Пиреней таулары — Еуропаның оңтүстік-батысындағы Испания, Франция, Андорра жеріндегі тау жүйесі.
Бискай шығанағынан Жерорта теңізіне дейін 450 км-ге созыла орналасып, Пиреней түбегін Орталық Еуропадан бөліп тұрады. Ені 20 — 110 км-дей, орташа биікт. 2500 — 3200 м; ең биік жері — Ането шыңы (3404 м). Пиреней таулары негізінен альпілік қатпарлықта қайта көтерілген қатпарлы құрылым.
Батысы карстық (әктас), орталығы мен шығысы кристалдық (гранит, гнейс, тақта тас, т.б.) жыныстардан түзілген. Боксит, мәрмәр, қоңыр көмір, темір, марганец кентастарының кен орындары бар. Мұздықтары 40 км² аумақты алып жатыр. П. т. — су айырық жота; Гаронна, Адур, Эбро өз. бастау алады. Климаты солтүстігінде қоңыржай, оңтүстігінде субтропиктік, жерортатеңіздік. Жылдық жауын-шашын мөлш. солтүстік және батыс беткейлерінде 1500 — 2400 мм, оңтүстік беткейінде 500 — 750 мм. Тау етегінде , гарига және жалпақ жапырақты орман (солтүстік), таулы-орманды белдеуінде қарағай, самырсын, шырша ормандары (оңтүстік), одан жоғарыда субальпілік, альпілік шалғын өседі. Пиреней тауларында Ордеса (Испания), Пирене (Франция) ұлттық саябақтары бар. Қысқы спорт орталықтары, алпинизм, туризм дамыған.
Дереккөздер
«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Pirenej taulary Europanyn ontүstik batysyndagy Ispaniya Franciya Andorra zherindegi tau zhүjesi Biskaj shyganagynan Zherorta tenizine dejin 450 km ge sozyla ornalasyp Pirenej tүbegin Ortalyk Europadan bolip turady Eni 20 110 km dej ortasha biikt 2500 3200 m en biik zheri Aneto shyny 3404 m Pirenej taulary negizinen alpilik katparlykta kajta koterilgen katparly kurylym Batysy karstyk әktas ortalygy men shygysy kristaldyk granit gnejs takta tas t b zhynystardan tүzilgen Boksit mәrmәr konyr komir temir marganec kentastarynyn ken oryndary bar Muzdyktary 40 km aumakty alyp zhatyr P t su ajyryk zhota Garonna Adur Ebro oz bastau alady Klimaty soltүstiginde konyrzhaj ontүstiginde subtropiktik zherortatenizdik Zhyldyk zhauyn shashyn molsh soltүstik zhәne batys betkejlerinde 1500 2400 mm ontүstik betkejinde 500 750 mm Tau eteginde gariga zhәne zhalpak zhapyrakty orman soltүstik tauly ormandy beldeuinde karagaj samyrsyn shyrsha ormandary ontүstik odan zhogaryda subalpilik alpilik shalgyn osedi Pirenej taularynda Ordesa Ispaniya Pirene Franciya ulttyk sayabaktary bar Қysky sport ortalyktary alpinizm turizm damygan Pirenej taularynyn serikten kuralgan sureti Derekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VII tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet