Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тәжік әліпбиі (тәж. алифбои тоҷикӣ, alifboi toçikī, اﻟﻔﺒﺎی تاجیکی) — тәжік тілін жазып алуға қолданылатын жазу жүйесі. Бүкіл тарихы бойы тәжік тілі үш түрлі әліпбимен жазылған: негізделген жазуы, Латын жазуына негізделген кеңестік әліпбиі және қазіргі күнге дейін қолданыстағы кириллицасы.
Араб жазуы
Парсы тілі жазуының өзгертілген нұсқасы жылдары тәжік тілін жазып алу үшін қолданылатын.
| ذ | د | خ | ح | چ | ج | ث | ت | پ | ب | ا |
| /z/ | /d/ | /χ/ | /h/ | /tʃ/ | /dʒ/ | /s/ | /t/ | /p/ | /b/ | /ɔː/ |
| غ | ع | ظ | ط | ض | ص | ش | س | ژ | ز | ر |
| /ʁ/ | /ʔ/ | /z/ | /t/ | /z/ | /s/ | /ʃ/ | /s/ | /ʒ/ | /z/ | /ɾ/ |
| ی | ه | و | ن | م | ل | گ | ک | ف | ق | |
| /j/ | /h/ | /v/ | /n/ | /m/ | /l/ | /ɡ/ | /k/ | /f/ | /q/ |
Латын жазуы
Латын графикасы 1917 жылғы Ресей төңкерісінен кейін халықтың сауаттылығын арттыру және тілді ислам ықпалынан алыстату мақсатында енгізілді.
| A a | B b | C c | Ç ç | D d | E e | F f | G g | Ƣ ƣ | H h | I i | Ī ī |
| /a/ | /b/ | /tʃ/ | /dʒ/ | /d/ | /e/ | /f/ | /ɡ/ | /ʁ/ | /h/ | /i/ | /ˈi/ |
| J j/Y y | K k | L l | M m | N n | O o | P p | Q q | R r | S s | Ş ş | T t |
| /j/ | /k/ | /l/ | /m/ | /n/ | /ɔ/ | /p/ | /q/ | /ɾ/ | /s/ | /ʃ/ | /t/ |
| U u | Ū ū | V v | X x | Z z | Ƶ ƶ | ' | |||||
| /u/ | /ɵ/ | /v/ | /χ/ | /z/ | /ʒ/ | /ʔ/ |
Ерекше Ƣ таңбасы Ға деп аталады және /ɣ/ фонемасын білдіреді. Бұл әріп 1930 жылдардың соңына дейін Кеңес Одағының славян емес тілдерінің көпшілігі жазылған ортақ түркі әліпбиі Жаңәліпте кездеседі.
Латын әліпбиі бүгінде кеңінен қолданылмайды, бірақ оны қабылдауды кейбір топтар жақтайды.
Кириллица
1940 жылы КСРО үкіметі тәжік тілінің латиницасын кириллицаға ауыстырды. 1952 жылғы реформа нәтижесінде щ және ы әріпі қосылды, олар тек кірме сөздерде қолданылады.
| А а | Б б | В в | Г г | Ғ ғ | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж | З з | И и | Ӣ ӣ |
| /a/ | /b/ | /v/ | /ɡ/ | /ɣ/ | /d/ | /e/ | /jɔ/ | /ʒ/ | /z/ | /i/ | /ˈi/ |
| Й й | К к | Қ қ | Л л | М м | Н н | О о | П п | Р р | С с | Т т | У у |
| /j/ | /k/ | /q/ | /l/ | /m/ | /n/ | /ɔ/ | /p/ | /ɾ/ | /s/ | /t/ | /u/ |
| Ӯ ӯ | Ф ф | Х х | Ҳ ҳ | Ч ч | Ҷ ҷ | Ш ш | Ъ ъ | Э э | Ю ю | Я я | |
| /ʁ/ | /f/ | /χ/ | /h/ | /tʃ/ | /dʒ/ | /ʃ/ | /ʔ/ | /e/ | /ju/ | /ja/ |
1998 жылғы ресми реформада бұл әріптер жойылғанына қарамастан кірме сөздерде тағы ц, щ и ы әріптерін табуға болады. 2010 жылы тағы е, ё, ю, я әріптерінен айырылу ұсыныстары болған.
Дереккөздер
- »FocasSociolinguisticChanges» Wayback Machine мұрағатында
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tәzhik әlipbii tәzh alifboi toҷikӣ alifboi tociki اﻟﻔﺒﺎی تاجیکی tәzhik tilin zhazyp aluga koldanylatyn zhazu zhүjesi Bүkil tarihy bojy tәzhik tili үsh tүrli әlipbimen zhazylgan negizdelgen zhazuy Latyn zhazuyna negizdelgen kenestik әlipbii zhәne kazirgi kүnge dejin koldanystagy kirillicasy Tәzhik AKSRdyn eltanbasynda 1929 1931 tәzhik tilinin tungysh eki әlipbiin bajkauga bolady arab zhәne latyn zhazuyArab zhazuyParsy tili zhazuynyn ozgertilgen nuskasy zhyldary tәzhik tilin zhazyp alu үshin koldanylatyn Parsy zhazuyndagy tәzhik tili ذ د خ ح چ ج ث ت پ ب ا z d x h tʃ dʒ s t p b ɔː غ ع ظ ط ض ص ش س ژ ز ر ʁ ʔ z t z s ʃ s ʒ z ɾ ی ه و ن م ل گ ک ف ق j h v n m l ɡ k f q Latyn zhazuy Kommunisti Isfara gazetinin bul betteri tәzhik latinicasynda zhazylgan 15 mamyr 1936 Latyn grafikasy 1917 zhylgy Resej tonkerisinen kejin halyktyn sauattylygyn arttyru zhәne tildi islam ykpalynan alystatu maksatynda engizildi Tәzhik latinicasy A a B b C c C c D d E e F f G g Ƣ ƣ H h I i i i a b tʃ dʒ d e f ɡ ʁ h i ˈi J j Y y K k L l M m N n O o P p Q q R r S s S s T t j k l m n ɔ p q ɾ s ʃ t U u u u V v X x Z z Ƶ ƶ u ɵ v x z ʒ ʔ Erekshe Ƣ tanbasy Ғa dep atalady zhәne ɣ fonemasyn bildiredi Bul әrip 1930 zhyldardyn sonyna dejin Kenes Odagynyn slavyan emes tilderinin kopshiligi zhazylgan ortak tүrki әlipbii Zhanәlipte kezdesedi Latyn әlipbii bүginde keninen koldanylmajdy birak ony kabyldaudy kejbir toptar zhaktajdy Kirillica Nasimi Isfara gazetinin betteri Үstindegi zhazuy tәzhik kirillicasynyn mysaly bola alady 1940 zhyly KSRO үkimeti tәzhik tilinin latinicasyn kirillicaga auystyrdy 1952 zhylgy reforma nәtizhesinde sh zhәne y әripi kosyldy olar tek kirme sozderde koldanylady Kiril tәzhik tili A a B b V v G g Ғ g D d E e Yo yo Zh zh Z z I i Ӣ ӣ a b v ɡ ɣ d e jɔ ʒ z i ˈi J j K k Қ k L l M m N n O o P p R r S s T t U u j k q l m n ɔ p ɾ s t u Ӯ ӯ F f H h Ҳ ҳ Ch ch Ҷ ҷ Sh sh E e Yu yu Ya ya ʁ f x h tʃ dʒ ʃ ʔ e ju ja 1998 zhylgy resmi reformada bul әripter zhojylganyna karamastan kirme sozderde tagy c sh i y әripterin tabuga bolady 2010 zhyly tagy e yo yu ya әripterinen ajyrylu usynystary bolgan Derekkozder FocasSociolinguisticChanges Wayback Machine muragatynda