Құйыршық хан (туған жылы белгісіз – 1395/96) – Алтын Орданың 32-ші ханы, онымен қоса Ақ Орда ханы, Ұрыс ханның баласы. “Бахр әл-асрар” атты еңбекте Құйыршықтың ұзақ жылдар Әмір Темірдің сарайында тұрғаны айтылады.
Құйыршық хан | ||
Лауазымы | ||
---|---|---|
| ||
1395 — 1395 | ||
Ізашары | Тоқтамыс хан | |
Ізбасары | Темірқұтылық хан | |
| ||
1395 — 1395 | ||
Ізашары | Тоқтамыс хан | |
Ізбасары | Барақ хан | |
Өмірбаяны | ||
Діні | Ислам | |
Дүниеге келуі | белгісіз | |
Қайтыс болуы | 1395 | |
Династия | Ордаежендіктер | |
Әкесі | Ұрыс хан | |
Балалары | Барақ хан Сүйіндім бегім | |
өңдеу |
Басқаруы
1395 ж. Ақсақ Темір Терек өзені алабында Алтын Орда ханы Тоқтамыс қолын талқандап, Еділ өзені өткеліне келгенде жанындағы Құйыршықты өзінің таңдаулы жасақтарының біріне басшы етіп, Ақ Ордаға аттандырады. Жолға шығарда оған патшалық дәреженің белгісі – алтын зерлі шапан мен алтын белбеу сыйлайды. Бірақ, “Бахр әл-асрарда” айтылғандай, Құйыршық Ақ Орда тағына отырысымен көп ұзамай өлтірілген.
Жошының төртінші баласы – Тоқайтемір, біздің қазақ осының қол астында болған және Әбілмансұр Абылай ханның арғы атасы осы еді. Тоқайтемірдің төрт баласы – Мөңгөтемір, Тодамөңгө, Урантемір, Өзтемір. Мөңгөтемірдің баласы – Тоқтағу. Өзтемірдің үш баласы – Қожа, Сарижа, Абай. Қожаның баласы – Бадақұл, оның баласы – Арыс хан, оның екі баласы – Темірмәлік хан, Құйыршық хан. Темірмәліктің үш баласы – Бекболат, Темірқұтты, Шадибек. Темірқұттының екі баласы – Болат хан, Темірхан. Бұл Темірдің лақап аты – Үлұғмұхамедхан, біздің қазақ Ормамбет хан дейді. Бекболат, Шадибек һәм Темірқұттының нәсілі – Ноғай хандары. Жоғарғы Құйыршық ханның баласы – Барақ хан. Оның екі баласы – Дәруиш һәм Абусағид хан. Әз Жәнібек хан аталған осы Абусағцд еді. Қазақты ертіп алып Қашқардағы Шағатай нәсіліне қаратқан Әз Жәнібек осы еді. Мұның тоғыз баласы – Иранчы, Махмұт, Қасым хан, Айтек, Жаныс, Қамбар, Тәтіш, Үсек, Жәдік. Осы айтылған Қасым хан – біздің қазақта «Қасым ханның қасқа жолы» деген бітім жолын шығарғаң хан еді. Мұның баласы – Сығай хан, екі баласы – Тәуекел хан, Ондан. Бұл Оңданның баласы – Қайнар кішік, оның баласы – Бекей, оның баласы – Хұдайменде, оның баласы – Тұрсын, оның баласы – Кіші Барақ («Қырық сан Барақ хан» деген, Абылайдан соңғы хан болған осы). Оның балалары – Сығай, Дайыр, Қанбаба, Бөкей хан, Маман, Қанғожа. Осы айтылған Бөкей ханның тоғыз баласы бар – Шыңғыс, Есім, Уали, Тауке, Батыр, Сұлтанғазы, Әбілғазы, Көксал, Әбілмамбет. Осы айтылған Батырдың бір баласы – Мырзатай, оның бір баласы – Нұрмұхамед, оның баласы – Әлихан Бөкейханов.
Дереккөздер
Тағы қараңыз
- Қазақ Ұлттық Энциклопедиясы
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қujyrshyk han tugan zhyly belgisiz 1395 96 Altyn Ordanyn 32 shi hany onymen kosa Ak Orda hany Ұrys hannyn balasy Bahr әl asrar atty enbekte Қujyrshyktyn uzak zhyldar Әmir Temirdin sarajynda turgany ajtylady Қujyrshyk hanLauazymyAltyn Ordanyn 32 shi hany1395 1395Izashary Toktamys hanIzbasary Temirkutylyk hanAk Ordanyn 13 shi hany1395 1395Izashary Toktamys hanIzbasary Barak hanӨmirbayanyDini IslamDүniege kelui belgisizҚajtys boluy 1395 1395 Dinastiya OrdaezhendikterӘkesi Ұrys hanBalalary Barak han Sүjindim begimondeu Baskaruy1395 zh Aksak Temir Terek ozeni alabynda Altyn Orda hany Toktamys kolyn talkandap Edil ozeni otkeline kelgende zhanyndagy Қujyrshykty ozinin tandauly zhasaktarynyn birine basshy etip Ak Ordaga attandyrady Zholga shygarda ogan patshalyk dәrezhenin belgisi altyn zerli shapan men altyn belbeu syjlajdy Birak Bahr әl asrarda ajtylgandaj Қujyrshyk Ak Orda tagyna otyrysymen kop uzamaj oltirilgen Zhoshynyn tortinshi balasy Tokajtemir bizdin kazak osynyn kol astynda bolgan zhәne Әbilmansur Abylaj hannyn argy atasy osy edi Tokajtemirdin tort balasy Mongotemir Todamongo Urantemir Өztemir Mongotemirdin balasy Toktagu Өztemirdin үsh balasy Қozha Sarizha Abaj Қozhanyn balasy Badakul onyn balasy Arys han onyn eki balasy Temirmәlik han Қujyrshyk han Temirmәliktin үsh balasy Bekbolat Temirkutty Shadibek Temirkuttynyn eki balasy Bolat han Temirhan Bul Temirdin lakap aty Үlugmuhamedhan bizdin kazak Ormambet han dejdi Bekbolat Shadibek һәm Temirkuttynyn nәsili Nogaj handary Zhogargy Қujyrshyk hannyn balasy Barak han Onyn eki balasy Dәruish һәm Abusagid han Әz Zhәnibek han atalgan osy Abusagcd edi Қazakty ertip alyp Қashkardagy Shagataj nәsiline karatkan Әz Zhәnibek osy edi Munyn togyz balasy Iranchy Mahmut Қasym han Ajtek Zhanys Қambar Tәtish Үsek Zhәdik Osy ajtylgan Қasym han bizdin kazakta Қasym hannyn kaska zholy degen bitim zholyn shygargan han edi Munyn balasy Sygaj han eki balasy Tәuekel han Ondan Bul Ondannyn balasy Қajnar kishik onyn balasy Bekej onyn balasy Hudajmende onyn balasy Tursyn onyn balasy Kishi Barak Қyryk san Barak han degen Abylajdan songy han bolgan osy Onyn balalary Sygaj Dajyr Қanbaba Bokej han Maman Қangozha Osy ajtylgan Bokej hannyn togyz balasy bar Shyngys Esim Uali Tauke Batyr Sultangazy Әbilgazy Koksal Әbilmambet Osy ajtylgan Batyrdyn bir balasy Myrzataj onyn bir balasy Nurmuhamed onyn balasy Әlihan Bokejhanov DerekkozderTagy karanyzҚazak Ұlttyk Enciklopediyasy