Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Басқа мағыналар үшін Аполлон деген бетті қараңыз.Аполлон (ағылш. Ароllо; гр. Ἀπόλλων — жарық құдайы) — адамның басқаруымен Жер төңірегінде және Айға Аполлон (ғарыш бағдарламасы) бойынша сапар жасауға арналған Американың топтамалы үш кісілік ғарыш кемелерінің, сондай-ақ кенес ғарыш кемесімен «Союз-19» ғарышта түйіскен ( "Аполлон-Союз" экперименталдық жоба") 3-орындық басқарылатын ғарыш кемелерінің аты.
1968 жылдан 1975 жылға дейін 15 ғарыш кемесі 38 астронавтпен ғарышқа ұшырылған. Оның ішінде алтауы Айға экспедиция жасаған: 1969 жыл - 1972 жыл - Аполлон 11, Аполлон 12, Аполлон 14, Аполлон 15, Аполлон 16, Аполлон 17. Айға 12 астронавтты жеткізген.
1969 жылы алғашқы Айға қону «Аполлон 11»-де орындалған, астронавттары: Н. Армстронг, Б. Олдрин.
Жалпы сипаттамасы
"command module" - экипаж кабинасы;
"service module" - негізгі блок;
"lunar module" - Ай отсегінің ұшатын бөлігі.
«Аполлон» негізгі бөлік пен Ай кабинасынан тұрады. Біріншісі үш астронавты Айдың селеноцентрлік орбитасына және Жерге, екіншісі олардың екеуін селенцентрлік орбитадан Ай бетіне, одан қайта сол биіктікке жеткізуге арналған.
Негізгі бөлік экипаж бөлімі мен қозғалтқыш бөлімінен тұрады, экипаж бөлімі суға қонуға лайықталған, ал кездейсоқ қажет жағдайда құрғақ далаға табан тірейтін тіректері бар. «Аполлоның» ең салмақтысы 47 т. Ай кабинасы 14,7 т. Кеменің тұтас ұзындығы 17,68 м, Ай кабинасыныкі 6,98 м, екеуінің де диам. 4,29 м. Кемедегі 20 жүйе пультпен байланыстырылған орталық есептеу машинасымен басқарылады. Негізгі бөліктің байланыс құрылымы сантиметрлік, метрлік және қысқа толқындарда жұмыс жасайтын жүйелерден тұрады, ол радиолокациялық қабылдауыш және таратқышпен жабдықталған.
Астронавттар тіршілігін қамтамасыз ететін жүйеде 16 тәулікке жететін ауа, су мен тамақ болады. Жалпы массасы 460 кг келетін ол ортада 21—27 °C тұрақты температура сақталып тұрады. Ғарышқа ұшып шыққаннан кейін кабинадағы оттегі көбейтіледі (98 % оттегі, 2% азот), ауаның қысымы 0,035 — 0,039 мПа, ылғалдығы 40—70%-ке реттеледі. Арнайы амортизаторларға ілінген орындықтары әр түрлі қалыпта бекітілетін креслоларға астронавттар (сол жақ шетте кеме басшысы, ортада бірінші үшқыш, онан кейін екінші ұшқыш) жайғасады.
Ай кабинасы қонатын және ұшатын сатылардан тұрады. Қонатын саты, экипаж кері аттанғанда, ұшып шығатын алаңша қызметін атқарып, Ай бетінде қалады. Ай кабинасына екі астронавт орналасады. Онда бірі жоғары, екіншісі алға қараған екі люк бар.
Жоғарғысы астронавттардың экипаж бөлімінен Ай кабинасына, онан кейін қарай өтуге, алдыңғысы қонғаннан соң Ай бетіне түсіп, қайта мінуге арналған. Ай кабинасының барлық жүйесі пультпен байланыстырылған орталық есептеу машинасымен басқарылады. Соңғы ұшқан үш «Аполлон» кемелерінде Ай бетінде астронавттар зерттеулер жүргізетін екі кісілік көлік болды. «Аполлон» ғарыш кемелерін ұшыру «Saturn-IB» («A.-i» — "A.-3 ", «А.-5», «А.-7») және «Skylab» пен ЭПАС бағдарламалары бойынша, «Saturn-5» («А.-4», «А.-6», «А.-8» — «A.- 17») зымыран тасығыштарымен жүзеге асырылды.
Айға қону бөлігі (АҚБ)
Айға қону бөлігі — «Аполлон» ғарыш кемесінің Айға қонып, Айдың айналасындағы орбитаға қайтып оралған бөлігі. Ол екі басты бөлікке: қону бөлігі мен ұшу бөлігіне бөлінген. Ол арнайы ғарышта ұшуға бейімделіп жасалған. Оның құрамында екі астронауттың 4-5 күн өмір сүруіне мүмкіндік беретін тіршілік сақтау жүйесі орнатылған. Айға қону бөлігін дамытып, жасап шығарған — «Grumman Aircraft Company» компаниясы.
Айға қону бөлігі мыналардан тұрады: қону тіректері, қону радар антеннасы, тежегіш зымыран қозғалтқышы, Айдың бетіне қонуға арналған отын қоры. Оның денесіне бірнеше жүк қораптары бекітілген, соның ішінде Айдың бетінде қолданылатын аспаптар жиынтығы, жылжымалы аспаптар арбасы («Rover» өздігінен жылжитын арбасы), беттік телевизия камерасы, беттік аспаптар және Ай топырағын жинайтын қораптар.
Айдан ұшу бөлігі экипаж орналасатын кабина, аспаптар панелі, ғарыш кемесімен түйісу құрылғысы, алдыңғы есік, оптикалық және электрондық бағыттау жүйелері, реактивті басқару жүйесі, радар және байланыс антенналары, ұшыру зымыран қозғалтқышы және Айдың орбитасына оралып, Аполлон Басқару және қызмет бөліктерімен қайта табысуға арналған отын қоры.
Техникалық сипаттамалары
Ғарыш кемесі екі бөліктен тұрады:
- орбиталды отсек (экипаж кабинасы мен негізгі блок)
- қонатын отсек.
Орбиталдық отсекте 3 ғарышкер орналасады. Айға қонатын отсекте - екі ғарышкерге орын дайындаған. Осы екінші отсек Айдан ұшып шығысымен, Жердің жасанды спутнигінің орбитасына түсіп, орбиталдық отсекпен түйіседі де, барлық экипаж жерге қайта оралады.
| Модуль | Массасы, кг | ұзындығы, м | Диаметрі, м |
|---|---|---|---|
| экипаж кабинасы | 5470—5500 | 3,43 | 3,920 |
| негізгі болк | 22700—22800 | 4,0 | 3,91 |
| Ай отсегі | 14500 | 7,6 | 10 (шасси шығарылған) |
| S-IVB-ға өтетін бөлігі | 1700—1800 |
Ғарыш кемесінің старттағы салмағы - 47 т, Айға қонатын аппараттың салмағы - 5,6 т, тұрғын отсектің көлемі 12,7 м³, Айда болуының ең ұзақ мерзімі 75 сағат.
Қонатын Ай отсегінің отынымен қоса салмағы - 14,5 т. Ол қонатын және Айдан ұшып шығатын екі сатыдан тұрады.
Ұшу бөлігі
- Адам саны: 2
- Экипаж кабинасының көлемі: 6.65 m³
- Биіктігі: 3.54 m
- Диаметрі: 4.27 m
- Салмағы: 4,547 kg
- Отын салмағы: 2,358 kg
- RCS Thrust: 16 × 440 N
- RCS Propellants: N2O4/UDMH
- RCS Specific Impulse Isp: 290 s (2.84 kN•s/kg)
- Ascent Engine Thrust: 16 kN
- Ascent Engine Propellants: N2O4/Aerozine 50 (UDMH/N2H4)
- Ascent Engine Engine Isp: 311 s (3.05 kN•s/kg)
- Ascent Stage Delta-V: 2.22 км/с
- Electric System Batteries: 17 kW•h, 800 A•h
Қону бөлігі
- Биіктігі: 2.83 m
- Диаметрі: 4.21 m
- Тіректердің диаметрі: 9.37 m
- Қону бөлігінің салмағы: 10,149 kg
- Қону қозғалтқышының отыны: 8,165 kg
- Descent Engine Thrust: 44 kN
- Descent Engine Propellants: N2O4/Aerozine 50 (UDMH/N2H4)
- Descent Engine Engine Specific Impulse Isp: 311 s (3.05 kN•s/kg)
- Descent Stage Delta-V: 2.47 км/с
- Электр жүйесінің батареялары: 33 kW•h, 1,600 A•h
"Аполлон" ғарыш кемелері
Жалпы 1968 жылдан 1975 жылға дейін 15 ғарыш кемесі 38 астронавтпен ғарышқа ұшырылған. Оның ішінде алтауы Айға экспедиция жасаған: 1969 жыл - 1972 жыл - Аполлон 11, Аполлон 12, Аполлон 14, Аполлон 15, Аполлон 16, Аполлон 17. Айға 12 астронавтты жеткізген.
AS-201 (SA-201) — "Аполлон" бағдарламасының 18-ші старты 1966 жылы 26 ақпанда өткізілді. 1967 жылы -ның басшысының бірінші орынбасары доктор Джордж Э. Мюллер AS-201-ді "Аполлон 1"деп аталады деп мәлімдеді.
AS-202 (SA-202) — "Аполлон" бағдарламасының 20-ші старты 1966 жылы 25 тамызда өткізілді. Сатурн-1Б зымыран тасығышы қолданды. 1967 жылы -ның басшысының бірінші орынбасары доктор Джордж Э. Мюллер AS-202-ні "Аполлон 2"деп аталады деп мәлімдеді.
«SA-3» (Сатурн-Аполлон 3) — Сатурн-1 зымыран тасығыштың үшінші старты. 1962 ж. 16 қарашада өркізіліп, 4 минут 52 секунд жалғасты.
Қондырылатын аппараттың 11км/сек жылдамжықпен атмосыераға енуін тексеру мақсатында 1967 жылы 9 қарашада "Аполлон 4" кемесі (экипажсыз) "Сатурн-5" ракета ұшырғышымен тұнғыш рет геоцентрлік орбитаға шығарылды.
"Аполлон 5" кемесі (экипажсыз) кабина кострукциясы мен ракета двигателін сынау үшін 1968 ж. 22 қаңтарда"Сатурн-1Б" ракета ұшырғышымен Жердің жасанды спутнигі орбитасына шығарылды.
Ғарыш кемесін онаң әрі жетілдіру мақсатында 1968 ж. 4 сәуірде ғарышқа "Аполлон 6" кемесі көтерілді.
"Аполлон 7 кемесі 1968 ж. 11 қазанда ғарышқа ғарышкерлер У.Ширра, Д.Эйзель және У.Каннингемді алып ұшты. Олар Жерді 163 рет айналып, 10,7 тәулік өткен соң Атлант мұхитына қонды.
Бортында ғарышкерлер Ф.Борман, Дж.Ловелл, У.Андерс бар "Аполлон 8" кемесі 1968 ж. 21 желтоқсанда Айдың жасанды спутнигі орбитасына түсірілді. Осы орбитада 10 айналым жасағаннан кейін, 27 желтоқсанда Жерге қайтып оралды. Ұшу кезінде Ай бетінен алдын ала ғарыш кемесі қонатын орын сайлау мақсатында барлау, суретке түсіру, ғылыми-зерттеу жұмыстары және телевизиялық репортаж жүргізілді.
Ғарышкерлер Дж.Мак-Дивитт, Д.Скотт, Р.Швейкарт "Аполлон 9" кемемен 1969 ж. 3 наурызда ғарыш кемесінің Ай отсегі жүйесін тексеріп, оны одан әрі жетілдіру мақсатында 10 тәулік бойы Жерді айналып ұшты.
1969 ж. 18 мамырда Ай маңы кеңістігінде маневр жасау жүйелерін жетілдіру үшін бортында ғарышкерлер Т.Стаффорд, Дж.Янв,Ю.Сернан бар "Аполлон 10" кемесі ғарышқа көтеріліп, 21 мамырдаАйды тағы да айналып ұшты. Бұл жолы космонавттар Стаффорд пен Сернан ай кабинасына өтіп, неізгі отсектен бөлінді де, Айдың бетіне 15 км жақындады. Ай кабинасымен Айды айналып ұшу 8 сағатқа созылды. Ғарыш кемесі Ай орбитасында 61 сағат 40 минут болып, 26 мамырда Жерге қайтып оралды.
"Аполлон 11" кемесімен ғарышкерлер Н.Армстронг (экипаж командирі), М.Коллинз (экипаждың "Колумбия" деп аталатын негізгі болгінің ұшқышы), Б. Олдриннің ("Орел" атты ай кабинасының ұшқышы) тұңғыш рет Айға барып қайтуы тарихи сапар болды. Олар Айға қарай 1969 ж. 16 шілдеде ұшты. Ай орбитасына шыққан соң, Н. Армстронг пен Э.Олдрин ай кабинасына ауысып, негізгі отсектен бөлінді де, тежеуіш двигательді іске қосып, Ай бетіне 15 км жақындады. Н.Армстронгтың басқаруымен ай кабинасы 20 шілде күні 23 сағат18 минутта Тыныштық теңізінің оңтүстік-батыс жағына (0,691°солтүстік ендік пен 23,26° шығыс бойлық) келіп қонды. 21 шілде күні 5 сағат 56 минутта Н.Армстронг тұнғыш ретАй бетіне аяқ басты, ал 20 минут өткеннен кейін оған Э.Олдрин келіпқосылды. Ғарышкерлер Ай бетімен жүруді меңгерді, бірқатар ғылыми приборлар орнатты, 22 кг ай жынысының үлгісін жинады, суретке түсірді, Жермен телефон арқылы сәйлесті, қайтыс болған 5 ғарышкер (Ю.А.Гагарин, В.М.Комаров, В.Гриссом, Э.Уайт, Р.Чаффи) бейнеленген медальдарды қалдырды. Ғарышкерлердің Айда болған бүкіл мезгілінде Жерге телевизиялық хабарлар беріліп тұрды. Қонған орын "Тыныштық базасы" деп аталды. Ай бетіндегі жұмысты 1 сағат 44 минут ішінде орындап, кабинаға Олдрин, ал одан 10 минут кейін Армстронг оралды. 21 шілдеде ғарышкерлер Айдан ұшып шықты. Айдың селеноцентрлік орбитасында бірқатар маневрлер жасаған соң, ай кабинасы "Колумбиямен" түйістіріліп, ғарышкерлер негізгі отсегіне өтті. Одан әрі ғарышкерлер ай кабинасын кемеден бөліп тастап, "Аполлон-11" кемесін Жерге қарай ұшу траекториясына шығарды. 24 шілдеде кеме жерге қайтып оралды.
Ғарышкерлер Ч.Конрад, Р.Гордон, және А.Бин "Аполлон 12" кемесімен 1969 ж. 14 арашада Айға тағы ұшты. Ай кабинасы Даурлар мұхитының шығыс бөлігіне қонды. Олар Ай бетіне 2 рет шығып, 3,3 км жүріп өтті, Ай бетіне әр түрлі ғылыми приборлар орнатты. 45 кг-ға жуық Ай жынысының үлгісін жинады. Бұл жолы селеноцентрлік орбитадан Ай бетін суретке түсірудің кең программасы жүзеге асырылды. Ұшу 10 тәулік 4 сағат 36 минутқа созылды.
"Аполлон 13" кемесімен ғарышкерлер Дж.Ловелл, Дж.Суиджерт және Ф.Хейстің Айға ұшу сапары сәтсіз аяқталды. Олар 1970 ж. 11 сәуірде жерден 328 мың км алыстағанда, кеменің энергетика қондырғысының істен шығуына байланысты "Аполлон-13" 17 сәуірде Жерге қайта оралды.
1971 ж. 1 ақпанда бортында ғарышкерлер А.Шепард, Э.Митчелл, С.Руса бар "Аполлон 14" ғарыш кемесі Айға ұшты. 5 ақпанда А.Шепард пен Э.Митчелл басқарған ай кабинасы Фрп Мауро Кратері жанына келіп қонды. 33,5 сағат Ай бетінде болып, Тиісті ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізгеннен кейін, 10 ақпанда Жерге қайтып оралды.
«Аполлон 15» - Айға төртінші рет адамдарды алып барған "Аполлон" программасындағы тоғызыншы басқарылатын ғарыш кемесі. Ғарышкерлері - экипаж командирі Дэвид Скотт және Ай модулінің ұшқышы Джеймс Ирвин Айда 3 тәулікке жуық уақыт болды. Үш рет Айдың бетіне шығып, жалпы 18 сағат 30 минут болған. Ай үстінде алғаш рет 27,9 км ай автомобилімен жүріп, Жерге 77 кг Ай жынысының үлгісін жинады. "Аполлон-15"-пен шыққан сапарды ғылымдар "Айға ең сәтті сапар" деп баға берді.
«Аполлон 16» — Айға бесінші рет адамдарды алып барған "Аполлон" программасындағы оныншы басқарылатын ғарыш кемесі. Ғарышкерлері - экипаж командирі Джон Янг және Ай модулінің ұшқышы Чарльз Дьюк Айда 3 тәулікке жуық уақыт (71 сағат) болды. Ерекшілігі - таулы жерде, Декарт кратерінің маңында қонып, үш рет Айдың бетіне шығып, жалпы 20 сағат 14 минут болған. Жерге 95,7 кг Ай жынысының үлгісін жинады.
«Аполлон 17» кемемен адамдар Айға алтыншы және соңғы сапарын шекті. 1972 ж. 7 желтоқсанда Жерден ұшып, 19-шы желтоқсанда қайта оралды.
«Аполлон 18», «Аполлон 19» және «Аполлон 20» Айға қарай жүзеге аспаған сапарлары.
«Аполлон-Союз» экперименталдық жоба — өз сериясында алғашқы халықаралық ұшу. Ғарышкерлері -Томас Стаффорд, Вэнс Бранд, Дональд Слейтон 1975 ж. 15 маусымда алғашқы рет кеңес одағы «Союз-19» ғарыш кемесімен стыковка жасасқан.
Дереккөздер
- Қазақ ұлттық энциклопедиясы
- John F. Kennedy Space Center — Apollo 1 Мұрағатталған 24 шілденің 2012 жылы.
Тағы қараңыз
- Аполлон 8
- Аполлон 10
- Аполлон 11
- Аполлон 16
Сыртқы сілтемелер
- North American Rockwell, 'Apollo Command Module News Reference', 1968.
- NASA TN D-7083: Launch Escape Propulsion Subsystem
- Техническая документация и руководство по эксплуатации лунного модуля, сайт NASA (файл PDF, 804 страницы, размер 39 Мб) Мұрағатталған 23 наурыздың 2021 жылы.
- Ракетостроение Мұрағатталған 25 желтоқсанның 2008 жылы.
- Apollo Lunar Surface Journal Мұрағатталған 5 қарашаның 2012 жылы.
- Apollo Image Atlas - 70mm Hasselblad Image Catalog
- Ярослав Голованов, «Правда о программе Аполло» Мұрағатталған 30 қыркүйектің 2007 жылы.
- Большая одиссея Мұрағатталған 27 қыркүйектің 2007 жылы.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Baska magynalar үshin Apollon degen betti karanyz Apollon agylsh Arollo gr Ἀpollwn zharyk kudajy adamnyn baskaruymen Zher tonireginde zhәne Ajga Apollon garysh bagdarlamasy bojynsha sapar zhasauga arnalgan Amerikanyn toptamaly үsh kisilik garysh kemelerinin sondaj ak kenes garysh kemesimen Soyuz 19 garyshta tүjisken Apollon Soyuz ekperimentaldyk zhoba 3 oryndyk baskarylatyn garysh kemelerinin aty Apollon 11 din starty 16 shilde 1969 zhyl 1968 zhyldan 1975 zhylga dejin 15 garysh kemesi 38 astronavtpen garyshka ushyrylgan Onyn ishinde altauy Ajga ekspediciya zhasagan 1969 zhyl 1972 zhyl Apollon 11 Apollon 12 Apollon 14 Apollon 15 Apollon 16 Apollon 17 Ajga 12 astronavtty zhetkizgen 1969 zhyly algashky Ajga konu Apollon 11 de oryndalgan astronavttary N Armstrong B Oldrin Zhalpy sipattamasyҒarysh kemesinin otsekteri command module ekipazh kabinasy service module negizgi blok lunar module Aj otseginin ushatyn boligi Apollon negizgi bolik pen Aj kabinasynan turady Birinshisi үsh astronavty Ajdyn selenocentrlik orbitasyna zhәne Zherge ekinshisi olardyn ekeuin selencentrlik orbitadan Aj betine odan kajta sol biiktikke zhetkizuge arnalgan Ekipazh kabinasyNegizgi blokAjga konu boligiAj otseginin ushatyn boliginin bejnesi Negizgi bolik ekipazh bolimi men kozgaltkysh boliminen turady ekipazh bolimi suga konuga lajyktalgan al kezdejsok kazhet zhagdajda kurgak dalaga taban tirejtin tirekteri bar Apollonyn en salmaktysy 47 t Aj kabinasy 14 7 t Kemenin tutas uzyndygy 17 68 m Aj kabinasynyki 6 98 m ekeuinin de diam 4 29 m Kemedegi 20 zhүje pultpen bajlanystyrylgan ortalyk esepteu mashinasymen baskarylady Negizgi boliktin bajlanys kurylymy santimetrlik metrlik zhәne kyska tolkyndarda zhumys zhasajtyn zhүjelerden turady ol radiolokaciyalyk kabyldauysh zhәne taratkyshpen zhabdyktalgan Astronavttar tirshiligin kamtamasyz etetin zhүjede 16 tәulikke zhetetin aua su men tamak bolady Zhalpy massasy 460 kg keletin ol ortada 21 27 C turakty temperatura saktalyp turady Ғaryshka ushyp shykkannan kejin kabinadagy ottegi kobejtiledi 98 ottegi 2 azot auanyn kysymy 0 035 0 039 mPa ylgaldygy 40 70 ke retteledi Arnajy amortizatorlarga ilingen oryndyktary әr tүrli kalypta bekitiletin kreslolarga astronavttar sol zhak shette keme basshysy ortada birinshi үshkysh onan kejin ekinshi ushkysh zhajgasady Aj kabinasy konatyn zhәne ushatyn satylardan turady Қonatyn saty ekipazh keri attanganda ushyp shygatyn alansha kyzmetin atkaryp Aj betinde kalady Aj kabinasyna eki astronavt ornalasady Onda biri zhogary ekinshisi alga karagan eki lyuk bar Zhogargysy astronavttardyn ekipazh boliminen Aj kabinasyna onan kejin karaj otuge aldyngysy kongannan son Aj betine tүsip kajta minuge arnalgan Aj kabinasynyn barlyk zhүjesi pultpen bajlanystyrylgan ortalyk esepteu mashinasymen baskarylady Songy ushkan үsh Apollon kemelerinde Aj betinde astronavttar zertteuler zhүrgizetin eki kisilik kolik boldy Apollon garysh kemelerin ushyru Saturn IB A i A 3 A 5 A 7 zhәne Skylab pen EPAS bagdarlamalary bojynsha Saturn 5 A 4 A 6 A 8 A 17 zymyran tasygyshtarymen zhүzege asyryldy Ajga konu boligi AҚB Ajga konu boligi Apollon garysh kemesinin Ajga konyp Ajdyn ajnalasyndagy orbitaga kajtyp oralgan boligi Ol eki basty bolikke konu boligi men ushu boligine bolingen Ol arnajy garyshta ushuga bejimdelip zhasalgan Onyn kuramynda eki astronauttyn 4 5 kүn omir sүruine mүmkindik beretin tirshilik saktau zhүjesi ornatylgan Ajga konu boligin damytyp zhasap shygargan Grumman Aircraft Company kompaniyasy Ajga konu boligi mynalardan turady konu tirekteri konu radar antennasy tezhegish zymyran kozgaltkyshy Ajdyn betine konuga arnalgan otyn kory Onyn denesine birneshe zhүk koraptary bekitilgen sonyn ishinde Ajdyn betinde koldanylatyn aspaptar zhiyntygy zhylzhymaly aspaptar arbasy Rover ozdiginen zhylzhityn arbasy bettik televiziya kamerasy bettik aspaptar zhәne Aj topyragyn zhinajtyn koraptar Ajdan ushu boligi ekipazh ornalasatyn kabina aspaptar paneli garysh kemesimen tүjisu kurylgysy aldyngy esik optikalyk zhәne elektrondyk bagyttau zhүjeleri reaktivti baskaru zhүjesi radar zhәne bajlanys antennalary ushyru zymyran kozgaltkyshy zhәne Ajdyn orbitasyna oralyp Apollon Baskaru zhәne kyzmet bolikterimen kajta tabysuga arnalgan otyn kory Tehnikalyk sipattamalary Ғarysh kemesi eki bolikten turady orbitaldy otsek ekipazh kabinasy men negizgi blok konatyn otsek Orbitaldyk otsekte 3 garyshker ornalasady Ajga konatyn otsekte eki garyshkerge oryn dajyndagan Osy ekinshi otsek Ajdan ushyp shygysymen Zherdin zhasandy sputniginin orbitasyna tүsip orbitaldyk otsekpen tүjisedi de barlyk ekipazh zherge kajta oralady Modul Massasy kg uzyndygy m Diametri mekipazh kabinasy 5470 5500 3 43 3 920negizgi bolk 22700 22800 4 0 3 91Aj otsegi 14500 7 6 10 shassi shygarylgan S IVB ga otetin boligi 1700 1800 Ғarysh kemesinin starttagy salmagy 47 t Ajga konatyn apparattyn salmagy 5 6 t turgyn otsektin kolemi 12 7 m Ajda boluynyn en uzak merzimi 75 sagat Қonatyn Aj otseginin otynymen kosa salmagy 14 5 t Ol konatyn zhәne Ajdan ushyp shygatyn eki satydan turady Ұshu boligi Ұshyru alanynda totenshe zhagdaj kalyptaskanda kutkaru operaciyasynyn synak amaly Adam sany 2 Ekipazh kabinasynyn kolemi 6 65 m Biiktigi 3 54 m Diametri 4 27 m Salmagy 4 547 kg Otyn salmagy 2 358 kg RCS Thrust 16 440 N RCS Propellants N2O4 UDMH RCS Specific Impulse Isp 290 s 2 84 kN s kg Ascent Engine Thrust 16 kN Ascent Engine Propellants N2O4 Aerozine 50 UDMH N2H4 Ascent Engine Engine Isp 311 s 3 05 kN s kg Ascent Stage Delta V 2 22 km s Electric System Batteries 17 kW h 800 A hҚonu boligi Biiktigi 2 83 m Diametri 4 21 m Tirekterdin diametri 9 37 m Қonu boliginin salmagy 10 149 kg Қonu kozgaltkyshynyn otyny 8 165 kg Descent Engine Thrust 44 kN Descent Engine Propellants N2O4 Aerozine 50 UDMH N2H4 Descent Engine Engine Specific Impulse Isp 311 s 3 05 kN s kg Descent Stage Delta V 2 47 km s Elektr zhүjesinin batareyalary 33 kW h 1 600 A h Apollon garysh kemeleriZhalpy 1968 zhyldan 1975 zhylga dejin 15 garysh kemesi 38 astronavtpen garyshka ushyrylgan Onyn ishinde altauy Ajga ekspediciya zhasagan 1969 zhyl 1972 zhyl Apollon 11 Apollon 12 Apollon 14 Apollon 15 Apollon 16 Apollon 17 Ajga 12 astronavtty zhetkizgen AS 201 SA 201 Apollon bagdarlamasynyn 18 shi starty 1966 zhyly 26 akpanda otkizildi 1967 zhyly nyn basshysynyn birinshi orynbasary doktor Dzhordzh E Myuller AS 201 di Apollon 1 dep atalady dep mәlimdedi AS 202 SA 202 Apollon bagdarlamasynyn 20 shi starty 1966 zhyly 25 tamyzda otkizildi Saturn 1B zymyran tasygyshy koldandy 1967 zhyly nyn basshysynyn birinshi orynbasary doktor Dzhordzh E Myuller AS 202 ni Apollon 2 dep atalady dep mәlimdedi SA 3 Saturn Apollon 3 Saturn 1 zymyran tasygyshtyn үshinshi starty 1962 zh 16 karashada orkizilip 4 minut 52 sekund zhalgasty Қondyrylatyn apparattyn 11km sek zhyldamzhykpen atmosyeraga enuin tekseru maksatynda 1967 zhyly 9 karashada Apollon 4 kemesi ekipazhsyz Saturn 5 raketa ushyrgyshymen tungysh ret geocentrlik orbitaga shygaryldy Apollon 5 kemesi ekipazhsyz kabina kostrukciyasy men raketa dvigatelin synau үshin 1968 zh 22 kantarda Saturn 1B raketa ushyrgyshymen Zherdin zhasandy sputnigi orbitasyna shygaryldy Ғarysh kemesin onan әri zhetildiru maksatynda 1968 zh 4 sәuirde garyshka Apollon 6 kemesi koterildi Apollon 7 kemesi 1968 zh 11 kazanda garyshka garyshkerler U Shirra D Ejzel zhәne U Kanningemdi alyp ushty Olar Zherdi 163 ret ajnalyp 10 7 tәulik otken son Atlant muhityna kondy Bortynda garyshkerler F Borman Dzh Lovell U Anders bar Apollon 8 kemesi 1968 zh 21 zheltoksanda Ajdyn zhasandy sputnigi orbitasyna tүsirildi Osy orbitada 10 ajnalym zhasagannan kejin 27 zheltoksanda Zherge kajtyp oraldy Ұshu kezinde Aj betinen aldyn ala garysh kemesi konatyn oryn sajlau maksatynda barlau suretke tүsiru gylymi zertteu zhumystary zhәne televiziyalyk reportazh zhүrgizildi Ғaryshkerler Dzh Mak Divitt D Skott R Shvejkart Apollon 9 kememen 1969 zh 3 nauryzda garysh kemesinin Aj otsegi zhүjesin tekserip ony odan әri zhetildiru maksatynda 10 tәulik bojy Zherdi ajnalyp ushty 1969 zh 18 mamyrda Aj many kenistiginde manevr zhasau zhүjelerin zhetildiru үshin bortynda garyshkerler T Stafford Dzh Yanv Yu Sernan bar Apollon 10 kemesi garyshka koterilip 21 mamyrdaAjdy tagy da ajnalyp ushty Bul zholy kosmonavttar Stafford pen Sernan aj kabinasyna otip neizgi otsekten bolindi de Ajdyn betine 15 km zhakyndady Aj kabinasymen Ajdy ajnalyp ushu 8 sagatka sozyldy Ғarysh kemesi Aj orbitasynda 61 sagat 40 minut bolyp 26 mamyrda Zherge kajtyp oraldy Apollon 11 kemesimen garyshkerler N Armstrong ekipazh komandiri M Kollinz ekipazhdyn Kolumbiya dep atalatyn negizgi bolginin ushkyshy B Oldrinnin Orel atty aj kabinasynyn ushkyshy tungysh ret Ajga baryp kajtuy tarihi sapar boldy Olar Ajga karaj 1969 zh 16 shildede ushty Aj orbitasyna shykkan son N Armstrong pen E Oldrin aj kabinasyna auysyp negizgi otsekten bolindi de tezheuish dvigateldi iske kosyp Aj betine 15 km zhakyndady N Armstrongtyn baskaruymen aj kabinasy 20 shilde kүni 23 sagat18 minutta Tynyshtyk tenizinin ontүstik batys zhagyna 0 691 soltүstik endik pen 23 26 shygys bojlyk kelip kondy 21 shilde kүni 5 sagat 56 minutta N Armstrong tungysh retAj betine ayak basty al 20 minut otkennen kejin ogan E Oldrin kelipkosyldy Ғaryshkerler Aj betimen zhүrudi mengerdi birkatar gylymi priborlar ornatty 22 kg aj zhynysynyn үlgisin zhinady suretke tүsirdi Zhermen telefon arkyly sәjlesti kajtys bolgan 5 garyshker Yu A Gagarin V M Komarov V Grissom E Uajt R Chaffi bejnelengen medaldardy kaldyrdy Ғaryshkerlerdin Ajda bolgan bүkil mezgilinde Zherge televiziyalyk habarlar berilip turdy Қongan oryn Tynyshtyk bazasy dep ataldy Aj betindegi zhumysty 1 sagat 44 minut ishinde oryndap kabinaga Oldrin al odan 10 minut kejin Armstrong oraldy 21 shildede garyshkerler Ajdan ushyp shykty Ajdyn selenocentrlik orbitasynda birkatar manevrler zhasagan son aj kabinasy Kolumbiyamen tүjistirilip garyshkerler negizgi otsegine otti Odan әri garyshkerler aj kabinasyn kemeden bolip tastap Apollon 11 kemesin Zherge karaj ushu traektoriyasyna shygardy 24 shildede keme zherge kajtyp oraldy Ғaryshkerler Ch Konrad R Gordon zhәne A Bin Apollon 12 kemesimen 1969 zh 14 arashada Ajga tagy ushty Aj kabinasy Daurlar muhitynyn shygys boligine kondy Olar Aj betine 2 ret shygyp 3 3 km zhүrip otti Aj betine әr tүrli gylymi priborlar ornatty 45 kg ga zhuyk Aj zhynysynyn үlgisin zhinady Bul zholy selenocentrlik orbitadan Aj betin suretke tүsirudin ken programmasy zhүzege asyryldy Ұshu 10 tәulik 4 sagat 36 minutka sozyldy Apollon 13 kemesimen garyshkerler Dzh Lovell Dzh Suidzhert zhәne F Hejstin Ajga ushu sapary sәtsiz ayaktaldy Olar 1970 zh 11 sәuirde zherden 328 myn km alystaganda kemenin energetika kondyrgysynyn isten shyguyna bajlanysty Apollon 13 17 sәuirde Zherge kajta oraldy 1971 zh 1 akpanda bortynda garyshkerler A Shepard E Mitchell S Rusa bar Apollon 14 garysh kemesi Ajga ushty 5 akpanda A Shepard pen E Mitchell baskargan aj kabinasy Frp Mauro Krateri zhanyna kelip kondy 33 5 sagat Aj betinde bolyp Tiisti gylymi zertteu zhumystaryn zhүrgizgennen kejin 10 akpanda Zherge kajtyp oraldy Apollon 15 Ajga tortinshi ret adamdardy alyp bargan Apollon programmasyndagy togyzynshy baskarylatyn garysh kemesi Ғaryshkerleri ekipazh komandiri Devid Skott zhәne Aj modulinin ushkyshy Dzhejms Irvin Ajda 3 tәulikke zhuyk uakyt boldy Үsh ret Ajdyn betine shygyp zhalpy 18 sagat 30 minut bolgan Aj үstinde algash ret 27 9 km aj avtomobilimen zhүrip Zherge 77 kg Aj zhynysynyn үlgisin zhinady Apollon 15 pen shykkan sapardy gylymdar Ajga en sәtti sapar dep baga berdi Apollon 16 Ajga besinshi ret adamdardy alyp bargan Apollon programmasyndagy onynshy baskarylatyn garysh kemesi Ғaryshkerleri ekipazh komandiri Dzhon Yang zhәne Aj modulinin ushkyshy Charlz Dyuk Ajda 3 tәulikke zhuyk uakyt 71 sagat boldy Erekshiligi tauly zherde Dekart kraterinin manynda konyp үsh ret Ajdyn betine shygyp zhalpy 20 sagat 14 minut bolgan Zherge 95 7 kg Aj zhynysynyn үlgisin zhinady Apollon 17 kememen adamdar Ajga altynshy zhәne songy saparyn shekti 1972 zh 7 zheltoksanda Zherden ushyp 19 shy zheltoksanda kajta oraldy Apollon 18 Apollon 19 zhәne Apollon 20 Ajga karaj zhүzege aspagan saparlary Apollon Soyuz ekperimentaldyk zhoba oz seriyasynda algashky halykaralyk ushu Ғaryshkerleri Tomas Stafford Vens Brand Donald Slejton 1975 zh 15 mausymda algashky ret kenes odagy Soyuz 19 garysh kemesimen stykovka zhasaskan DerekkozderҚazak ulttyk enciklopediyasy John F Kennedy Space Center Apollo 1 Muragattalgan 24 shildenin 2012 zhyly Tagy karanyzApollon 8 Apollon 10 Apollon 11 Apollon 16Syrtky siltemelerNorth American Rockwell Apollo Command Module News Reference 1968 NASA TN D 7083 Launch Escape Propulsion Subsystem Tehnicheskaya dokumentaciya i rukovodstvo po ekspluatacii lunnogo modulya sajt NASA fajl PDF 804 stranicy razmer 39 Mb Muragattalgan 23 nauryzdyn 2021 zhyly Raketostroenie Muragattalgan 25 zheltoksannyn 2008 zhyly Apollo Lunar Surface Journal Muragattalgan 5 karashanyn 2012 zhyly Apollo Image Atlas 70mm Hasselblad Image Catalog Yaroslav Golovanov Pravda o programme Apollo Muragattalgan 30 kyrkүjektin 2007 zhyly Bolshaya odisseya Muragattalgan 27 kyrkүjektin 2007 zhyly