Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Адамзатқа қарсы қылмыстар немесе адамгершілікке қарсы қылмыстар (ағылш. crimes against humanity) – қазіргі халықаралық құқықта өмірге қарсы жасалатын, жаппай сипатқа ие қылмыстар санаты.
Адамзатқа қарсы қылмыстардың қолданыстағы анықтамасы Халықаралық қылмыстық соттың Рим статутында белгіленген.
Терминнің пайда болуы
«Адамгершілікке қарсы қылмыстар» термині алғаш рет 1915 жылғы 24 мамырда Антанта елдерінің арналған бірлескен декларациясында қолданылған деп есептеледі. Бұл декларацияда Осман империясының әрекеттері «адамгершілікке және өркениетке қарсы қылмыстар» деп сипатталған.
Халықаралық әскери трибуналдың Жарғысындағы анықтама
Халықаралық әскери трибуналдың Жарғысы Гитлерге қарсы коалиция елдерінің өкілдерімен 1945 жылғы 8 тамызда Лондонда қабылданды. Жарғының 6-бабында трибунал юрисдикциясына жататын қылмыстар анықталған: бейбітшілікке қарсы қылмыстар (a), әскери қылмыстар (b) және адамзатқа қарсы қылмыстар (c). Атап айтқанда:
| “ | Бейбіт тұрғындарға соғысқа дейін немесе соғыс кезінде жасалған өлтіру, қырып-жою, құлдыққа салу, жер аудару және басқа да қатыгездік әрекеттер, сондай-ақ саяси, нәсілдік немесе діни себептермен қудалау – мұның барлығы Трибунал юрисдикциясына жататын кез келген қылмысты жүзеге асыру мақсатында немесе онымен байланысты жасалған жағдайда, бұл әрекеттер жасалған елдің ішкі заңнамасын бұзды ма, жоқ па, маңызды емес.
| ” |
Халықаралық әскери трибунал Жарғысының 6-бабы | ||
Нюрнберг процесінде айыпталғандардың ішінен адамзатқа қарсы қылмыстар үшін 16 адам кінәлі деп танылды: , , , , , , Кейтель, , , , , , , , және .
Халықаралық келісімдерге сәйкес, әскери қылмыстар мен адамгершілікке қарсы қылмыстарға ескіру мерзімі қолданылмайды.
Рим статутындағы адамгершілікке қарсы қылмыстардың анықтамасы
Халықаралық қылмыстық сотты құрған Рим статуты 2002 жылғы 1 шілдеде күшіне енді. Ол Сот юрисдикциясына жататын төрт санаттағы қылмыстарды қамтиды: геноцид, әскери қылмыстар, агрессия және адамгершілікке қарсы қылмыстар. Соңғысы келесідей анықталады:
- а) ;
- b) қырып-жою;
- с) құлдыққа салу;
- d) халықты күшпен көшіру немесе жер аудару;
- e) халықаралық құқықтың негізгі нормаларын бұза отырып, түрмеге қамау немесе еркіндіктен айыру;
- f) азаптау;
- g) зорлау, , жезөкшелікке мәжбүрлеу, мәжбүрлі жүктілік, немесе осыған ұқсас басқа да ауыр жыныстық зорлық түрлері;
- h) кез келген топты немесе қауымдастықты саяси, нәсілдік, ұлттық, этникалық, мәдени, діни немесе гендерлік себептермен, сондай-ақ халықаралық құқыққа сәйкес тыйым салынған басқа да негіздермен қудалау;
- i) ;
- j) апартеид қылмысы;
- k) ауыр дене жарақатын, күшті азапты, психикалық немесе физикалық денсаулыққа айтарлықтай зиян келтіретін басқа да адамгершілікке жат әрекеттер.
Басқа халықаралық сот органдары
БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің қарарлары негізінде халықаралық гуманитарлық құқықты бұзу жағдайларын қарау үшін және құрылды. Бұл трибуналдардың әрқайсысының жарғылары адамгершілікке қарсы қылмыстарды қарауды көздейді.
Дереккөздер
- Конвенция о неприменимости срока давности к военным преступлениям и преступлениям против человечества Мұрағат көшірмесі 1 ақпанның 2013 Wayback Machine мұрағатында Русский текст Конвенции на сайте
- V. Tochilovsky Crimes Against ‘Humaneness’? The Russian Interpretation of Crimes Against Humanity (ағыл.). Oxford Academic (6 (5), 2018).
- Римский статут Международного уголовного суда, ст. 7 «Преступления против человечности».(қолжетпейтін сілтеме)
- France, Great Britain and Russia Joint Declaration. May 24, 1915.(қолжетпейтін сілтеме)
- Мартин Борманға үкім. II том, 1105—1107 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Герман Герингке үкім. II том, 1045—1048 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Фриц Заукельге үкім. II том, 1086—1088 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Артур Зейсс-Инквартке үкім. II том, 1094—1096 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Альфред Йодльге үкім. II том, 1088—1091 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Эрнст Кальтенбруннерге үкім. II том, 1057—1059 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Вильгельм Кейтельге үкім. II том, 1054—1057 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Константину фон Нейратке үкім. II том, 1100—1102 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Иоахим фон Риббентропке үкім. II том, 1050—1053 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Альфред Розенбергке үкім. II том, 1059—1062 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Ганс Франкке үкім. II том, 1062—1064 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Вильгельм Фрикке үкім. II том, 1064—1067 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Вальтер Функке үкім. II том, 1070—1072 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Бальдур фон Ширахке үкім. II том, 1083—1086 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Альберт Шпеерге үкім. II том, 1096—1100 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Юлиус Штрейхерге үкім. II том, 1067—1070 бб..(қолжетпейтін сілтеме)
- Статья 3 Мұрағат көшірмесі 15 шілденің 2016 Wayback Machine мұрағатында Устава Международного трибунала по Руанде
- Статья 5 Мұрағат көшірмесі 25 желтоқсанның 2013 Wayback Machine мұрағатында Устава Международного трибунала по бывшей Югославии
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Adamzatka karsy kylmystar nemese adamgershilikke karsy kylmystar agylsh crimes against humanity kazirgi halykaralyk kukykta omirge karsy zhasalatyn zhappaj sipatka ie kylmystar sanaty Adamzatka karsy kylmystardyn koldanystagy anyktamasy Halykaralyk kylmystyk sottyn Rim statutynda belgilengen Terminnin pajda boluy Adamgershilikke karsy kylmystar termini algash ret 1915 zhylgy 24 mamyrda Antanta elderinin arnalgan birlesken deklaraciyasynda koldanylgan dep esepteledi Bul deklaraciyada Osman imperiyasynyn әreketteri adamgershilikke zhәne orkenietke karsy kylmystar dep sipattalgan Halykaralyk әskeri tribunaldyn Zhargysyndagy anyktamaHalykaralyk әskeri tribunaldyn Zhargysy Gitlerge karsy koaliciya elderinin okilderimen 1945 zhylgy 8 tamyzda Londonda kabyldandy Zhargynyn 6 babynda tribunal yurisdikciyasyna zhatatyn kylmystar anyktalgan bejbitshilikke karsy kylmystar a әskeri kylmystar b zhәne adamzatka karsy kylmystar c Atap ajtkanda Bejbit turgyndarga sogyska dejin nemese sogys kezinde zhasalgan oltiru kyryp zhoyu kuldykka salu zher audaru zhәne baska da katygezdik әreketter sondaj ak sayasi nәsildik nemese dini sebeptermen kudalau munyn barlygy Tribunal yurisdikciyasyna zhatatyn kez kelgen kylmysty zhүzege asyru maksatynda nemese onymen bajlanysty zhasalgan zhagdajda bul әreketter zhasalgan eldin ishki zannamasyn buzdy ma zhok pa manyzdy emes Halykaralyk әskeri tribunal Zhargysynyn 6 baby Nyurnberg procesinde ajyptalgandardyn ishinen adamzatka karsy kylmystar үshin 16 adam kinәli dep tanyldy Kejtel zhәne Halykaralyk kelisimderge sәjkes әskeri kylmystar men adamgershilikke karsy kylmystarga eskiru merzimi koldanylmajdy Rim statutyndagy adamgershilikke karsy kylmystardyn anyktamasyHalykaralyk kylmystyk sotty kurgan Rim statuty 2002 zhylgy 1 shildede kүshine endi Ol Sot yurisdikciyasyna zhatatyn tort sanattagy kylmystardy kamtidy genocid әskeri kylmystar agressiya zhәne adamgershilikke karsy kylmystar Songysy kelesidej anyktalady a b kyryp zhoyu s kuldykka salu d halykty kүshpen koshiru nemese zher audaru e halykaralyk kukyktyn negizgi normalaryn buza otyryp tүrmege kamau nemese erkindikten ajyru f azaptau g zorlau zhezokshelikke mәzhbүrleu mәzhbүrli zhүktilik nemese osygan uksas baska da auyr zhynystyk zorlyk tүrleri h kez kelgen topty nemese kauymdastykty sayasi nәsildik ulttyk etnikalyk mәdeni dini nemese genderlik sebeptermen sondaj ak halykaralyk kukykka sәjkes tyjym salyngan baska da negizdermen kudalau i j aparteid kylmysy k auyr dene zharakatyn kүshti azapty psihikalyk nemese fizikalyk densaulykka ajtarlyktaj ziyan keltiretin baska da adamgershilikke zhat әreketter Baska halykaralyk sot organdaryBҰҰ Қauipsizdik Kenesinin kararlary negizinde halykaralyk gumanitarlyk kukykty buzu zhagdajlaryn karau үshin zhәne kuryldy Bul tribunaldardyn әrkajsysynyn zhargylary adamgershilikke karsy kylmystardy karaudy kozdejdi DerekkozderKonvenciya o neprimenimosti sroka davnosti k voennym prestupleniyam i prestupleniyam protiv chelovechestva Muragat koshirmesi 1 akpannyn 2013 Wayback Machine muragatynda Russkij tekst Konvencii na sajte V Tochilovsky Crimes Against Humaneness The Russian Interpretation of Crimes Against Humanity agyl Oxford Academic 6 5 2018 Rimskij statut Mezhdunarodnogo ugolovnogo suda st 7 Prestupleniya protiv chelovechnosti kolzhetpejtin silteme France Great Britain and Russia Joint Declaration May 24 1915 kolzhetpejtin silteme Martin Bormanga үkim II tom 1105 1107 bb kolzhetpejtin silteme German Geringke үkim II tom 1045 1048 bb kolzhetpejtin silteme Fric Zaukelge үkim II tom 1086 1088 bb kolzhetpejtin silteme Artur Zejss Inkvartke үkim II tom 1094 1096 bb kolzhetpejtin silteme Alfred Jodlge үkim II tom 1088 1091 bb kolzhetpejtin silteme Ernst Kaltenbrunnerge үkim II tom 1057 1059 bb kolzhetpejtin silteme Vilgelm Kejtelge үkim II tom 1054 1057 bb kolzhetpejtin silteme Konstantinu fon Nejratke үkim II tom 1100 1102 bb kolzhetpejtin silteme Ioahim fon Ribbentropke үkim II tom 1050 1053 bb kolzhetpejtin silteme Alfred Rozenbergke үkim II tom 1059 1062 bb kolzhetpejtin silteme Gans Frankke үkim II tom 1062 1064 bb kolzhetpejtin silteme Vilgelm Frikke үkim II tom 1064 1067 bb kolzhetpejtin silteme Valter Funkke үkim II tom 1070 1072 bb kolzhetpejtin silteme Baldur fon Shirahke үkim II tom 1083 1086 bb kolzhetpejtin silteme Albert Shpeerge үkim II tom 1096 1100 bb kolzhetpejtin silteme Yulius Shtrejherge үkim II tom 1067 1070 bb kolzhetpejtin silteme Statya 3 Muragat koshirmesi 15 shildenin 2016 Wayback Machine muragatynda Ustava Mezhdunarodnogo tribunala po Ruande Statya 5 Muragat koshirmesi 25 zheltoksannyn 2013 Wayback Machine muragatynda Ustava Mezhdunarodnogo tribunala po byvshej Yugoslavii