Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Башқұрт Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы (башқ. Башҡорт Автономиялы Совет Социалистик Республикаhы), кейде Үлкен Башқұртстан немесе Башкирия – 1919 жылы құрылған және 1990 жылы ыдыраған РКФСР құрамындағы автономиялы республика. Конституциясы 1937 жылы 23 маусымда Башқұрт АКСР Советтерінің Төтенше 10-съезінде қабылданған. Жерінің ауданы — 143,6 мың км², халық саны 3819 мың (1970) адамға тең. Башкирияда 53 селолық аудан, 17 қала, 38 қ.т. поселке бар. Астанасы – Үфі қаласы.
| Башқұрт Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы башқ. Башҡорт Автономиялы Совет Социалистик Республикаhы; Başqortostan Avtonomialy Sovet Sotsialistik Respublikahy РКФСР құрамындағы автономиялы республика | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Ұраны «Бөтә илдәрҙең пролетарийҙәре, берләшегеҙ!» («Барлық елдердің пролетарлары, бірігіңдер!») | |||||||||
 | |||||||||
| Астанасы | Темясово (1919) (1919—1922) Үфі (1922–1991) | ||||||||
| Тіл(дер)і | башқұрт және орыс | ||||||||
| Діні | зайырлы мемлекет (де-юре) атеизм (де-факто) | ||||||||
| Ақша бірлігі | КСРО рублі | ||||||||
| Кіреді |  РКФСР | ||||||||
| Аумағы | 142,9 | ||||||||
| Халқы | 3 943 100 | ||||||||
| Башревком төрағасы | |||||||||
| - 1919 — 1920 | (тұңғыш) | ||||||||
| Министрлер Кеңесінің төрағасы | |||||||||
| - 1986—1992 | (соңғы) | ||||||||
Табиғаты
Башқұрт АКСР, қазіргі Башқұртстан сияқты, Азия мен Еуропа аралығында, Шығыс Еуропа жазығының шығыс бөлігін алып жатыр. Батыс жағы жазық, шығысы таулы келеді. Шығысында Оралдың оңтүстік жоталары (биіктігі 1000-1500 м.) солтүстік-шығысында Үфі үстірті (биіктігі 500 м.), оңтүстік-батысында Бугульма-Белебей қыраты (биіктігі 450 м.), оңтүстігінде Жалпы Сырттың сілемдері бар. Ең биік жері – Оралдағы Жамантау (биіктігі 1640 м.). Башқұртта пайдалы қазындылар (мұнай, табиғи газ, көмір, тұз) мол. Шығысындағы таулы өңірде мыс, темір рудасы, алтын, мырыш өндіріледі. Коиматы континентік: жазы қоңыр салқын (кей жылдары ыстық) қысы суық. Қаңтарда орташа температурасы -14°С, шілдеде 16,5°С. Жауын шашының жылдық мөлшері 400-500 метр. Басты өзендері –Камаға құятын Белая (Ақ Еділ) және соның салалары Нугуш, Үфі, Дема, Сим, Жазық бөлігінің солтүстігі шымды күлгін топырақты, орманды жерлері сұр топырақты қалған жері мқұнарлы қара топырақты. Тау бөктеріндегі жерлері сұры және құнарлы топырақты келеді. Жерінің 40%-ға жуығы қылқан және жалпақ жапырақты орман (қарағай, шырша, ақ қайын, емен). Ағаш қоры 0,5 млрд м³.
Халқы
Башқұрт АКСР-ының тұрғылықты халқы – башқұрттар. Олар 1,181 мың адам (1970). Республикада бұлардан басқа орыстар (1418,1 мың), татарлар (768,6 мың), чуваштар, марилер, украиндар, мордвалар және т.б. халықтар тұрады. Башқұртстанда халықтың тығыздығы орта есеппен 1км²-ге 26,6 адамнан келеді (1970). Ірі қалалары (тұрғындарының саны мың адам есебімен, 1969); Үфі (745), (172), (107), (81), (55).
Тарихы
1895-1897 жылдары Үфіде алғашқы социал-демократиялық топтар құрыла бастады. Владимир Лениннің Үфіде болуы (1900 жылдың ақпан-маусымы) жергілікті социал-демократиялық топтар мен революцияшыл жұмысшыларға зор әсер етті. 1903 жылы қаңтарда (РСДЖП) Үфі комитеті құрылды, ол 1904 жылы РСДЖП Орал облысы комитетінің құрамына енді. Орал большевиктері ұйымдастырушыларының және басшыларының бірі болды. 1905 жылы 7 желтоқсанда Үфіде Жұмысшы депутаттарының Кеңесі құрылды, астыртын «Үфі жұмысшысы» (орыс. Уфинский рабочий) газеті (1906-1908), Орынборда татар тілінде «Орал» атты тұңғыш социал-демократтардың газеті (1907) шықты. 1917 жылы Ақпан төңкерісі нәтижесінде Башқұртстанда Жұмысшы және солдат депутаттарының Кеңестері жаппай құрыла бастады. 1917 жылдың 26 қазанда (8 қараша) Үфіде Кеңес үкіметі орнап, губревком құрылды. Қазанның аяғында Башқұрт жерінің көпшілігінде Кеңес үкіметі орнады. 1919 жылы 20 наурызда «Ресей жұмысшы-шаруа үкіметінің Башқұрстанның кеңестік автономиясы туралы келісіміне» қол қойылды. Башқұрт РКФСР құрамындағы тұңғыш автономиялық кеңестік социалистік республикаға (АКСР) айналып, оның астанасы қаласы болды. 1919 жылдың 9 маусымда Василий Иванович Чапаевтың 25-атқыштар дивизиясы Үфі қаласын азат етті. Күзге қарай бүкіл Башқұртстан ақ гвардияшылардан тазартылды. 1920 жылдың шілдеде Стәрлітамақта Кеңестердің Бүкіл Башқұртстандық 1-съезі болып, Башқұрт Орталық Атқару Комитетін (БОАК) сайлады. Бүкіл одақтық Орталық Атқару Комитетінің 1922 жылы 14 маусымдағы «Башқұрт Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасының шекараларын кеңейту туралы» декреті бойынша Үлкен Башқұрстан құрылып, астанасы Үфі қаласы болды.
Социалистік құрылыс жылдарында Башқұрстан индустриялы-аграрлы республикаға айналды. 1934 жылғы партияның 17-съезінде Оралдың батыс және оңтүстік аймақтарында аса ірі мұнай базасын жасау міндеті қойылды. Башқұрстан өнеркәсіптің жаңа салалары (мұнай, электротехника, химия, тоқыма өнеркәсібі т.б.) құрылды. Көп салалы механикаланған ауыл шаруашылығы жасалды. Өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығын өркендетудегі табыстары үшін Башқұртстан 1935 жылы 15 наурызда Ленин орденімен марапатталды. Мәдениет төңкеріс жүзеге асты.
1941–1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысында еліміздің қуатын нығайтуға Башқұртстан да лайықты үлес қосты. Майдандарда көрсеткен ерлігі үшін Башқұртстаннан шыққан 250-ден астам жауынгерге Кеңес Одағы Батыры атағы берілді.
Башқұртстанның Ресейге өз еркімен қосылуын 400 жылдығы құрметіне және өнеркәсіпті, ауыл шаруашылық пен мәдениетті өркендетуге жетістіктері үшін 1957 жылы 13 маусымда Башқұрт АКСР-і Ленин орденімен 2-рет марапатталды. 50-60 жылдары республиканың 92 еңбеккеріне атағы беріліп, 40 мыңнан аса адам (1968 жылға дейін) КСРО ордендерімен және медальдармен марапатталды. Коммунистік құрылыстағы табыстары үшін, республиканың 50 жылдығына байланысты, Башқұрт АКСР-ы 1969 ж. 21 наурызда Қазан Төңкерісі орденімен марапатталды.
Халық шаруашылығы
Өнеркәсібі
Башқұрт өнеркәсібі жан-жақты дамыған, ірі ауыл шаруашылық өндірісі бар республика. Өнеркәсібінің басты саласы – мұнай өндіру мен мұнай айыру. Башқұртстан — мұнай, табиғи газ, химия, машина жасау өнеркәсібінің маңызды орталығы болды. КСРО-да өндірілетін барлық мұңайдың 1/7 бөлігін береді. 70 жылдардың басында Башқұрт мұнай өндіруден Кеңес Одағында (Татар АКСР-мен кейін) 2-орында болды. Республиканың мұнай кәсіпорындары негізінен Үфі, Ишімбай, Салауат қалаларында. Елдің өнеркәсіп орталықтарына мұнай мен газ құбырлары жүргізілген. Башқұрт өнеркәсібінің мұнайдан кейінгі маңызды салалары – қара және түсті металлургия (Белорецк, Сибай), электротехника (Үфі), мұнай айыру өндірісіне қажетті жабдықтар мен бұрғылау станоктарын шығару (Стәрлітамақ), болат сым арқан өндіру (Белорецк). Мұнай, газ, химиялық кәсіпорындарында спирт, полиэтилен, синтетикалық каучук, жуғыш заттар, пластмасса, синтетикалық талшық, гербицидтер өндірілді. Стәрлітамақта аса ірі сода-цемент комбинаты болды.
Ауыл шаруашылығы
Башқұртстан РКФСР-ның егіншілік және мал шаруашылығы жақсы дамыған аудандарының бірі. Ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жері 7 млн га-дан асады: 4,9 млн га егістік, 1,6 млн га жайылым, 0,7 млн га шабындық (1968). Ауыл шаруашылығының басты саласы – егіншілік. Кеңес үкіметі жылдарында егіс көлемі 2 есе көбейді. Мал шаруашылығының басты саласы – етті-сүтті ірі қара мал және етті-жүнді қой өсіру. 1969 жылдың басында республикада сиыр 2035 мың, шошқа 904 мың, қой мен ешкі 3095 мың басқа жетті. Башқұртстанның кей жерлерінде қымыз бен ет үшін жылқы өсірілді.
Темір жол транспорты
Ресбуликаның халық шаруашылығында темір жол транспорты негізгі роль атқарды. Барлық темір жолдың ұзындығы 1969 ж. 1197 км (1940 ж. 780 км еді). Үфі–Орынбор, Үфі-Туймазы, Үфі–Жаңаауыл тас жолдары бар. Ең басты су жолдары – Белая, Үфі өзендері (навигация кезіндегі су жолының ұзындығы 755 км.).
Денсаулық сақтау ісі
1913 ж. Башқұртстанда не бары 143 дәрігер және 342 орта білімді медициналық қызметкері, 1,7 мың төсектік аурухана болған. 1969 жылы 1 қаңтарда Башқұртстанда 32,8 мың төсектік 375 аурухана, 6353 дәрігер, 23,3 мың орта білімді медициналық қызметкері болды. 1968 жылы 31 санаторий, 11 демалыс үйі жұмыс істеді. Башқұрт жерінде Аксаково, Алкино, Краснаульский т.б. курорттар бар.
Архитектурасы мен бейнелеу өнері
Қазан төңкерісінен бұрын Башқұртстанда профессионалды бейнелеу өнері болған жоқ. 1920 жылы Үфіде Көркемөнер музейі (1954 жылдан М.В.Нестеров атындағ) ашылды. 1926 жылы ұйымдасқан Башқұрт көркемсурет училищесінің (қазіргі Үфі өнер училищесі) И.И.Урядов, А.Э.Тюлькин, М.Н.Елғаштиналардай тұңғыш түлектерден кейін М.Н.Арсланов, Г.Ш.Имашева. А.Хромов, Г.Мустафин, Р.Ишбулатов сияқты жас таланттар шықты. Олар «Чапаев дивизиясының Ақ Еділден өтуі» (И.И.Урядов), «Башқұрт делегациясы В.И.Лениннің қабылдауында» (Г.Мустафин) сияқты совет бейнелеу өнерінде елеулі орны бар шығармалар берді. Башқұрттың халық өнері қарапайым да тартымды. Бас киім, сүлгі, киіз үй, сәндік бұйымдардағы өрнек қазақ пен қырғыз оюларына ұқсас келеді. Бесжылдықтар кезінде Үфіде т.б. қалаларында ірі-ірі әкімшілік, мәдени-ағарту және көп қабатты тұрғын үйлер (Министр Кеңесінің үйі, «Мамандар үйі», «Башкирия» мейманханасы т.б.) салынды. Башқұрт архитектурасының ерекшелігі ұлттық ою-өрнегінің молдығымен, сырт көрінісінің қарапайымдылығында.
Дереккөздер
- “Қазақ Совет Энциклопедиясы”, ІІ том
- Тахаев Х.Я., Башкирия, М., 1950; Тахаев Х.Я., Природные условия и ресурсы Башкирской АССР, Уфа, 1959
- Узиков Ю.А., Подписано В.И.Лениным (по следам пяти ленинских телеграмм в Башкирию), Уфа, 1967
- История Башкирской АССР, 3 изд., Уфа, 1968
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bashkurt Avtonomiyaly Kenestik Socialistik Respublikasy bashk Bashҡort Avtonomiyaly Sovet Socialistik Respublikahy kejde Үlken Bashkurtstan nemese Bashkiriya 1919 zhyly kurylgan zhәne 1990 zhyly ydyragan RKFSR kuramyndagy avtonomiyaly respublika Konstituciyasy 1937 zhyly 23 mausymda Bashkurt AKSR Sovetterinin Totenshe 10 sezinde kabyldangan Zherinin audany 143 6 myn km halyk sany 3819 myn 1970 adamga ten Bashkiriyada 53 selolyk audan 17 kala 38 k t poselke bar Astanasy Үfi kalasy Bashkurt Avtonomiyaly Kenestik Socialistik Respublikasy bashk Bashҡort Avtonomiyaly Sovet Socialistik Respublikahy Basqortostan Avtonomialy Sovet Sotsialistik Respublikahy RKFSR kuramyndagy avtonomiyaly respublika 20 nauryz 1919 zhyl 11 kazan 1990 zhyl Bajragy EltanbasyҰrany Botә ildәrҙen proletarijҙәre berlәshegeҙ Barlyk elderdin proletarlary biriginder Astanasy Temyasovo 1919 1919 1922 Үfi 1922 1991 Til der i bashkurt zhәne orysDini zajyrly memleket de yure ateizm de fakto Aksha birligi KSRO rubliKiredi RKFSRAumagy 142 9Halky 3 943 100Bashrevkom toragasy 1919 1920 tungysh Ministrler Kenesinin toragasy 1986 1992 songy TabigatyBashkurt AKSR kazirgi Bashkurtstan siyakty Aziya men Europa aralygynda Shygys Europa zhazygynyn shygys boligin alyp zhatyr Batys zhagy zhazyk shygysy tauly keledi Shygysynda Oraldyn ontүstik zhotalary biiktigi 1000 1500 m soltүstik shygysynda Үfi үstirti biiktigi 500 m ontүstik batysynda Bugulma Belebej kyraty biiktigi 450 m ontүstiginde Zhalpy Syrttyn silemderi bar En biik zheri Oraldagy Zhamantau biiktigi 1640 m Bashkurtta pajdaly kazyndylar munaj tabigi gaz komir tuz mol Shygysyndagy tauly onirde mys temir rudasy altyn myrysh ondiriledi Koimaty kontinentik zhazy konyr salkyn kej zhyldary ystyk kysy suyk Қantarda ortasha temperaturasy 14 S shildede 16 5 S Zhauyn shashynyn zhyldyk molsheri 400 500 metr Basty ozenderi Kamaga kuyatyn Belaya Ak Edil zhәne sonyn salalary Nugush Үfi Dema Sim Zhazyk boliginin soltүstigi shymdy kүlgin topyrakty ormandy zherleri sur topyrakty kalgan zheri mkunarly kara topyrakty Tau bokterindegi zherleri sury zhәne kunarly topyrakty keledi Zherinin 40 ga zhuygy kylkan zhәne zhalpak zhapyrakty orman karagaj shyrsha ak kajyn emen Agash kory 0 5 mlrd m Үfi ozeniHalkyBashkurt AKSR ynyn turgylykty halky bashkurttar Olar 1 181 myn adam 1970 Respublikada bulardan baska orystar 1418 1 myn tatarlar 768 6 myn chuvashtar mariler ukraindar mordvalar zhәne t b halyktar turady Bashkurtstanda halyktyn tygyzdygy orta eseppen 1km ge 26 6 adamnan keledi 1970 Iri kalalary turgyndarynyn sany myn adam esebimen 1969 Үfi 745 172 107 81 55 Tarihy1895 1897 zhyldary Үfide algashky social demokratiyalyk toptar kuryla bastady Vladimir Leninnin Үfide boluy 1900 zhyldyn akpan mausymy zhergilikti social demokratiyalyk toptar men revolyuciyashyl zhumysshylarga zor әser etti 1903 zhyly kantarda RSDZhP Үfi komiteti kuryldy ol 1904 zhyly RSDZhP Oral oblysy komitetinin kuramyna endi Oral bolshevikteri ujymdastyrushylarynyn zhәne basshylarynyn biri boldy 1905 zhyly 7 zheltoksanda Үfide Zhumysshy deputattarynyn Kenesi kuryldy astyrtyn Үfi zhumysshysy orys Ufinskij rabochij gazeti 1906 1908 Orynborda tatar tilinde Oral atty tungysh social demokrattardyn gazeti 1907 shykty 1917 zhyly Akpan tonkerisi nәtizhesinde Bashkurtstanda Zhumysshy zhәne soldat deputattarynyn Kenesteri zhappaj kuryla bastady 1917 zhyldyn 26 kazanda 8 karasha Үfide Kenes үkimeti ornap gubrevkom kuryldy Қazannyn ayagynda Bashkurt zherinin kopshiliginde Kenes үkimeti ornady 1919 zhyly 20 nauryzda Resej zhumysshy sharua үkimetinin Bashkurstannyn kenestik avtonomiyasy turaly kelisimine kol kojyldy Bashkurt RKFSR kuramyndagy tungysh avtonomiyalyk kenestik socialistik respublikaga AKSR ajnalyp onyn astanasy kalasy boldy 1919 zhyldyn 9 mausymda Vasilij Ivanovich Chapaevtyn 25 atkyshtar diviziyasy Үfi kalasyn azat etti Kүzge karaj bүkil Bashkurtstan ak gvardiyashylardan tazartyldy 1920 zhyldyn shildede Stәrlitamakta Kenesterdin Bүkil Bashkurtstandyk 1 sezi bolyp Bashkurt Ortalyk Atkaru Komitetin BOAK sajlady Bүkil odaktyk Ortalyk Atkaru Komitetinin 1922 zhyly 14 mausymdagy Bashkurt Avtonomiyaly Kenestik Socialistik Respublikasynyn shekaralaryn kenejtu turaly dekreti bojynsha Үlken Bashkurstan kurylyp astanasy Үfi kalasy boldy Socialistik kurylys zhyldarynda Bashkurstan industriyaly agrarly respublikaga ajnaldy 1934 zhylgy partiyanyn 17 sezinde Oraldyn batys zhәne ontүstik ajmaktarynda asa iri munaj bazasyn zhasau mindeti kojyldy Bashkurstan onerkәsiptin zhana salalary munaj elektrotehnika himiya tokyma onerkәsibi t b kuryldy Kop salaly mehanikalangan auyl sharuashylygy zhasaldy Өnerkәsip pen auyl sharuashylygyn orkendetudegi tabystary үshin Bashkurtstan 1935 zhyly 15 nauryzda Lenin ordenimen marapattaldy Mәdeniet tonkeris zhүzege asty 1941 1945 zhyldardagy Ұly Otan sogysynda elimizdin kuatyn nygajtuga Bashkurtstan da lajykty үles kosty Majdandarda korsetken erligi үshin Bashkurtstannan shykkan 250 den astam zhauyngerge Kenes Odagy Batyry atagy berildi Bashkurtstannyn Resejge oz erkimen kosyluyn 400 zhyldygy kurmetine zhәne onerkәsipti auyl sharuashylyk pen mәdenietti orkendetuge zhetistikteri үshin 1957 zhyly 13 mausymda Bashkurt AKSR i Lenin ordenimen 2 ret marapattaldy 50 60 zhyldary respublikanyn 92 enbekkerine atagy berilip 40 mynnan asa adam 1968 zhylga dejin KSRO ordenderimen zhәne medaldarmen marapattaldy Kommunistik kurylystagy tabystary үshin respublikanyn 50 zhyldygyna bajlanysty Bashkurt AKSR y 1969 zh 21 nauryzda Қazan Tonkerisi ordenimen marapattaldy Halyk sharuashylygyӨnerkәsibi Bashkurt onerkәsibi zhan zhakty damygan iri auyl sharuashylyk ondirisi bar respublika Өnerkәsibinin basty salasy munaj ondiru men munaj ajyru Bashkurtstan munaj tabigi gaz himiya mashina zhasau onerkәsibinin manyzdy ortalygy boldy KSRO da ondiriletin barlyk munajdyn 1 7 boligin beredi 70 zhyldardyn basynda Bashkurt munaj ondiruden Kenes Odagynda Tatar AKSR men kejin 2 orynda boldy Respublikanyn munaj kәsiporyndary negizinen Үfi Ishimbaj Salauat kalalarynda Eldin onerkәsip ortalyktaryna munaj men gaz kubyrlary zhүrgizilgen Bashkurt onerkәsibinin munajdan kejingi manyzdy salalary kara zhәne tүsti metallurgiya Beloreck Sibaj elektrotehnika Үfi munaj ajyru ondirisine kazhetti zhabdyktar men burgylau stanoktaryn shygaru Stәrlitamak bolat sym arkan ondiru Beloreck Munaj gaz himiyalyk kәsiporyndarynda spirt polietilen sintetikalyk kauchuk zhugysh zattar plastmassa sintetikalyk talshyk gerbicidter ondirildi Stәrlitamakta asa iri soda cement kombinaty boldy Auyl sharuashylygy Bashkurtstan RKFSR nyn eginshilik zhәne mal sharuashylygy zhaksy damygan audandarynyn biri Auyl sharuashylygyna pajdalanylatyn zheri 7 mln ga dan asady 4 9 mln ga egistik 1 6 mln ga zhajylym 0 7 mln ga shabyndyk 1968 Auyl sharuashylygynyn basty salasy eginshilik Kenes үkimeti zhyldarynda egis kolemi 2 ese kobejdi Mal sharuashylygynyn basty salasy etti sүtti iri kara mal zhәne etti zhүndi koj osiru 1969 zhyldyn basynda respublikada siyr 2035 myn shoshka 904 myn koj men eshki 3095 myn baska zhetti Bashkurtstannyn kej zherlerinde kymyz ben et үshin zhylky osirildi Temir zhol transporty Resbulikanyn halyk sharuashylygynda temir zhol transporty negizgi rol atkardy Barlyk temir zholdyn uzyndygy 1969 zh 1197 km 1940 zh 780 km edi Үfi Orynbor Үfi Tujmazy Үfi Zhanaauyl tas zholdary bar En basty su zholdary Belaya Үfi ozenderi navigaciya kezindegi su zholynyn uzyndygy 755 km Densaulyk saktau isi1913 zh Bashkurtstanda ne bary 143 dәriger zhәne 342 orta bilimdi medicinalyk kyzmetkeri 1 7 myn tosektik auruhana bolgan 1969 zhyly 1 kantarda Bashkurtstanda 32 8 myn tosektik 375 auruhana 6353 dәriger 23 3 myn orta bilimdi medicinalyk kyzmetkeri boldy 1968 zhyly 31 sanatorij 11 demalys үji zhumys istedi Bashkurt zherinde Aksakovo Alkino Krasnaulskij t b kurorttar bar Arhitekturasy men bejneleu oneriҚazan tonkerisinen buryn Bashkurtstanda professionaldy bejneleu oneri bolgan zhok 1920 zhyly Үfide Korkemoner muzeji 1954 zhyldan M V Nesterov atyndag ashyldy 1926 zhyly ujymdaskan Bashkurt korkemsuret uchilishesinin kazirgi Үfi oner uchilishesi I I Uryadov A E Tyulkin M N Elgashtinalardaj tungysh tүlekterden kejin M N Arslanov G Sh Imasheva A Hromov G Mustafin R Ishbulatov siyakty zhas talanttar shykty Olar Chapaev diviziyasynyn Ak Edilden otui I I Uryadov Bashkurt delegaciyasy V I Leninnin kabyldauynda G Mustafin siyakty sovet bejneleu onerinde eleuli orny bar shygarmalar berdi Bashkurttyn halyk oneri karapajym da tartymdy Bas kiim sүlgi kiiz үj sәndik bujymdardagy ornek kazak pen kyrgyz oyularyna uksas keledi Beszhyldyktar kezinde Үfide t b kalalarynda iri iri әkimshilik mәdeni agartu zhәne kop kabatty turgyn үjler Ministr Kenesinin үji Mamandar үji Bashkiriya mejmanhanasy t b salyndy Bashkurt arhitekturasynyn ereksheligi ulttyk oyu orneginin moldygymen syrt korinisinin karapajymdylygynda Derekkozder Қazak Sovet Enciklopediyasy II tom Tahaev H Ya Bashkiriya M 1950 Tahaev H Ya Prirodnye usloviya i resursy Bashkirskoj ASSR Ufa 1959 Uzikov Yu A Podpisano V I Leninym po sledam pyati leninskih telegramm v Bashkiriyu Ufa 1967 Istoriya Bashkirskoj ASSR 3 izd Ufa 1968