Маргарин (фр. margarine) — өсімдік майларынан немесе оған шыжғырған мал майын қосу арқылы жасалатын тоң майлардың қосындысы. Негізінен, маргарин және аспаздық май (аспаздық маргарин) болып екіге бөлінеді.
Маргарин — тамаққа салатын қатты май. Химиялық құрамы, құрылымы, жұғымдылығы, сыртқы түрі, дәмі мен иісі жағынан сары майға жақын. Сары май сияқты маргарин де берік, жылдам еритін эмульсия түрінде болады және май қоспаларымен (82%-ке дейін), шағын мөлшерде ақуыз, қант, тұз (18%) ерітінділері бар су фазасынан тұрады. Майлы дақылдардың тұқымынан жасалатын өсімдік майы бөлме температурасында қатпайтындықтан, олардан маргарин жасарда сутегімен өңдейді, нәтижесінде олар қатаяды. Мұндай майларды тоң май деп атайды. Маргариндердің әр алуан түрінің рецептурасына 60—85% қатырылған өсімдік майы (тоңмай) және түрлі май қышқылдарына бай 40—15% сұйық өсімдік майы кіреді. Маргарин жасайтын барлық майды мұқият тазалайды, соның нәтижесінде олар керексіз май қышқылдарынан, бояу және хош иісті заттардай, қажетсіз қоспалардан арылады. Су фазасының негізгі бөліктердің бірі — ашыған сүт. Дәмдік қоспа ретінде маргаринге тұз бен қант салады. Бутербродтық маргариндердің кейбір түрлерін А және D витаминдерімен байытады. Түрлі май қышқылдарының мол болуы және холестериннің болмауы нәтижесінде тек қана өсімдік майынан жасалатын маргарин малдың майына қарағанда, әсіресе орта жастағы және егде тартқан адамдар үшін ең жақсы тағам май болып есептеледі. Сауда орындарына маркалы, бутербродтық, асханалық және сүтті маргариндердің әр алуан түрлері (Экстра, Особый, Сливочный, Российский, Любигельский т.б.) түседі, олардың құрамында белгілі бір көлемде өсімдік майлары да бар. Тағамның сүттік дәмін арттыру үшін Любительский және Сливочный маргариндеріне аздаған мөлшерде сары май, ал Российскийге — тоң май қосады. Славян маргариніне арнаулы әдіспен түрі өзгертіл- ген 5—8% тағамдық тоң май қосады. Шоколад маргариніне 18% қант және 2% какао ұнын қосқанда оның құрамындағы май 62%-ке дейін азаяды. Өнеркәсіп орындары бутербродтық мақсаттағы маргариндердің жаңа арнаулы түрлерін жасауды игерді, олар полимер материалдан жасалған банкалармен шығарыл ады. Дүниежүзілік тәжірибеде олар «құймалы» маргарин деген атқа ие. Бұлардың құрамында май қышқылына мол сұйық күнбағыс майы т.б. өсімдік майлары (40%-ке дейін) өте көп болады. Маргариндер құрамында майы көп (82%) және диеталық тағамға арналған құрамында майы аз (40—60%) болып негізгі екі түрге бөлінеді. Маргаринді сары май секілді бутербродтық май ретінде пайдалануға болады. Үй жағдайларында маргаринді әртүрлі ас дайындау мақсаттарына (негізінен сұйық және қою тағамдарды демдеу және ет пен көкөністерді жеңіл ғана қуыруға), сондай-ақ қамырға қосу үшін пайдаланады. Аспаздық майлар (аспаздық маргариндер) — құрамында су болмайтын қатты, әрі созылыңқы майлар. Аспаздық майларды фритюр, түрлі ет, балық, көкөніс тағамдарын қуыру және бұқтыру, қамырға қосу үшін пайдаланады. Беларусь аспаздық майын жасағанда рецептураға шамамен 35% сиырдың тортасынан айрылған маймен, Украин майына шамамен 35% шошқаның, Восточный майына 15% қойдың, маргагуселин майына 30% шөш қайың тортасынан айырылған майын қосады. Маргарин мен аспаздық майларды жарық түспейтін салқын жерде 4°С-тан 10°С-қа дейінгі температурада сақтау керек. Мұндай температурада маргарин өзінің қасиетін 10— 20 күн, ас пісіретін майлар—1,5—2 ай сақтайды. Алюминий қаңылтырға оралған немесе пластмасса банкаларға салынған маргарин мен майлар ұзақ сақталады. Маргарин бөгде иістерді бойына тез сіңіреді, сондықтан оны азық-түліктен бөлек сақтау керек.
Асханалық маргарин
Асханалық маргарин — мал, өсімдік майлары, сүт, , хош иістік және т.б. заттардың қоспасынан дайындалған тамақ өнімі. Асханалық маргарин сүтті маргариннің бірі.
Дереккөздер
- Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: К54 Қоғамдық тамақтандыру.—Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 232 бет.ISBN 9965-36-414-1
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Margarin fr margarine osimdik majlarynan nemese ogan shyzhgyrgan mal majyn kosu arkyly zhasalatyn ton majlardyn kosyndysy Negizinen margarin zhәne aspazdyk maj aspazdyk margarin bolyp ekige bolinedi Ashanalyk margarin Margarin tamakka salatyn katty maj Himiyalyk kuramy kurylymy zhugymdylygy syrtky tүri dәmi men iisi zhagynan sary majga zhakyn Sary maj siyakty margarin de berik zhyldam eritin emulsiya tүrinde bolady zhәne maj kospalarymen 82 ke dejin shagyn molsherde akuyz kant tuz 18 eritindileri bar su fazasynan turady Majly dakyldardyn tukymynan zhasalatyn osimdik majy bolme temperaturasynda katpajtyndyktan olardan margarin zhasarda sutegimen ondejdi nәtizhesinde olar katayady Mundaj majlardy ton maj dep atajdy Margarinderdin әr aluan tүrinin recepturasyna 60 85 katyrylgan osimdik majy tonmaj zhәne tүrli maj kyshkyldaryna baj 40 15 sujyk osimdik majy kiredi Margarin zhasajtyn barlyk majdy mukiyat tazalajdy sonyn nәtizhesinde olar kereksiz maj kyshkyldarynan boyau zhәne hosh iisti zattardaj kazhetsiz kospalardan arylady Su fazasynyn negizgi bolikterdin biri ashygan sүt Dәmdik kospa retinde margaringe tuz ben kant salady Buterbrodtyk margarinderdin kejbir tүrlerin A zhәne D vitaminderimen bajytady Tүrli maj kyshkyldarynyn mol boluy zhәne holesterinnin bolmauy nәtizhesinde tek kana osimdik majynan zhasalatyn margarin maldyn majyna karaganda әsirese orta zhastagy zhәne egde tartkan adamdar үshin en zhaksy tagam maj bolyp esepteledi Sauda oryndaryna markaly buterbrodtyk ashanalyk zhәne sүtti margarinderdin әr aluan tүrleri Ekstra Osobyj Slivochnyj Rossijskij Lyubigelskij t b tүsedi olardyn kuramynda belgili bir kolemde osimdik majlary da bar Tagamnyn sүttik dәmin arttyru үshin Lyubitelskij zhәne Slivochnyj margarinderine azdagan molsherde sary maj al Rossijskijge ton maj kosady Slavyan margarinine arnauly әdispen tүri ozgertil gen 5 8 tagamdyk ton maj kosady Shokolad margarinine 18 kant zhәne 2 kakao unyn koskanda onyn kuramyndagy maj 62 ke dejin azayady Өnerkәsip oryndary buterbrodtyk maksattagy margarinderdin zhana arnauly tүrlerin zhasaudy igerdi olar polimer materialdan zhasalgan bankalarmen shygaryl ady Dүniezhүzilik tәzhiribede olar kujmaly margarin degen atka ie Bulardyn kuramynda maj kyshkylyna mol sujyk kүnbagys majy t b osimdik majlary 40 ke dejin ote kop bolady Margarinder kuramynda majy kop 82 zhәne dietalyk tagamga arnalgan kuramynda majy az 40 60 bolyp negizgi eki tүrge bolinedi Margarindi sary maj sekildi buterbrodtyk maj retinde pajdalanuga bolady Үj zhagdajlarynda margarindi әrtүrli as dajyndau maksattaryna negizinen sujyk zhәne koyu tagamdardy demdeu zhәne et pen kokonisterdi zhenil gana kuyruga sondaj ak kamyrga kosu үshin pajdalanady Aspazdyk majlar aspazdyk margarinder kuramynda su bolmajtyn katty әri sozylynky majlar Aspazdyk majlardy frityur tүrli et balyk kokonis tagamdaryn kuyru zhәne buktyru kamyrga kosu үshin pajdalanady Belarus aspazdyk majyn zhasaganda recepturaga shamamen 35 siyrdyn tortasynan ajrylgan majmen Ukrain majyna shamamen 35 shoshkanyn Vostochnyj majyna 15 kojdyn margaguselin majyna 30 shosh kajyn tortasynan ajyrylgan majyn kosady Margarin men aspazdyk majlardy zharyk tүspejtin salkyn zherde 4 S tan 10 S ka dejingi temperaturada saktau kerek Mundaj temperaturada margarin ozinin kasietin 10 20 kүn as pisiretin majlar 1 5 2 aj saktajdy Alyuminij kanyltyrga oralgan nemese plastmassa bankalarga salyngan margarin men majlar uzak saktalady Margarin bogde iisterdi bojyna tez siniredi sondyktan ony azyk tүlikten bolek saktau kerek Ashanalyk margarin Ashanalyk margarin mal osimdik majlary sүt hosh iistik zhәne t b zattardyn kospasynan dajyndalgan tamak onimi Ashanalyk margarin sүtti margarinnin biri DerekkozderShanyrak Үj turmystyk enciklopediyasy Almaty Қaz Sov encikl Bas red 1990 ISBN 5 89800 008 9 Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi K54 Қogamdyk tamaktandyru Almaty Mektep baspasy 2007 232 bet ISBN 9965 36 414 1Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet