Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Құл Алшын Қартайұлы, Құл батыр (1673-1742) — шектінің алғашқы ұраны, Бақтыбай батырдың ұстазы. 1673 жылы Каспий теңізінің жағалауында дүниеге келген.1742 жылы Арал теңізінің Құланды деген жерінде дүниеден өткен. Шыңғыстың ұрпағы Құлбатыр Шекті елінің әрі көсемі, әрі қол бастайтын батыры болған.
| Құл батыр | |
| Құл Алшын Қартайұлы | |
 "Құлбатыр әулие" кітабындағы батырдың суреті | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | Каспий теңізінің жағалауы |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | Арал ауданы, Құланды елді мекені |
| Мемлекет | |
| Шайқасы | "Қалмаққырылған" |
Шежіре деректері бойынша Құл батыр Кіші жүз → Әлім → Шекті → Жақайым → Көгіс → Торжымбай → Қартайдан → Құл батыр туады. Қартайды жеңгелері атын атамай, қалжындап Быламық деп атап кеткен. Одан тараған ұрпақ бүгінде өздерін быламықпыз деп жатады.
1727 жылғы Қалмаққырылған, 1719-1730 жылдардағы Аңырақай-Итішпес шайқастарына қатысқан. Құл батыр ту ұстап, шеп бұзып шектінің ұранына айналған.
Ұлы шайқаста Құл батыр жекпе-жекте Еділ қалмақтарының ханы Аюкенің жиені, ойратың Шоорос тайпасының батыры Доржы Сенкудің басын шапқан. Осыдан кейін жау қолының көбесі сөгіліп, шектілер шабуылға көшкен.
Құл батыр ел басшысы болумен қатар көріпкел әулие болған адам. Жаумен шайқаспас бұрын жаудан жеңілетінін алдын ала болжап, соған сай қимыл жасаған. Құл баба Тама Есет, Табын Бөкенбай, Назар Жомарт батырлармен үзеңгілес болып, елін жаудан қорғаған.
Құл батыр өз заманында ақылгөй, әрі әулие, әрі батыр деген құрметті атқа ие болған. Арал ауданында «Құлдың құдығы», «Құлдың қорымы», «Есентай құдығы» деген жерлер бар.
Құл батыр әулиеге Құланды елді мекенінен 18 шақырым жерде кесене тұрғызылды. Кесененің биіктігі – 6 метр, алты құлақты мазар.
Дереккөздер
- Бекет Құрмашұлы Есенжолов, Манасбай Оралбаев Алшын Құл батыр Қартайұлы = Құлбатыр әулие — Ақтөбе, "А-Полиграфия" ЖШС, 2009. — Б. 224. — 1 000 таралым. — ISBN 9965-819-72-6.
- Б.Жоламанов, Шалқар қаласы. — Құл батырдың кесенесі Мұрағатталған 5 наурыздың 2016 жылы.; Бұқара - 10 тамыз 2009
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қul Alshyn Қartajuly Қul batyr 1673 1742 shektinin algashky urany Baktybaj batyrdyn ustazy 1673 zhyly Kaspij tenizinin zhagalauynda dүniege kelgen 1742 zhyly Aral tenizinin Қulandy degen zherinde dүnieden otken Shyngystyn urpagy Қulbatyr Shekti elinin әri kosemi әri kol bastajtyn batyry bolgan Қul batyrҚul Alshyn Қartajuly Қulbatyr әulie kitabyndagy batyrdyn suretiTugan kүni1673 1673 Tugan zheriKaspij tenizinin zhagalauyҚajtys bolgan kүni1742 1742 Қajtys bolgan zheriAral audany Қulandy eldi mekeniMemleketҚazak handygyShajkasy Қalmakkyrylgan Anyrakaj shajkasy Shezhire derekteri bojynsha Қul batyr Kishi zhүz Әlim Shekti Zhakajym Kogis Torzhymbaj Қartajdan Қul batyr tuady Қartajdy zhengeleri atyn atamaj kalzhyndap Bylamyk dep atap ketken Odan taragan urpak bүginde ozderin bylamykpyz dep zhatady 1727 zhylgy Қalmakkyrylgan 1719 1730 zhyldardagy Anyrakaj Itishpes shajkastaryna katyskan Қul batyr tu ustap shep buzyp shektinin uranyna ajnalgan Ұly shajkasta Қul batyr zhekpe zhekte Edil kalmaktarynyn hany Ayukenin zhieni ojratyn Shooros tajpasynyn batyry Dorzhy Senkudin basyn shapkan Osydan kejin zhau kolynyn kobesi sogilip shektiler shabuylga koshken Қul batyr el basshysy bolumen katar koripkel әulie bolgan adam Zhaumen shajkaspas buryn zhaudan zheniletinin aldyn ala bolzhap sogan saj kimyl zhasagan Қul baba Tama Eset Tabyn Bokenbaj Nazar Zhomart batyrlarmen үzengiles bolyp elin zhaudan korgagan Қul batyr oz zamanynda akylgoj әri әulie әri batyr degen kurmetti atka ie bolgan Aral audanynda Қuldyn kudygy Қuldyn korymy Esentaj kudygy degen zherler bar Қul batyr әuliege Қulandy eldi mekeninen 18 shakyrym zherde kesene turgyzyldy Kesenenin biiktigi 6 metr alty kulakty mazar DerekkozderBeket Қurmashuly Esenzholov Manasbaj Oralbaev Alshyn Қul batyr Қartajuly Қulbatyr әulie Aktobe A Poligrafiya ZhShS 2009 B 224 1 000 taralym ISBN 9965 819 72 6 B Zholamanov Shalkar kalasy Қul batyrdyn kesenesi Muragattalgan 5 nauryzdyn 2016 zhyly Bukara 10 tamyz 2009Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet