Үшарал — Қазақстандағы қала (1984 жылдан), Жетісу облысы Алакөл ауданының орталығы (1928). Іргесі 1871 жылы қаланған.
Қала | |
Үшарал | |
Әкімшілігі | |
---|---|
Ел | |
Статусы | аудан орталығы |
Облысы | |
Ауданы | |
Ауылдық округі | |
Әкімі | Бағдат Әбілмәжинұлы Қарасаев |
Тарихы мен географиясы | |
Координаттары | 46°10′11″ с. е. 80°56′22″ ш. б. / 46.16972° с. е. 80.93944° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 46°10′11″ с. е. 80°56′22″ ш. б. / 46.16972° с. е. 80.93944° ш. б. (G) (O) (Я) |
Құрылған уақыты | 1871 |
Бұрынғы атаулары | Стефанов |
Қала статусы | 1984 |
Уақыт белдеуі | UTC+5:00 |
Тұрғындары | |
Тұрғыны | 21 198 адам (2023) |
Сандық идентификаторлары | |
Телефон коды | +7 72833 |
Пошта индексі | 040200 |
Автомобиль коды | 19 |
alakol-akimat.kz | |
Үшарал шекарасы |
Географиялық орны
Облыс орталығы – Талдықорған қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 281 км-дей жерде, Тентек өзенінің жағалауында орналасқан.
Халқы
Тұрғыны:
2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
17157 | ▲21122 | 123,1 | 8475 | ▲10601 | 125,1 | 8682 | ▲10521 | 121,2 |
Атауы
Қаланың батыс жақ тұсынан Тентек өзені үш тарамға бөлініп ағатын болғандықтан «Үшарал» атанған.
Кәсіпорындары
20 ғасырдың 90-жылдарының ортасына дейін қалада қызмет атқарған ауыл шаруашылығы техника бірлестігі, баспахана, нан, тұрмыс қажетін өтеу комбинаттары, орман шаруашылығы, көлік, құрылыс кәсіпорындары, мал дәрігерлік стансасы, т.б. мекемелер мен кәсіпорындар нарықтық экономикаға өтуге байланысты жекешелендірілді. Олардың негізінде АҚ, ЖШС мен шаруа қожалықтары құрылды.
Географиясы
Климаты
Үшарал ауа райы | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Көрсеткіш | Қаң | Ақп | Нау | Сәу | Мам | Мау | Шіл | Там | Қыр | Қаз | Қар | Жел | |
Абсолюттық максимум, °C | 6,6 | 13,5 | 26,2 | 33,5 | 38,2 | 39,5 | 42,3 | 41,0 | 40,2 | 31,2 | 22,5 | 14,4 | |
Орташа максимум, °C | −6,4 | −3,8 | 4,3 | 17,7 | 24,3 | 29,6 | 31,8 | 30,8 | 24,9 | 16,0 | 5,8 | −2,4 | |
Орташа температура, °C | −12 | −9,5 | −1 | 10,4 | 16,8 | 21,8 | 24,2 | 22,7 | 16,6 | 8,8 | 0,5 | −7,1 | |
Орташа минимум, °C | −17,5 | −15,2 | −6,4 | 3,0 | 9,3 | 14,1 | 16,6 | 14,5 | 8,2 | 1,6 | −4,8 | −11,9 | |
Абсолюттық минимум, °C | −37,8 | −36,1 | −30,8 | −9,2 | −3,7 | 3,4 | 8,8 | 3,9 | −5,5 | −16,5 | −30,1 | −35,5 | |
Жауын-шашын нормасы, мм | 26,3 | 19,5 | 21,5 | 31,9 | 26,5 | 27,7 | 28,2 | 11,8 | 10,7 | 22,8 | 37,5 | 36,1 | |
Дерекнама: Үшарал ауа райы мен климаты |
Инфрақұрылымы
Аудандық аурухана, емхана, тубдиспансер, санэпидстанса, дәріханалар, 5 орта мектеп, гимназия, музыка, спорт мектептері, ауыл шаруашылық лицейі, 2 балабақша, мәдениет сарайы, халық театры, мешіт, т.б. мекемелер бар.
Қала арқылы республикалық маңызы бар Алматы — Талдықорған — Семей автомобиль жолы өтеді.
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том Мұрағатталған 8 желтоқсанның 2019 жылы.
- 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- Қазақ энциклопедиясы, 9 том
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Үsharal Қazakstandagy kala 1984 zhyldan Zhetisu oblysy Alakol audanynyn ortalygy 1928 Irgesi 1871 zhyly kalangan ҚalaҮsharalӘkimshiligiEl Қazakstan ҚazakstanStatusyaudan ortalygyOblysyZhetisuAudanyAlakolAuyldyk okrugiҮsharalӘkimiBagdat Әbilmәzhinuly ҚarasaevTarihy men geografiyasyKoordinattary46 10 11 s e 80 56 22 sh b 46 16972 s e 80 93944 sh b 46 16972 80 93944 G O Ya Koordinattar 46 10 11 s e 80 56 22 sh b 46 16972 s e 80 93944 sh b 46 16972 80 93944 G O Ya Қurylgan uakyty1871Buryngy ataularyStefanovҚala statusy1984Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny21 198 adam 2023 Sandyk identifikatorlaryTelefon kody 7 72833Poshta indeksi040200Avtomobil kody19alakol akimat kz kaz orys Үsharal ҮsharalҮsharal shekarasy Baska magynalar үshin Үsharal degen betti karanyz Geografiyalyk ornyOblys ortalygy Taldykorgan kalasynan soltүstik shygyska karaj 281 km dej zherde Tentek ozeninin zhagalauynda ornalaskan HalkyTurgyny 15 991 adam 2009 16 234 adam 2010 16 292 adam 2011 16 396 adam 2012 17 620 adam 2013 2021 zhylgy ulttyk halyk sanagynyn korytyndysy 2009 2021 2009 2021 2021 2009 ga pajyzben Erler 2009 Erler 2021 2021 2009 ga pajyzben Әjelder 2009 Әjelder 2021 2021 2009 ga pajyzben17157 21122 123 1 8475 10601 125 1 8682 10521 121 2AtauyҚalanyn batys zhak tusynan Tentek ozeni үsh taramga bolinip agatyn bolgandyktan Үsharal atangan Kәsiporyndary20 gasyrdyn 90 zhyldarynyn ortasyna dejin kalada kyzmet atkargan auyl sharuashylygy tehnika birlestigi baspahana nan turmys kazhetin oteu kombinattary orman sharuashylygy kolik kurylys kәsiporyndary mal dәrigerlik stansasy t b mekemeler men kәsiporyndar naryktyk ekonomikaga otuge bajlanysty zhekeshelendirildi Olardyn negizinde AҚ ZhShS men sharua kozhalyktary kuryldy GeografiyasyKlimaty Үsharal aua rajyKorsetkish Қan Akp Nau Sәu Mam Mau Shil Tam Қyr Қaz Қar ZhelAbsolyuttyk maksimum C 6 6 13 5 26 2 33 5 38 2 39 5 42 3 41 0 40 2 31 2 22 5 14 4Ortasha maksimum C 6 4 3 8 4 3 17 7 24 3 29 6 31 8 30 8 24 9 16 0 5 8 2 4Ortasha temperatura C 12 9 5 1 10 4 16 8 21 8 24 2 22 7 16 6 8 8 0 5 7 1Ortasha minimum C 17 5 15 2 6 4 3 0 9 3 14 1 16 6 14 5 8 2 1 6 4 8 11 9Absolyuttyk minimum C 37 8 36 1 30 8 9 2 3 7 3 4 8 8 3 9 5 5 16 5 30 1 35 5Zhauyn shashyn normasy mm 26 3 19 5 21 5 31 9 26 5 27 7 28 2 11 8 10 7 22 8 37 5 36 1Dereknama Үsharal aua rajy men klimatyInfrakurylymyAudandyk auruhana emhana tubdispanser sanepidstansa dәrihanalar 5 orta mektep gimnaziya muzyka sport mektepteri auyl sharuashylyk liceji 2 balabaksha mәdeniet sarajy halyk teatry meshit t b mekemeler bar Қala arkyly respublikalyk manyzy bar Almaty Taldykorgan Semej avtomobil zholy otedi DerekkozderҚazakstan Respublikasy halkynyn zhynysy zhәne zhergilikti zherdin tipine karaj sany 2023 zhylgy 1 kantarga 2009 zhylgy Қazakstan Respublikasy halkynyn Ұlttyk sanagynyn korytyndylary Astana 2011 1 tom Muragattalgan 8 zheltoksannyn 2019 zhyly 2021 zhylgy ulttyk halyk sanagynyn korytyndylary Қazak enciklopediyasy 9 tom