Қазыналы Сарыарқа

Қазыналы Сарыарқа — Әмен Әзиевтің Балқаш-Қоңырат металлургиялық кешенінің тарихы жайындағы 1978 жылы шыққан монографиясы.

Жазушы Балқашқа жиі барып, оның халқымен, еңбеккерлерімен көп әңгімелесті. Мыс қорыту зауыты цехтарын аралады. Қоңырат карьерінің түбіне дейін түсіп, хал-жағдайға қанықты. Сонымен қатар, өткенді шынайы суреттеу үшін мұрағаттар мен мұражайлардың материалдарын қопарды, тарихтың өз шығармасына қажетті қатпарларын көтерді. Бұл тұста ол өзін әрі қаламгер, әрі ғалым тұрғысында көрсете білді.

Өз жұмысының маңыздылығын ол алғысөзінде былай деп көрсеткен:

Осыдан жарты ғасыр бұрын, 1928 жылы Балқаш көлінің солтүстік-батыс жағындағы жартылай шөлейтті алқаптан Қоңырат кен қоймасы ашылып, Сарыарқа айдынының жағасынан Қазақстанның түсті металлургия алыбы салына бастаған еді. Еліміздің көп ұлтты бауырлас халықтарының қазақ халқына көрсеткен қалтқысыз достық көмегі арқасында қаз тұрып, дүниеге келген бұл өнеркәсіп өркені күні бүгінге дейін Отанымыз бен халқымыздың игілігіне қызмет етуде.

Қазіргі кезде ол жалпы құрамында Қоңырат, Саяқ карьерлері, руда түйіршіктейтін, ұқсататын цехтары мен байыту фабрикасы, мыс балқытатын, прокат жасайтын заводтары, басқа да осы заманғы өндіріс салалары бар тұтастай толық циклды ірі кен-металлургия комбинаты болып отыр. Оның өнімін СССР-дің 1000 шақты кәсіпорны мен көптеген шетелдер пайдаланады. 1967 жылы Лондондағы көрмеде Балқаш мысы дүние жүзіндегі сапасы ең жақсы мыс деп танылды.

Кітап үш бөлімнен тұрады:

1. Мыс аңызы,
2. Дала қоймасы,
3. Балқаш күмбезі.

Дереккөздер

1. Туған жерге деген махаббат — «Орталық Қазақстан», 7 маусым 1997 ж.