырды, Түрік майданы саяси бөлімінің қызметкері болып істеді. 1918 жылы өзбек совет драматургиясының тұңғыш шығармасы болған «Бай мен батрақ» пьесасын жасады және тұңғыш өзбек кеңестік театрын құрды. Оның бірнеше ондаған әндері бар. Өзбекстанның әр өңірінде халық әндерін жинап, ұлттық аспаптарда орындаған. Алайда Хамза Ниязидің барлық өлеңдері сақталмаған.
1926 жылы ол «Өзбек КСР Ұлттық Жазушысы» атағымен марапатталды. 1929 жылдың 18 наурызында, Шахимардан қаласында, Хамза Хакизада Ниязи қалың жұрт таспен атып өлтірілді.
Дереккөздер
- Hamza Hakimzoda Niyoziy haqida batafsil ma'lumotlar, tarjimai hol (өзб.). sirlar.uz (11 қазан 2021).
- Hamza Hakimzoda Niyoziy (өзб.). arboblar.uz.
- БОҚИЙ Набижон Ҳамза Ҳакимзода Ниёзий ким эди: даҳрийми ё диндор? (өзб.). AZON.uz (30 қыркүйек 2019).
- Өзбек Кеңестік Энциклопедиясы = Узбекская Советская Энциклопедия — 1971.
- Определение "Хамза Хакимзаде Ниязи" в Большой Советской Энциклопедии (орыс.). Үлкен Кеңестік Энциклопедия.
- Шухрат Бобожон / Шуһрат Бабажан “Xalq so‘zi” Hamzani yana toshbo‘ron qildi (өзб.). Озодлик радиоси (20 қаңтар 2022).
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Hamza Hakizada Niyazi ozb Hamza Hakimzoda Niyoziy Ҳamza Ҳakimzoda Niyozij 6 nauryz 1889 zhyl Қokan 18 nauryz 1929 zhyl Shahimardan ulty ozbek bolgan kenestik zhazushy kompozitor dramaturg pedagog zhәne sayasi aktivist Niyazi Ғafur Ғulammen birge kazirgi ozbek әdebietinin damu tarihyndagy zhetekshi tulgalardyn biri retinde keninen tanymal Hamza Hakimzada NiyaziLakap atyNihonTugan kүni6 nauryz 1889 1889 03 06 Tugan zheriҚokan Resej imperiyasyҚajtys bolgan kүni18 nauryz 1929 1929 03 18 40 zhas Қajtys bolgan zheriShahimardan Өzbek KSR KSROAzamattygy Resej imperiyasy KSROҰltyozbekMansabyzhazushy kompozitor dramaturg zhәne sayasi aktivistShygarmashylyk zhyldary1899 Shygarmalardyn tiliozbekshe parsysha zhәne arabshaMarapattaryӨzbek KSR Ұlttyk Zhazushysy 1929 Ortakkordagy sanaty Hamza Hakimzada NiyaziHamza Hakimzada Niyazi bejnelengen kenestik poshta markasy 1964 KSRO zamanynda Hamza Hakizada Niyazi atymen koptegen obektiler atalgan kosheler mektepter teatrlar Fergana oblysyndany kala 2012 zhyldan bastap Tinchlik dep atalady zhәne t b Alajda Өzbekstannyn tәuelsizdiginen kejin kobisinin ataulary ozgertilgen ӨmirbayanyHamza Hakimzada Niyazidin zhas kezi Hamza Hakimzada Niyazi Қokan kalasynda 1889 zhyly 7 nauryz kүni dүniege keldi Medresede bilim algasyn pedagogikamen ajnalysady Hamzanyn revolyuciyaga dejingi negizgi shygarmasy ozbek zhәne tәzhik tilderinde zhazylgan Devon poemasy 1905 1914 onyn kajtys bolgannan kejin gana zharyk kordi Niyazidin shygarmalarynda erkek pen әjel arasyndagy zhәne eldegi zhalpy socialdy tensizdikke nazar audarylatyn Hamza Niyazi 1911 zhyly 23 zhasynda kazhylyktan oralgan Қazan tonkerisinen kejin Hamza Hakimzada Niyazi Қokan men Ferganada sabak berdi Tүrkistan majdanynda Қyzyl Armiyaga kyzmet etken koshpeli teatr truppasyn ujymdastyrdy Tүrik majdany sayasi boliminin kyzmetkeri bolyp istedi 1918 zhyly ozbek sovet dramaturgiyasynyn tungysh shygarmasy bolgan Baj men batrak pesasyn zhasady zhәne tungysh ozbek kenestik teatryn kurdy Onyn birneshe ondagan әnderi bar Өzbekstannyn әr onirinde halyk әnderin zhinap ulttyk aspaptarda oryndagan Alajda Hamza Niyazidin barlyk olenderi saktalmagan Hamza Hakimzada Niyazi bejnelengen kenestik konvert 1926 zhyly ol Өzbek KSR Ұlttyk Zhazushysy atagymen marapattaldy 1929 zhyldyn 18 nauryzynda Shahimardan kalasynda Hamza Hakizada Niyazi kalyn zhurt taspen atyp oltirildi DerekkozderHamza Hakimzoda Niyoziy haqida batafsil ma lumotlar tarjimai hol ozb sirlar uz 11 kazan 2021 Hamza Hakimzoda Niyoziy ozb arboblar uz BOҚIJ Nabizhon Ҳamza Ҳakimzoda Niyozij kim edi daҳrijmi yo dindor ozb AZON uz 30 kyrkүjek 2019 Өzbek Kenestik Enciklopediyasy Uzbekskaya Sovetskaya Enciklopediya 1971 Opredelenie Hamza Hakimzade Niyazi v Bolshoj Sovetskoj Enciklopedii orys Үlken Kenestik Enciklopediya Shuhrat Bobozhon Shuһrat Babazhan Xalq so zi Hamzani yana toshbo ron qildi ozb Ozodlik radiosi 20 kantar 2022