Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жаһан шах (әз. جهان شاه, Мұзаффар ад-Дин Жаһан Шах ибн Жүсіп (Хой қаласында 1397ж, не Мардинде 1405ж туылып - Бингөлде, 30 қазан, не 11 қараша 1467ж қайтқан) — Қара-Қоюнлу Оғыз түріктері әулетінің көсемі болып, ол Әзірбайжанда және Арранда (Arran) 1438-1467 жж билік құрды. Қара-Қоюнлулардың ұлы әміршілерінің бірі ретінде, ол билеген тұста Қара-Қоюнлу территориясы бұрын-соңды болмаған деңгейде кеңейіп, Шығыс Аналолияны, қазіргі Ирактың көп бөлігін, Иранның орталық бөлігін, тіпті Керманды (Kerman) да өзіне қосып алды, көрші мемлекеттер де Қара-Қоюнлу ықпалында болды. Ол ішімдікке әуес және ойын-сауықты ұнатқан деп болжанады. Жаһан шах билігі тұсында астана Табризде Гөкмедресе (Gökmedrese) және Музафферие (Muzafferiye) теологиялық мектептері салынады.
| Жаһан шах جهان شاه Jahan shah | |||
 | |||
| Лауазымы | |||
|---|---|---|---|
| |||
| 1438 — 1467 қараша | |||
| Ізашары | |||
| Ізбасары | |||
| Өмірбаяны | |||
| Білімі | Сопылық, Шығыс әдебиеті | ||
| Мамандығы | ақын | ||
| Дүниеге келуі | 1397 Хой | ||
| Қайтыс болуы | 30 қазан 1467 Бингол, Анатолия | ||
| Жерленді | Тебриз, Көк мешіт (Blue Mosque) | ||
| Династия | Оғыз түрік, Қара-Қоюнлу | ||
| Әкесі | |||
өңдеу  | |||
Балалық шағы
Мұзаффар әл-дин Жаһан Ақиқи 1397 жылы Хой қаласы маңындағы ауылда туылады.
Темір әулетімен және Жалайырлармен кескілескен соғыс жүргізіп, алып империя құрады. Жаһан шах осы империяда кішкентайынан жақсы білім мен тәрбие алып өседі, әрі әкесі Қара Жүсіптің соғыстары мен басқару істеріне ерте араласады. Әкесі тірі кезінде Жаһан шахтыы Солтанияны және Газвинді қайтарып алуға жібереді. Ол сол замандағы ең білімді және ашық ойлы билеушілердің бірі болды.
1420 жылы Жаһан шах Трабзондық қызына үйленеді. Бұл сондай-ақ Трабзондық Алексейдің бұрын Темір әулетіне төлеген алымын Қара-Коюнлуға төлей беретіндігі туралы келісімнің бір бөлігі болады.
Қара Жүсіп 1420 жылы қайтыс болған соң, елде ішкі соғыс болып, империя әлсірейді. Темір әулетінен Шахрух және Байсүнгүр (Baysungur) шапқыншылығын үдете түседі. Таққа (1420–36) ағасы шыққанымен, Жаһан шах ықтимал қарсылас ретінде қысымға ұшырайды да, ол Бағдаттың билеушісі болған басқа бір ағасы Исппен бин Жүсіпті паналайды.
Билікке Шах Рухтың көмегі арқылы ол алдымен Тимурийлердің вассалы ретінде билік етті. Оны асырап алып, 1438 жылы 19 сәуірде «Музаффар ад-Дин» эпитетін қабылдаумен бірге таққа отырды.
Қара Ескендір Ширванға (Shirvan) шабуыл жасаған кезде Темір әулетінен Шахрух келіп Ширваншах І Халиллаһты қорғайды. Жаһан шах та Ескендірге қарсы соғысады. Ескендір бірлескен армияға төтеп бере алмай, Ширваннан қашады. Ол 1435 жылы Шахрухтан жеңіледі де, Жаһан шах Қара-Құюнлу билігін Темір әулетінің вассалы ретінде қолына алады. 1438 жылы 19 сәуірде оны Гохаршад Бегім (Goharshad Begum) қабылдап, Мұзафар ад-Дин деген атаумен таққа отырғызады.
Дереккөздер
- https://islamansiklopedisi.org.tr/cihan-sah CİHAN ŞAH- TDV İslâm Ansiklopedisi, islamansiklopedisi.org.tr, 2018-08-23
- Minorsky, V. (1955). "The Qara-Qoyunlu And The Qutb-Shahs" (in en). Bulletin of the School of Oriental and African Studies 17 (1): 50–73. :10.1017/S0041977X00106342. 1474-0699. https://www.cambridge.org/core/journals/bulletin-of-the-school-of-oriental-and-african-studies/article/qaraqoyunlu-and-the-qutbshahs/0AFF2AB53B588A0415C042A8D4859D7F.
- Kuršanskis, Michel (1979). "La descendance d'Alexis IV, empereur de Trébizonde. Contribution à la prosopographie des Grands Comnènes" (in fr-FR). Revue des études byzantines 37 (1): 239–247. :10.3406/rebyz.1979.2098. 0766-5598. http://www.persee.fr/doc/rebyz_0766-5598_1979_num_37_1_2098.
- The Qara-qoyunlu and the Qutb-shāhs (Turkmenica, 10) - V. Minorsky - Vol. 17, No. 1 (1955), pp. 50-73
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhaһan shah әz جهان شاه Muzaffar ad Din Zhaһan Shah ibn Zhүsip Hoj kalasynda 1397zh ne Mardinde 1405zh tuylyp Bingolde 30 kazan ne 11 karasha 1467zh kajtkan Қara Қoyunlu Ogyz tүrikteri әuletinin kosemi bolyp ol Әzirbajzhanda zhәne Arranda Arran 1438 1467 zhzh bilik kurdy Қara Қoyunlulardyn uly әmirshilerinin biri retinde ol bilegen tusta Қara Қoyunlu territoriyasy buryn sondy bolmagan dengejde kenejip Shygys Analoliyany kazirgi Iraktyn kop boligin Irannyn ortalyk boligin tipti Kermandy Kerman da ozine kosyp aldy korshi memleketter de Қara Қoyunlu ykpalynda boldy Ol ishimdikke әues zhәne ojyn sauykty unatkan dep bolzhanady Zhaһan shah biligi tusynda astana Tabrizde Gokmedrese Gokmedrese zhәne Muzafferie Muzafferiye teologiyalyk mektepteri salynady Zhaһan shah جهان شاه Jahan shahLauazymyTu Қara Қoyunludyn V sultany1438 1467 karashaIzasharyIzbasaryӨmirbayanyBilimiSopylyk Shygys әdebietiMamandygyakynDүniege kelui 1397 1397 HojҚajtys boluy 30 kazan 1467 1467 10 30 Bingol AnatoliyaZherlendi Tebriz Kok meshit Blue Mosque Dinastiya Ogyz tүrik Қara ҚoyunluӘkesiondeu Balalyk shagyMuzaffar әl din Zhaһan Akiki 1397 zhyly Hoj kalasy manyndagy auylda tuylady Temir әuletimen zhәne Zhalajyrlarmen keskilesken sogys zhүrgizip alyp imperiya kurady Zhaһan shah osy imperiyada kishkentajynan zhaksy bilim men tәrbie alyp osedi әri әkesi Қara Zhүsiptin sogystary men baskaru isterine erte aralasady Әkesi tiri kezinde Zhaһan shahtyy Soltaniyany zhәne Gazvindi kajtaryp aluga zhiberedi Ol sol zamandagy en bilimdi zhәne ashyk ojly bileushilerdin biri boldy 1420 zhyly Zhaһan shah Trabzondyk kyzyna үjlenedi Bul sondaj ak Trabzondyk Aleksejdin buryn Temir әuletine tolegen alymyn Қara Koyunluga tolej beretindigi turaly kelisimnin bir boligi bolady Қara Zhүsip 1420 zhyly kajtys bolgan son elde ishki sogys bolyp imperiya әlsirejdi Temir әuletinen Shahruh zhәne Bajsүngүr Baysungur shapkynshylygyn үdete tүsedi Takka 1420 36 agasy shykkanymen Zhaһan shah yktimal karsylas retinde kysymga ushyrajdy da ol Bagdattyn bileushisi bolgan baska bir agasy Isppen bin Zhүsipti panalajdy Bilikke Shah Ruhtyn komegi arkyly ol aldymen Timurijlerdin vassaly retinde bilik etti Ony asyrap alyp 1438 zhyly 19 sәuirde Muzaffar ad Din epitetin kabyldaumen birge takka otyrdy Қara Eskendir Shirvanga Shirvan shabuyl zhasagan kezde Temir әuletinen Shahruh kelip Shirvanshah I Halillaһty korgajdy Zhaһan shah ta Eskendirge karsy sogysady Eskendir birlesken armiyaga totep bere almaj Shirvannan kashady Ol 1435 zhyly Shahruhtan zheniledi de Zhaһan shah Қara Қuyunlu biligin Temir әuletinin vassaly retinde kolyna alady 1438 zhyly 19 sәuirde ony Goharshad Begim Goharshad Begum kabyldap Muzafar ad Din degen ataumen takka otyrgyzady Derekkozderhttps islamansiklopedisi org tr cihan sah CIHAN SAH TDV Islam Ansiklopedisi islamansiklopedisi org tr 2018 08 23 Minorsky V 1955 The Qara Qoyunlu And The Qutb Shahs in en Bulletin of the School of Oriental and African Studies 17 1 50 73 10 1017 S0041977X00106342 1474 0699 https www cambridge org core journals bulletin of the school of oriental and african studies article qaraqoyunlu and the qutbshahs 0AFF2AB53B588A0415C042A8D4859D7F Kursanskis Michel 1979 La descendance d Alexis IV empereur de Trebizonde Contribution a la prosopographie des Grands Comnenes in fr FR Revue des etudes byzantines 37 1 239 247 10 3406 rebyz 1979 2098 0766 5598 http www persee fr doc rebyz 0766 5598 1979 num 37 1 2098 The Qara qoyunlu and the Qutb shahs Turkmenica 10 V Minorsky Vol 17 No 1 1955 pp 50 73