Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Әлтеке-Сарым болысы — Семей облысы Қарқаралы сыртқы округіндегі қазақ болысы.
| Әлтеке-Сарым болысы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Кіреді | |
| Енеді | 15 ауыл |
| Тарихы мен географиясы | |
| Құрылған уақыты | 1820 шы жылдар |
| Таратылған уақыты | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | 7273 адам (1801) |
| Ұлттық құрамы | |
Тарихы
Қарқаралы сыртқы округінде 1820-шы жылдары құрылған. 1878 жылы Нұра және Тоқырауын болысы болып екіге бөлінді.
| № | Болыс, ру, ауыл атаулары | Ауыл саны | Үй саны | Жан басы | Жобалы саны | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ер | Әйел | жылқы | ірі қара | қой | түйе | ||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | ||
| Әлтеке – Сарым болысында Басқарушы-сұлтан Ғазы Бөкеевте | 1 | 56 | 174 | 224 | 1000 | 300 | 5300 | ||
| Әлтеке руы, Әлмұрат бөлімінде Старшын Жаманқұл Табыловта | 2 | 60 | 207 | 276 | 960 | 200 | 4050 | ||
| Старшын Құлан Еменәлинде | 2 | 71 | 213 | 284 | 570 | 175 | 4250 | ||
| Әлтеке руы, Дос бөлімінде Старшын Мамыр Есенамановта | 1 | 78 | 234 | 312 | 322 | 302 | 3510 | ||
| Әлтеке руы, Өтеген Есболат бөлімінде Старшын Әйнек Болатовта | 1 | 85 | 255 | 340 | 1880 | 307 | 8140 | ||
| Сары- Өтеміс руы, Құлық бөлімінде Старшын Торақ, Есетовте | 2 | 77 | 231 | 308 | 400 | 300 | 3570 | ||
| Сары-Өтеміс руы, Құлсары бөлімінде Старшын Жақсыбай Қозыбаевта | 1 | 57 | 171 | 228 | 460 | 170 | 3075 | ||
| Сары-Өтеміс руы, Боқсары бөлімінде Старшын Балапан Шабанбаевта | 2 | 123 | 369 | 402 | 1125 | 500 | 8040 | ||
| Сарым-Тоқсан руы, Айдабол бөлімінде Старшын Байғұтты Ботантаевта | 2 | 68 | 204 | 272 | 2400 | 200 | 12150 | ||
| Старшын Торақ Шаңдыгелевте | 2 | 100 | 300 | 400 | 1700 | 340 | 8840 | ||
| Сарым-Тоқсан руы, Амандық бөлімінде Старшын Бота Жаманқұловта | 2 | 95 | 285 | 380 | 864 | 502 | 7250 | ||
| Сарым-Тоқан руы, Жиенгелді бөлімінде Старшын Топақ Байтоқинде | 2 | 92 | 276 | 368 | 568 | 202 | 5855 | ||
| Старшын Жүніс Байқожинде | 1 | 54 | 162 | 216 | 604 | 189 | 3530 | ||
Басшылары
- Бірінші басшысы — сұлтан Ғазы Бөкейханұлы.
- Жанқұтты Ботантайұлы
- Шанбай Балапанұлы (24.02.1858 — 03.07.1861) 1855 жылы бекітілді, ауруына байланысты жұмыстан шығарылды, 1864 жылы қайта тағайындалды
- Малыбай Байғұтдинов (3 желтоқсан 1871 — )
Би мен старшиналар
1854 жылға дейін және қазіргі уақытта билер титулын қолданатын адамдар осылай қолданылады. Билер:
- Жанқұтты Ботантайұлы
- Байбұл Балапанұлы
- Мамыр Есенаманұлы
- Дүсенбай Жаманқұлұлы
- Боқбай Торбиікұлы
- Серік Шектібайұлы
- Шүленбай Елемесұлы
- Рақпан Тоқтарұлы
- Ағыбай Қоңырбайұлы
- Жұласпай Атанбайұлы
- Аймағамбет Битантайұлы
Старшиналар:
- Ұзақпай Құланұлы
- Балтақай Байтемірұлы
- Нысан Жайықпайұлы
- Бектемір Арқарұлы
- Шолақ Итпасұлы
- Ардабай Еділұлы
- Базар Добазғұлұлы (немесе Добұғырұлы)
- Алатай Мәутенұлы
- Шадор Теңізұлы
Халық
Халық негізінен Арғын тайпасының Қаракесек руының Сарым және Әлтеке бұтағынан құралған.
1824 жылғы санақта Әлтеке-Сарым: 3144 ер, 4192 әйел.
Аумағы
Территориясы қазіргі Шет және Ақтоғай ауданында болды.
Қыстақтары орналасқан мекендер: Әулие, Тоғанбай-Сарша, Нұртай Көпелі, Елек Серкебас, Майтас, Бекташ, Орынқай, Тұзбасы, Сымбық, Жанат Қуыс. Басқарабұлақ, Бесапан, Аққұм, Сарыкөл, Қоңыратшат, Ағадыр, Әуезбақа, Қарақозы, Байғозы, Көлденең, Шомбай. Жінішке өзек, Сертерек, Дуана, Керегетас, Желтау, Беғазы. Айдай, Құстас, Жыланды, Шамтау, Тиектас, Тоқырауын, Берікқара, Қызыларай, Шоң, Қоңысбай, Қарапенде, Қарағанды. Қазыбек, Қайрақты, Қатпара, Мәутен, Саржал, Байпақ, Баспалдақ, Қызылқұрт, Қаратүлкі, Жаманқарашал, Сарша, Сарыоба, Сарт Тойымбай, Терек, Нұра, Алмадық, Шерше, Қаратоғанбай, Шымдысай, Арқарлы, Қоянкөз, Жаманкеспе, Шашак. Құмешек, (өзенімен) Айтуған Қоғалы, Соналы, Тасан, Желдітау, айнала төңірегімен Керегетас, айнала төңірегімен Сартерек
Жазғы жайлау мекендері: Нұра, Сарысу, Талды өзендерінің бойы, Қоянды, Үштоған, Жауыр, Ереймен, Қушоқы, Байқара көлі, Семізбұғы, Атынды, Тағанақ, Көкпек, Сарысу, Үргеншал, Топар өзенінің бойы.
Әкімшілік бөлінуі
15 әкімшілік ауылдардан құралды, 1048 киіз үй, 7568 адам.
Әйгілі тұрғындары
Дереккөздер
- Шет өңірінің тарихы, Артықбае Ж.О., Жакин М.С. Қарағанды 1998.
- Қояншы-Дәулет-Таңай (Қояншытағай) шежіресі / Жалпы редакциясын басқарған Н. О. Дулатбеков. — Қарағанды: «Болашақ-Баспа» РББ, 2008. — 293 б.
- Абыралы сарыарқа кіндігі, Б Нәсенов, 2005 Алматы-Жаңасібір
- Өлкетану соқпақтары. Сіздің атыңызда не бар? — EKaraganda.kz
- http://akikat.kazgazeta.kz/?p=838 Мұрағатталған 17 қыркүйектің 2017 жылы.
- М.С.Мұқановтың «Этнический состав и расселения казахов средного жуза»
- http://stom.tilimen.org/jurnalimizdi-bl-saninda-ararali-jattari-ajdari-bojinsha-azati.html Мұрағатталған 6 наурыздың 2019 жылы.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Әlteke Sarym bolysy Semej oblysy Қarkaraly syrtky okrugindegi kazak bolysy Әlteke Sarym bolysyӘkimshiligiEl Resej imperiyasyKirediSemej oblysy Қarkaraly syrtky okrugiEnedi15 auylTarihy men geografiyasyҚurylgan uakyty1820 shy zhyldarTaratylgan uakyty1878TurgyndaryTurgyny7273 adam 1801 Ұlttyk kuramyArgyn tajpasynyn Қarakesek butagynyn Sarym zhәne Әlteke ruyTarihyҚarkaraly syrtky okruginde 1820 shy zhyldary kurylgan 1878 zhyly Nura zhәne Tokyrauyn bolysy bolyp ekige bolindi Bolys ru auyl ataulary Auyl sany Үj sany Zhan basy Zhobaly sanyer Әjel zhylky iri kara koj tүje1 2 3 4 5 6 7 8Әlteke Sarym bolysynda Baskarushy sultan Ғazy Bokeevte 1 56 174 224 1000 300 5300Әlteke ruy Әlmurat boliminde Starshyn Zhamankul Tabylovta 2 60 207 276 960 200 4050Starshyn Қulan Emenәlinde 2 71 213 284 570 175 4250Әlteke ruy Dos boliminde Starshyn Mamyr Esenamanovta 1 78 234 312 322 302 3510Әlteke ruy Өtegen Esbolat boliminde Starshyn Әjnek Bolatovta 1 85 255 340 1880 307 8140Sary Өtemis ruy Қulyk boliminde Starshyn Torak Esetovte 2 77 231 308 400 300 3570Sary Өtemis ruy Қulsary boliminde Starshyn Zhaksybaj Қozybaevta 1 57 171 228 460 170 3075Sary Өtemis ruy Boksary boliminde Starshyn Balapan Shabanbaevta 2 123 369 402 1125 500 8040Sarym Toksan ruy Ajdabol boliminde Starshyn Bajgutty Botantaevta 2 68 204 272 2400 200 12150Starshyn Torak Shandygelevte 2 100 300 400 1700 340 8840Sarym Toksan ruy Amandyk boliminde Starshyn Bota Zhamankulovta 2 95 285 380 864 502 7250Sarym Tokan ruy Zhiengeldi boliminde Starshyn Topak Bajtokinde 2 92 276 368 568 202 5855Starshyn Zhүnis Bajkozhinde 1 54 162 216 604 189 3530BasshylaryBirinshi basshysy sultan Ғazy Bokejhanuly Zhankutty Botantajuly Shanbaj Balapanuly 24 02 1858 03 07 1861 1855 zhyly bekitildi auruyna bajlanysty zhumystan shygaryldy 1864 zhyly kajta tagajyndaldy Malybaj Bajgutdinov 3 zheltoksan 1871 Bi men starshinalar 1854 zhylga dejin zhәne kazirgi uakytta biler titulyn koldanatyn adamdar osylaj koldanylady Biler Zhankutty Botantajuly Bajbul Balapanuly Mamyr Esenamanuly Dүsenbaj Zhamankululy Bokbaj Torbiikuly Serik Shektibajuly Shүlenbaj Elemesuly Rakpan Toktaruly Agybaj Қonyrbajuly Zhulaspaj Atanbajuly Ajmagambet Bitantajuly Starshinalar Ұzakpaj Қulanuly Baltakaj Bajtemiruly Nysan Zhajykpajuly Bektemir Arkaruly Sholak Itpasuly Ardabaj Ediluly Bazar Dobazgululy nemese Dobugyruly Alataj Mәutenuly Shador TenizulyHalykHalyk negizinen Argyn tajpasynyn Қarakesek ruynyn Sarym zhәne Әlteke butagynan kuralgan 1824 zhylgy sanakta Әlteke Sarym 3144 er 4192 әjel AumagyTerritoriyasy kazirgi Shet zhәne Aktogaj audanynda boldy Қystaktary ornalaskan mekender Әulie Toganbaj Sarsha Nurtaj Kopeli Elek Serkebas Majtas Bektash Orynkaj Tuzbasy Symbyk Zhanat Қuys Baskarabulak Besapan Akkum Sarykol Қonyratshat Agadyr Әuezbaka Қarakozy Bajgozy Koldenen Shombaj Zhinishke ozek Serterek Duana Keregetas Zheltau Begazy Ajdaj Қustas Zhylandy Shamtau Tiektas Tokyrauyn Berikkara Қyzylaraj Shon Қonysbaj Қarapende Қaragandy Қazybek Қajrakty Қatpara Mәuten Sarzhal Bajpak Baspaldak Қyzylkurt Қaratүlki Zhamankarashal Sarsha Saryoba Sart Tojymbaj Terek Nura Almadyk Shershe Қaratoganbaj Shymdysaj Arkarly Қoyankoz Zhamankespe Shashak Қumeshek ozenimen Ajtugan Қogaly Sonaly Tasan Zhelditau ajnala toniregimen Keregetas ajnala toniregimen Sarterek Zhazgy zhajlau mekenderi Nura Sarysu Taldy ozenderinin bojy Қoyandy Үshtogan Zhauyr Erejmen Қushoky Bajkara koli Semizbugy Atyndy Taganak Kokpek Sarysu Үrgenshal Topar ozeninin bojy Әkimshilik bolinui15 әkimshilik auyldardan kuraldy 1048 kiiz үj 7568 adam Әjgili turgyndaryShortanbaj Қanajuly Zhankutty Botantajuly Agybaj ҚonyrbajulyDerekkozderShet onirinin tarihy Artykbae Zh O Zhakin M S Қaragandy 1998 Қoyanshy Dәulet Tanaj Қoyanshytagaj shezhiresi Zhalpy redakciyasyn baskargan N O Dulatbekov Қaragandy Bolashak Baspa RBB 2008 293 b Abyraly saryarka kindigi B Nәsenov 2005 Almaty Zhanasibir Өlketanu sokpaktary Sizdin atynyzda ne bar EKaraganda kz http akikat kazgazeta kz p 838 Muragattalgan 17 kyrkүjektin 2017 zhyly M S Mukanovtyn Etnicheskij sostav i rasseleniya kazahov srednogo zhuza http stom tilimen org jurnalimizdi bl saninda ararali jattari ajdari bojinsha azati html Muragattalgan 6 nauryzdyn 2019 zhyly