Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Лимон (лат. Citrus limon) — руталар тұқымдасына жататын мәңгі жасыл ағаш. Шыққан жері — Үндістан, Оңтүстік және Үнді Қытай аралдары. Біртіндеп Жерорта теңізі аймақтарына және Батыс Еуропа өңірлеріне жерсіндірілген. Жабайы түрі жоқ, қолдан өсіріледі. Биіктігі 3 — 7 м-ге жетеді. Бұтақтары тікенекті. Жапырағының жоғарғы ұшы үшкірленген, пішіні жұмыртқа тәрізді, шеттері ара тісті болып келеді. Өзіне тән эфир майының хош иісі бар. Гүлдері (6 — 8 күн) ашық ақ түсті. Жемісі ірі, салмағы 200 — 400 г, сопақшалау, сары түсті қалың қабықпен қапталған. Ішіндегі шырын жемісі 8 — 10 бөлікке бөлінген, сыртын жұқа ақ қабық жауып жатады. Шырынының дәмі қышқыл, құрамында 5 — 7,2% лимон қышқылы, 1,9 — 3% қант, 50 — 90 мг С витамині, темірге бай, эфир майы, кальций, калий, т.б. болады. 3 — 4-жылдары жеміс береді. Бір ағаштан 15 — 30 кг жеміс алынады. Лимонның жемісін шырын және Лимон қышқылын алуға пайдаланады. Ашық алқапта өсіріледі. Қарашірігі мол, кәрізделген топырақта жақсы өседі. Лимон жылу, жарық, ылғал сүйгіш, оны тұқымы, қалемшесі және өркендері арқылы көбейтеді. Өсу кезеңінде артық өскіндерін қиып, биіктеп кеткендерін қысқартып отырады; қара .
| Lemon | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Citrus × limon, often given as C. limon (L.) |
Химиялық құрамы
Жеміс целлюлозасында органикалық қышқылдар (лимон, алма), пектин, қант (3,5% дейін), каротин, фитонцидтер айтарлықтай мөлшерде болады; витаминдер – тиамин, рибофлавин, аскорбин қышқылы (0,085%-ға дейін), рутин, флавоноидтар, кумарин туындылары, галактурон қышқылы, сесквитерпендер, гесперидин, эроцитрин, эридиктиол. Тұқымның құрамында майлы май және лимонин ащы зат бар. Майлы май бұтақтары мен жапырақтарында да табылған (0,24%). Қабықтан цитронин гликозиді табылды.
Жапырақтарында 55-880 мг С витамині бар.
Лимонның тән иісі өсімдіктің әртүрлі бөліктерінде эфир (лимон) майының болуына байланысты. Лимон эфир майының негізгі компоненттері терпен, α-лимонен (90% дейін), цитрал (6% дейін), геранилацетат (1%).
Өсімдік туралы
Лимон – цитрустар тұқымдасына жататын көпжылдық мәңгіжасыл өсімдік. Отаны – Үндістан, Қытай және Тынық мұхитының тропикалық аралдары. Қазіргі кезде тропикалық]аймақтарда ғана емес, сонымен қатар мәдени түрлері субтропикалық Кавказ, Орта Азия, Калифорния, Флорида, Жерорта теңізі аймақтарында да өсіріледі. Лимон ағашының биіктігі 5-8 метр. Бұтақтарының инелері болады. Жапырағы жұмыртқа пішінді, ұшы сүйірленген. Жапырағындағы эфир майы әсерінен өсімдік жағымды иіс бөліп тұрады. Гүлі ақ түсті, хош иісті. Лимон ағашының жемісі жұмыртқа пішінді, кейбір сұрыптарында домалақ түрлері кездеседі. Жемісінің ұзындығы 7-12 см, диаметрі 8-10см, салмағы 120 г. шамасында. Лимон жемісінің қабығының қалыңдығы 2-5 мм, сары түсті. Лимонның шырыны ақшыл-сарғыш түсті, дәмі ащы.
Қазақстанда климаттық жағдайға байланысты бақшада өсіре алмайды, жылыжайда өсіруге болады. Дұрыс күтіп баптаса, үй жағдайында да гүлдеп, жеміс береді. Үйде өсірілетін лимонның қабықтары жұқа, дәні майда, хош иісі көбірек болады. Дәнінен өсірген лимон 7-8 жылдан, кейде 15-20 жылдан кейін ғана жеміс береді. Бұл процесті тездету үшін, бір жылдық көшетті жеміс беретін ағаштың бұтағымен телу керек. Мұндай өсімдік 2-3 жылда гүлдей бастайды. Бір лимон жемісі толық жетілу үшін сабақ бойында кем дегенде 10-15 жапырақ болуы керек.
Маңыздылығы және қолданылуы
Пісірудегі қолданылуы
Целлюлоза жеміс салмағының шамамен 60% құрайды, қабығы - шамамен 40%. Лимондар жаңа піскен жейді, сонымен қатар кондитерлік өнімдер мен алкогольсіз сусындар өндірісінде, алкогольдік сусындар мен парфюмерия өнеркәсібінде қолданылады. Дәмдеуіш ретінде лимон түрлі жеміс салаттарында, тәтті тағамдарда, печеньелерде, соустарда, балық, құс еті және күріш тағамдарында қолданылады. Лимон шырыны әртүрлі тағамдардың (мысалы, веналық шницель), қуырылған балықтың, салқын тағамдардың, салаттардың дәмін жақсартады. Лимон қышқылы көбінесе үй өндірісінде емес, әртүрлі кондитерлік өнімдерде, нан өнімдерінде және фабриканың жартылай фабрикаттарында табиғи қышқылдықты реттегіш ретінде әрекет етеді. Лимоннан джемдер, соустар, кремдер, сироптар және сусындар жасалады. Лимон тілімдері - екінші тағамдар үшін әдемі безендіру. Сонымен қатар, лимоннан лимон торттары мен пирогтарды жасауға болады.
Лимон шырыны лимонадтың негізгі құрамдас бөлігі болып табылады, қышқыл, қантпен тәтті сусын, сергітетін әсерінің арқасында қолданудың кең ауқымы бар. Көбінесе, әсіресе зауытта жасалған лимонадты жасағанда, лимон шырыны лимон қышқылымен ауыстырылады. Кәдімгі табиғи лимонад осылай дайындалады: жаңа сығылған лимон шырыны майда ұнтақталған қантпен ұнтақталған, ал алынған сироп сумен сұйылтылған. Көпіршікті (газдалған) лимонад – қанттың, лимон шырынын немесе көмірқышқыл газымен қаныққан лимон қышқылының судағы ерітіндісі. Кейде олар дәміне қарай әртүрлі эссенцияларды қосады - лимон, апельсин.
Лимонадтың құрамындағы қышқылдардың арқасында ол шөлді қандырады және сергітеді; газдалған лимонадтарда олардың құрамындағы көмірқышқыл газы маңызды рөл атқарады; соңғысы асқазан сөлінің секрециясының жоғарылауын тудырады, оның қышқылдығын арттырады, тәбетті жақсартады.
Құрғақ лимонад құрғақ лимон шырынын қантпен буландырып, алынған массаны ұсақ ұнтақты ұнтақтау арқылы алынады. Қолдану үшін мұндай ұнтақ суда жай ерітіледі. Лимонадты дайындауда судың бір бөлігі (жартысынан көп емес) шараппен ауыстырылса, онда шарап лимонады алынады; мұндай лимонад ауыр ауруларға афродизиак және тоник ретінде қолданылады.
Медицинада қолданылуы
Терапевтік және профилактикалық мақсатта лимон гиповитаминоз, авитаминоз, асқазан-ішек жолдарының аурулары, минералды метаболизмнің бұзылуы, ревматизм, уролития, атеросклероз, цинга, тонзиллит, подагра, гипертония үшін қолданылады. Орта ғасырларда лимон обадан қорғайды және жылан шағуына қарсы дәрі болады деп есептелді. Шығыс медицинасы лимонды жаралар мен өкпе ауруларын емдейтін тамаша құрал және әртүрлі улануларға қарсы дәрі деп санаған. 11 ғасырда Авиценна лимонды жүрек ауруына қарсы ең жақсы дәрі деп жазып, оны жүкті әйелдерге және сарғаюға жеуге кеңес берді.
Таза лимон қышқылы, көбінесе жаңа сығылған лимон шырыны түрінде цингаға ауызша берілді. Қызуы көтерілген науқастарға лимон қышқылы шөлді басатын сусын ретінде лимонад, көпіршікті ұнтақ және т.б. түрінде тағайындалды. Сілтілермен (сода, калий) уланған жағдайда лимон қышқылын антидот ретінде қолданған. Лимон темірі мен хинин цитраты ащы және темір препараттары ретінде пайдаланылды.
Қазіргі уақытта дәстүрлі медицинада дәрілік заттардың дәмі мен иісін жақсарту үшін жаңа қабығынан алынған лимон шырыны мен лимон майы (лат. Oleum Citri) қолданылады. Бірақ халықтық медицинада лимон суық тиюге қолданылады. Зәр қышқылының диатезі мен ісінуін емдеу үшін лимон шырынын қолдану әрекеттері болды; лимон қабығының немесе қабығының тұнбалары - тәбетті арттыратын, тыныштандыратын және құсуға қарсы болатын ащы-дәмді асқазанға қарсы дәрі ретінде. Синтетикалық цитрал гипертонияда және офтальмологияда қолданылады.
Халықтық медицинада лимон цингаға қарсы дәруменді ем ретінде, тамақтағы дифтерия шөгінділерін майлау үшін, сарғаю және бауыр ауруларында, ісінуде, несеп тас, ревматизмде, подаграда, қышқылдығы төмен гастритте қосымша ем ретінде пайдаланылды; лимон сиропы - антигельминтикалық ретінде; сыртқы жағынан, судағы шырын ерітіндісі жұлдыру және ауыз қуысының шырышты қабығының қабыну процестерімен ауызды шайып, терінің саңырауқұлақ зақымдануы мен экзема үшін лосьондар үшін қолданылады. Ас қорытуды жақсарту үшін балға қайнатылған лимон қабығы пайдаланылды.
Лимон косметикалық өнім ретінде кеңінен қолданылады - лимон суы бет терісін жұмсартады және ағартады, оны жұмыртқаның ақтығы, глицерин және одеколонмен араластырып, сепкілдерден, қартаю дақтарынан арылтады, бет терісін жасартады. . Лимон шырыны терідегі жарықтарды емдейді, сынғыш тырнақтарды азайтады. Косметикалық мақсаттарда лимон шашқа арналған бальзамдар, кремдер, лосьондар ретінде, әртүрлі тері түрлеріне күтім жасау үшін лосьондар мен маскалар жасау үшін қолданылады.
Жарығы
Тек жаздың ыстық айларында ғана тіке түскен күн көзінен қалқалау қажет, басқа уақытта жарықта жақсы өседі.
Жылуы
Қыс айларында 12-14ºС төмен болмағаны дұрыс, егер осы температуралық жағдай жасалмаса өсімдік көктемде гүлдемей қояды. Ал, гүлдегенде, түйін салғанда 18ºС төмен болмауы керек. Азынақ желден, температураның кенет өзгеруінен, өсімдік гүл күлтелері мен түйінін тастап жібереді.
Суғарылуы
Жаз айларында аптасына 2-3 рет, қыста айына 2-3 рет суғарып тұру керек.
Ылғалдылығы
Су бүркіп ылғалдандырып әрі шаңнан тазартып тұрған абзал.
Қоректендірілуі
10-15 күнде бір рет толық минералды тыңайтқышпен қоректендіріп тұру қажет.
Аурулары
Ауа құрғап кетсе , кене, өсімдік биті секілді зиянкестердің әсерінен ауырады.
Көбейтілуі
Тұқымы және қалемшелеу, жалғау арқылы көбейтеді.
Күтімі
Жарықты жақсы көреді, тек жаздың аптап ыстық күндерінде терезеден түскен күн сәулесінен қалқалау қажет. Қыста 12ºС салқын жерге қою керек, егер осы температуралық жағдай туғызылмаса, өсімдік көктемде гүлдемей қояды. Оның себебі, салқын жерде өсімдік өсуін тоқтатып, «ұйқыға» кетеді де, көктемге дейін демалады. Дәл осы демалу кезеңінде гүл түйнегін қалай бастайды. Демалу кезеңінде тыңайтқыштармен қоректендіруге болмайды, ал басқа уақыттарда 10-15 күнде толық минералды немесе арнайы лимонға арналған тыңайтқыштармен қоректендіріп тұрған дұрыс. Су бүркіп ылғалдандырып, әрі шаң-тозаңнан тазартып тұрған абзал. Лимон гүлдей бастағаннан орнынан қозғап мазалауға болмайды, гүлін, түйінін тастап жібереді.
Қолданылуы
Лимонның құрамында 5-8% лимон қышқылы, азот пен пектинді заттар,қант, фитонцидтер, калий, мыс, , А, В1, В2, С, Д, Р дәрумендері, қабығында – эфир майы болады. Лимон жемісі тұрмыста аспаздықта кеңінен қолданыс тапқан. Одан кондитерлік тағамдар, мармелад, джемдер, шараптар, түрлі иістендіргіштер жасалады. Суық тигенде лимонды шайға салып ішеді. Медицинада лимонды авитаминоз, цинга, қан қысымының жоғарылауы, асқазан ауруларына кеңінен пайдаланады. Сонымен қатар лимон шырыны косметикада да қолданыс тапқан. Оның шырыны теріні тазартып, ағартатын қасиетке ие.
Тағы қараңыз
Дереккөздер
- Қазақ тілі терминдер сөздігі I том
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Сілтемелер
- Гүлстан, өсімдіктер туралы сайт Мұрағатталған 20 ақпанның 2012 жылы.
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Limon lat Citrus limon rutalar tukymdasyna zhatatyn mәngi zhasyl agash Shykkan zheri Үndistan Ontүstik zhәne Үndi Қytaj araldary Birtindep Zherorta tenizi ajmaktaryna zhәne Batys Europa onirlerine zhersindirilgen Zhabajy tүri zhok koldan osiriledi Biiktigi 3 7 m ge zhetedi Butaktary tikenekti Zhapyragynyn zhogargy ushy үshkirlengen pishini zhumyrtka tәrizdi shetteri ara tisti bolyp keledi Өzine tәn efir majynyn hosh iisi bar Gүlderi 6 8 kүn ashyk ak tүsti Zhemisi iri salmagy 200 400 g sopakshalau sary tүsti kalyn kabykpen kaptalgan Ishindegi shyryn zhemisi 8 10 bolikke bolingen syrtyn zhuka ak kabyk zhauyp zhatady Shyrynynyn dәmi kyshkyl kuramynda 5 7 2 limon kyshkyly 1 9 3 kant 50 90 mg S vitamini temirge baj efir majy kalcij kalij t b bolady 3 4 zhyldary zhemis beredi Bir agashtan 15 30 kg zhemis alynady Limonnyn zhemisin shyryn zhәne Limon kyshkylyn aluga pajdalanady Ashyk alkapta osiriledi Қarashirigi mol kәrizdelgen topyrakta zhaksy osedi Limon zhylu zharyk ylgal sүjgish ony tukymy kalemshesi zhәne orkenderi arkyly kobejtedi Өsu kezeninde artyk oskinderin kiyp biiktep ketkenderin kyskartyp otyrady kara LemonDүniesi Өsimdikter unranked Қos zharnaktylar unranked Saby Tukymdasy Tegi Tүri C limonCitrus limon often given as C limon L Limon Himiyalyk kuramyZhemis cellyulozasynda organikalyk kyshkyldar limon alma pektin kant 3 5 dejin karotin fitoncidter ajtarlyktaj molsherde bolady vitaminder tiamin riboflavin askorbin kyshkyly 0 085 ga dejin rutin flavonoidtar kumarin tuyndylary galakturon kyshkyly seskviterpender gesperidin erocitrin eridiktiol Tukymnyn kuramynda majly maj zhәne limonin ashy zat bar Majly maj butaktary men zhapyraktarynda da tabylgan 0 24 Қabyktan citronin glikozidi tabyldy Zhapyraktarynda 55 880 mg S vitamini bar Limonnyn tәn iisi osimdiktin әrtүrli bolikterinde efir limon majynyn boluyna bajlanysty Limon efir majynyn negizgi komponentteri terpen a limonen 90 dejin citral 6 dejin geranilacetat 1 Өsimdik turalyLimon citrustar tukymdasyna zhatatyn kopzhyldyk mәngizhasyl osimdik Otany Үndistan Қytaj zhәne Tynyk muhitynyn tropikalyk araldary Қazirgi kezde tropikalyk ajmaktarda gana emes sonymen katar mәdeni tүrleri subtropikalyk Kavkaz Orta Aziya Kaliforniya Florida Zherorta tenizi ajmaktarynda da osiriledi Limon agashynyn biiktigi 5 8 metr Butaktarynyn ineleri bolady Zhapyragy zhumyrtka pishindi ushy sүjirlengen Zhapyragyndagy efir majy әserinen osimdik zhagymdy iis bolip turady Gүli ak tүsti hosh iisti Limon agashynyn zhemisi zhumyrtka pishindi kejbir suryptarynda domalak tүrleri kezdesedi Zhemisinin uzyndygy 7 12 sm diametri 8 10sm salmagy 120 g shamasynda Limon zhemisinin kabygynyn kalyndygy 2 5 mm sary tүsti Limonnyn shyryny akshyl sargysh tүsti dәmi ashy Қazakstanda klimattyk zhagdajga bajlanysty bakshada osire almajdy zhylyzhajda osiruge bolady Durys kүtip baptasa үj zhagdajynda da gүldep zhemis beredi Үjde osiriletin limonnyn kabyktary zhuka dәni majda hosh iisi kobirek bolady Dәninen osirgen limon 7 8 zhyldan kejde 15 20 zhyldan kejin gana zhemis beredi Bul procesti tezdetu үshin bir zhyldyk koshetti zhemis beretin agashtyn butagymen telu kerek Mundaj osimdik 2 3 zhylda gүldej bastajdy Bir limon zhemisi tolyk zhetilu үshin sabak bojynda kem degende 10 15 zhapyrak boluy kerek Manyzdylygy zhәne koldanyluyPisirudegi koldanyluy Cellyuloza zhemis salmagynyn shamamen 60 kurajdy kabygy shamamen 40 Limondar zhana pisken zhejdi sonymen katar konditerlik onimder men alkogolsiz susyndar ondirisinde alkogoldik susyndar men parfyumeriya onerkәsibinde koldanylady Dәmdeuish retinde limon tүrli zhemis salattarynda tәtti tagamdarda pechenelerde soustarda balyk kus eti zhәne kүrish tagamdarynda koldanylady Limon shyryny әrtүrli tagamdardyn mysaly venalyk shnicel kuyrylgan balyktyn salkyn tagamdardyn salattardyn dәmin zhaksartady Limon kyshkyly kobinese үj ondirisinde emes әrtүrli konditerlik onimderde nan onimderinde zhәne fabrikanyn zhartylaj fabrikattarynda tabigi kyshkyldykty rettegish retinde әreket etedi Limonnan dzhemder soustar kremder siroptar zhәne susyndar zhasalady Limon tilimderi ekinshi tagamdar үshin әdemi bezendiru Sonymen katar limonnan limon torttary men pirogtardy zhasauga bolady Limon shyryny limonadtyn negizgi kuramdas boligi bolyp tabylady kyshkyl kantpen tәtti susyn sergitetin әserinin arkasynda koldanudyn ken aukymy bar Kobinese әsirese zauytta zhasalgan limonadty zhasaganda limon shyryny limon kyshkylymen auystyrylady Kәdimgi tabigi limonad osylaj dajyndalady zhana sygylgan limon shyryny majda untaktalgan kantpen untaktalgan al alyngan sirop sumen sujyltylgan Kopirshikti gazdalgan limonad kanttyn limon shyrynyn nemese komirkyshkyl gazymen kanykkan limon kyshkylynyn sudagy eritindisi Kejde olar dәmine karaj әrtүrli essenciyalardy kosady limon apelsin Limonadtyn kuramyndagy kyshkyldardyn arkasynda ol sholdi kandyrady zhәne sergitedi gazdalgan limonadtarda olardyn kuramyndagy komirkyshkyl gazy manyzdy rol atkarady songysy askazan solinin sekreciyasynyn zhogarylauyn tudyrady onyn kyshkyldygyn arttyrady tәbetti zhaksartady Қurgak limonad kurgak limon shyrynyn kantpen bulandyryp alyngan massany usak untakty untaktau arkyly alynady Қoldanu үshin mundaj untak suda zhaj eritiledi Limonadty dajyndauda sudyn bir boligi zhartysynan kop emes sharappen auystyrylsa onda sharap limonady alynady mundaj limonad auyr aurularga afrodiziak zhәne tonik retinde koldanylady Medicinada koldanyluy Terapevtik zhәne profilaktikalyk maksatta limon gipovitaminoz avitaminoz askazan ishek zholdarynyn aurulary mineraldy metabolizmnin buzyluy revmatizm urolitiya ateroskleroz cinga tonzillit podagra gipertoniya үshin koldanylady Orta gasyrlarda limon obadan korgajdy zhәne zhylan shaguyna karsy dәri bolady dep esepteldi Shygys medicinasy limondy zharalar men okpe aurularyn emdejtin tamasha kural zhәne әrtүrli ulanularga karsy dәri dep sanagan 11 gasyrda Avicenna limondy zhүrek auruyna karsy en zhaksy dәri dep zhazyp ony zhүkti әjelderge zhәne sargayuga zheuge kenes berdi Taza limon kyshkyly kobinese zhana sygylgan limon shyryny tүrinde cingaga auyzsha berildi Қyzuy koterilgen naukastarga limon kyshkyly sholdi basatyn susyn retinde limonad kopirshikti untak zhәne t b tүrinde tagajyndaldy Siltilermen soda kalij ulangan zhagdajda limon kyshkylyn antidot retinde koldangan Limon temiri men hinin citraty ashy zhәne temir preparattary retinde pajdalanyldy Қazirgi uakytta dәstүrli medicinada dәrilik zattardyn dәmi men iisin zhaksartu үshin zhana kabygynan alyngan limon shyryny men limon majy lat Oleum Citri koldanylady Birak halyktyk medicinada limon suyk tiyuge koldanylady Zәr kyshkylynyn diatezi men isinuin emdeu үshin limon shyrynyn koldanu әreketteri boldy limon kabygynyn nemese kabygynyn tunbalary tәbetti arttyratyn tynyshtandyratyn zhәne kusuga karsy bolatyn ashy dәmdi askazanga karsy dәri retinde Sintetikalyk citral gipertoniyada zhәne oftalmologiyada koldanylady Halyktyk medicinada limon cingaga karsy dәrumendi em retinde tamaktagy difteriya shogindilerin majlau үshin sargayu zhәne bauyr aurularynda isinude nesep tas revmatizmde podagrada kyshkyldygy tomen gastritte kosymsha em retinde pajdalanyldy limon siropy antigelmintikalyk retinde syrtky zhagynan sudagy shyryn eritindisi zhuldyru zhәne auyz kuysynyn shyryshty kabygynyn kabynu procesterimen auyzdy shajyp terinin sanyraukulak zakymdanuy men ekzema үshin losondar үshin koldanylady As korytudy zhaksartu үshin balga kajnatylgan limon kabygy pajdalanyldy Limon kosmetikalyk onim retinde keninen koldanylady limon suy bet terisin zhumsartady zhәne agartady ony zhumyrtkanyn aktygy glicerin zhәne odekolonmen aralastyryp sepkilderden kartayu daktarynan aryltady bet terisin zhasartady Limon shyryny teridegi zharyktardy emdejdi syngysh tyrnaktardy azajtady Kosmetikalyk maksattarda limon shashka arnalgan balzamdar kremder losondar retinde әrtүrli teri tүrlerine kүtim zhasau үshin losondar men maskalar zhasau үshin koldanylady ZharygyTek zhazdyn ystyk ajlarynda gana tike tүsken kүn kozinen kalkalau kazhet baska uakytta zharykta zhaksy osedi ZhyluyҚys ajlarynda 12 14ºS tomen bolmagany durys eger osy temperaturalyk zhagdaj zhasalmasa osimdik koktemde gүldemej koyady Al gүldegende tүjin salganda 18ºS tomen bolmauy kerek Azynak zhelden temperaturanyn kenet ozgeruinen osimdik gүl kүlteleri men tүjinin tastap zhiberedi SugaryluyZhaz ajlarynda aptasyna 2 3 ret kysta ajyna 2 3 ret sugaryp turu kerek YlgaldylygySu bүrkip ylgaldandyryp әri shannan tazartyp turgan abzal Қorektendirilui10 15 kүnde bir ret tolyk mineraldy tynajtkyshpen korektendirip turu kazhet AurularyAua kurgap ketse kene osimdik biti sekildi ziyankesterdin әserinen auyrady KobejtiluiTukymy zhәne kalemsheleu zhalgau arkyly kobejtedi KүtimiZharykty zhaksy koredi tek zhazdyn aptap ystyk kүnderinde terezeden tүsken kүn sәulesinen kalkalau kazhet Қysta 12ºS salkyn zherge koyu kerek eger osy temperaturalyk zhagdaj tugyzylmasa osimdik koktemde gүldemej koyady Onyn sebebi salkyn zherde osimdik osuin toktatyp ujkyga ketedi de koktemge dejin demalady Dәl osy demalu kezeninde gүl tүjnegin kalaj bastajdy Demalu kezeninde tynajtkyshtarmen korektendiruge bolmajdy al baska uakyttarda 10 15 kүnde tolyk mineraldy nemese arnajy limonga arnalgan tynajtkyshtarmen korektendirip turgan durys Su bүrkip ylgaldandyryp әri shan tozannan tazartyp turgan abzal Limon gүldej bastagannan ornynan kozgap mazalauga bolmajdy gүlin tүjinin tastap zhiberedi ҚoldanyluyLimonnyn kuramynda 5 8 limon kyshkyly azot pen pektindi zattar kant fitoncidter kalij mys A V1 V2 S D R dәrumenderi kabygynda efir majy bolady Limon zhemisi turmysta aspazdykta keninen koldanys tapkan Odan konditerlik tagamdar marmelad dzhemder sharaptar tүrli iistendirgishter zhasalady Suyk tigende limondy shajga salyp ishedi Medicinada limondy avitaminoz cinga kan kysymynyn zhogarylauy askazan aurularyna keninen pajdalanady Sonymen katar limon shyryny kosmetikada da koldanys tapkan Onyn shyryny terini tazartyp agartatyn kasietke ie Tagy karanyzLimon torty Limon kyshkylyDerekkozderҚazak tili terminder sozdigi I tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet SiltemelerGүlstan osimdikter turaly sajt Muragattalgan 20 akpannyn 2012 zhyly Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet