Қарамай (ұйғ. قاراماي, Қарамай; қыт. 克拉玛依) — ҚХР-дың Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық ауданындағы қалалық аудан. Үрімжіден солтүстік-батысқа қарай 320 км жерде орналасқан. Карамай атауы ұйғыр тілінен шыққан және мазут (қара май) дегенді білдіреді.
Қалалық аудан | |
Қарамай | |
ұйғ. قاراماي, Қарамай қыт. 克拉玛依 | |
![]() | |
Әкімшілігі | |
---|---|
Ел |
|
Тарихы мен географиясы | |
Координаттары | |
Жер аумағы | 7733,91 км² |
Орталығының биiктігі | 354 м |
Уақыт белдеуі |
|
Тұрғындары | |
Тұрғыны | 460 000 адам (2015) |
Сандық идентификаторлары | |
Телефон коды | +86 990 |
Пошта индексі | 834000 |
Автомобиль коды | 新J |
Қарамай шекарасы | |
![]() |
Тарихы
1955 жылы 29 қазанда бұл бөліктерден мұнай табылды - ҚХР құрылғаннан бергі алғашқы ірі кен орны. 1957 жылы 24 қаңтарда Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық ауданының Халық өкілдері ассамблеясының 14 сессиясы жаңа елді мекенді құру туралы шешім қабылдады, ал 1958 жылы 29 мамырда ҚХР Мемлекеттік Кеңесінің жарлығымен Қарамай қалалық ауданы құрылды.
1975 жылы Карамайдан шығарылып, Іле-Қазақ автономиялық округі үкіметіне тікелей бағынуға берілген Қойтүн қалалық ауданы құрылды. Нәтижесінде, Қарамай аумағы екі бөлікке бөлінді.
1982 жылы 16 ақпанда автономиялық облыстың халық үкіметі Қарамайды 4 ауданға бөліп, қалалық ауданға айналдыру туралы шешім қабылдады. 1984 жылы 17 тамызда Карамай Тарбағатай мен Іле-Қазақ автономиялық областарынан шығарылып, автономиялы аймақ үкіметіне тікелей бағынуға берілді; сол уақытта аудандарға бөлу жойылып, Қарамай қайтадан қалалық ауданға айналды. 1990 жылы 8 тамызда Қарамай қайтадан қалалық аудан мәртебесіне көтерілді.
Тұрғындары
Халқы - 460 000 адам (2015). Хан (қытайлар) халықтың 75% құрайды, қалғаны ұйғырлар, қазақтар, моңғолдар, хуэйлер.
Әкімшілік-аумақтық бөлініс
Қарамай қалалық ауданы 4 ауданға бөлінген, оның біреуі эксклав жасайды:
![]() | |||||||||
# | Статусы | Атауы | Иероглифы | Пінин | Ұйғыр тілі (жазбасы арабша) | Ұйғыр тілі (латиница) | Тұрғындары (2003 еск.) | Аумағы (км²) | Халқы тығыздығы (/км²) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Аудан | 克拉玛依区 | Kèlāmǎyī qū | قاراماي رايونى | Qaramay Rayoni | 150 000 | 3833 | 39 | |
2 | Аудан | (Душанцзы) | 独山子区 | Dúshānzǐ qū | مايتاغ رايونى | Maytagh Rayoni | 50 000 | 400 | 125 |
3 | Аудан | (Байцзянтан) | 白碱滩区 | Báijiǎntān qū | جەرەنبۇلاق رايونى | Jerenbulaq Rayoni | 50 000 | 1272 | 39 |
4 | Аудан | 乌尔禾区 | Wū'ěrhé qū | ئورقۇ رايونى | Orqu Rayoni | 10 000 | 2229 | 4 |
Экономикасы
1955 жылы қала маңында Қытайдағы ең ірі мұнай кен орындарының бірі ашылды. Сол кезден бастап қала мұнай өндіру және қайта өңдеу орталығы ретінде дамып келеді.
Климаты
Жазда қала климаты құрғақ және ыстық. Жылдық температура диапазоны -25 °C-тан 40 °C-қа дейін жетеді.
1994 жылғы апат
1994 жылы 8 желтоқсанда кинотеатрдағы өрттің салдарынан 323 адам қайтыс болды, оның 288-і мектеп оқушылары. Бұл қазіргі Қытай тарихындағы ең үлкен апаттардың біріне айналды. 2009 жылы осы оқиғалар туралы « деректі филімі түсірілді.
Туыстас қалалар
Сілтеме
- Қарамай — 行政 区划 сайтындағы аумақ, халық және әкімшілік-аумақтық бөліністің өзгеру тарихы туралы ақпарат (қыт.)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қaramaj ujg قاراماي Қaramaj kyt 克拉玛依 ҚHR dyn Shynzhan Ұjgyr avtonomiyalyk audanyndagy kalalyk audan Үrimzhiden soltүstik batyska karaj 320 km zherde ornalaskan Karamaj atauy ujgyr tilinen shykkan zhәne mazut kara maj degendi bildiredi Қalalyk audanҚaramajujg قاراماي Қaramaj kyt 克拉玛依ӘkimshiligiEl Қytaj ҚytajShynzhan Ұjgyr avtonomiyalyk audanyTarihy men geografiyasyKoordinattaryZher aumagy7733 91 km Ortalygynyn biiktigi354 mUakyt beldeuiTurgyndaryTurgyny460 000 adam 2015 Sandyk identifikatorlaryTelefon kody 86 990Poshta indeksi834000Avtomobil kody新JҚaramaj shekarasyOrtakkordagy sanaty ҚaramajTarihy1955 zhyly 29 kazanda bul bolikterden munaj tabyldy ҚHR kurylgannan bergi algashky iri ken orny 1957 zhyly 24 kantarda Shynzhan Ұjgyr avtonomiyalyk audanynyn Halyk okilderi assambleyasynyn 14 sessiyasy zhana eldi mekendi kuru turaly sheshim kabyldady al 1958 zhyly 29 mamyrda ҚHR Memlekettik Kenesinin zharlygymen Қaramaj kalalyk audany kuryldy 1975 zhyly Karamajdan shygarylyp Ile Қazak avtonomiyalyk okrugi үkimetine tikelej bagynuga berilgen Қojtүn kalalyk audany kuryldy Nәtizhesinde Қaramaj aumagy eki bolikke bolindi 1982 zhyly 16 akpanda avtonomiyalyk oblystyn halyk үkimeti Қaramajdy 4 audanga bolip kalalyk audanga ajnaldyru turaly sheshim kabyldady 1984 zhyly 17 tamyzda Karamaj Tarbagataj men Ile Қazak avtonomiyalyk oblastarynan shygarylyp avtonomiyaly ajmak үkimetine tikelej bagynuga berildi sol uakytta audandarga bolu zhojylyp Қaramaj kajtadan kalalyk audanga ajnaldy 1990 zhyly 8 tamyzda Қaramaj kajtadan kalalyk audan mәrtebesine koterildi TurgyndaryHalky 460 000 adam 2015 Han kytajlar halyktyn 75 kurajdy kalgany ujgyrlar kazaktar mongoldar huejler Әkimshilik aumaktyk bolinisҚaramaj kalalyk audany 4 audanga bolingen onyn bireui eksklav zhasajdy Statusy Atauy Ieroglify Pinin Ұjgyr tili zhazbasy arabsha Ұjgyr tili latinica Turgyndary 2003 esk Aumagy km Halky tygyzdygy km 1 Audan 克拉玛依区 Kelamǎyi qu قاراماي رايونى Qaramay Rayoni 150 000 3833 392 Audan Dushanczy 独山子区 Dushanzǐ qu مايتاغ رايونى Maytagh Rayoni 50 000 400 1253 Audan Bajczyantan 白碱滩区 Baijiǎntan qu جەرەنبۇلاق رايونى Jerenbulaq Rayoni 50 000 1272 394 Audan 乌尔禾区 Wu erhe qu ئورقۇ رايونى Orqu Rayoni 10 000 2229 4Ekonomikasy1955 zhyly kala manynda Қytajdagy en iri munaj ken oryndarynyn biri ashyldy Sol kezden bastap kala munaj ondiru zhәne kajta ondeu ortalygy retinde damyp keledi KlimatyZhazda kala klimaty kurgak zhәne ystyk Zhyldyk temperatura diapazony 25 C tan 40 C ka dejin zhetedi 1994 zhylgy apat1994 zhyly 8 zheltoksanda kinoteatrdagy orttin saldarynan 323 adam kajtys boldy onyn 288 i mektep okushylary Bul kazirgi Қytaj tarihyndagy en үlken apattardyn birine ajnaldy 2009 zhyly osy okigalar turaly derekti filimi tүsirildi Tuystas kalalar Resej Aktau Қazakstan Resej Aktobe ҚazakstanSiltemeҚaramaj 行政 区划 sajtyndagy aumak halyk zhәne әkimshilik aumaktyk bolinistin ozgeru tarihy turaly akparat kyt