Әлібеков Ғұбайдолла- Мемлекет қайраткері Әлібеков Ғұбайдолла (Ғабдолла) 1870 жылы (кей деректерде - 1872), Жымпиты уезінде туған. Жымпиты уезінің (қазіргі Сырым ауданы) Қарасу болысында молдадан хат танып, Орал қаласындағы училищеде, Орынбордағы мұғалімдер даярлайтын семинарияда білім алады. Ауылдық мұғалім, Орал уездік полиция басқармасында тілмаш, кейін Ойыл және Соналы болыстарының басқарушысы қызметін атқарған. 1917 жылы Ақпан революциясы тұсында ол Халел, Жанша Досмұхамедовтермен бірге Алаш ісін жандандыруға кіріседі. Осы жылдың наурыз-желтоқсан айларында Орал облыстык қазақ комитетінің төрағасы болады. 1917 жылы сәуір айында жергілікті алаш қайраткерлерімен бірге қазақтардың облыстык бірінші сиезін ұйымдастыруға кірісті. Бүкілресейлік мұсылмандар сиезіне делегат болып сайланды (17.4.1917). Сол жылы Орынбор қаласында 21-28 шілдеде өткен бірінші жалпықазақ сиезіне Ғ.Әлібеков Орал облысы мен Маңғыстау уезі атынан «Құрылтай жиналысы депутаттығына кандидат» ретінде бекітілді, 1917 жылғы 5-13 желтоқсанда Орынбор қаласында өткен екінші жалпықазақ сиезінде Алашорда автономиясын жедел жариялауды жақтап дауыс берген. 1919 жылы жазда большевиктер жағына шықты. 1920 жылы наурыздан бастап Қазревком мүшесі. Қазақ АКСР-ін қүру ісіне белсенді араласып, қазақ халқының тарихи-этникалық жер көлемін мейлінше толықтай сақтап қалуға мол үлес қосты. Бүкілқазақстандық құрылтай сиезінде республика үкіметінің құрамына сайланды. 1920 жылдың 24 қыркүйегінен бастап ол Қазақ АКСР-і юстиция халық комиссары, кейін бас прокурор кызметіне тағайындалды. Әлібеков сот, тергеу ісін жетілдіру, қылмықса қарсы күрес шараларының жаңа бағдарын қалыптастыру мәселелеріне жете көңіл бөлді. Сондай-ақ алғашқы құқықтық құжаттардың жобаларын әзірлеуге басшылық жасап, заң үлгілерін түзу барысында жергілікті халықтың әдет-ғұрпы, тарихи таным-түсінігі ескерілуін талап етті. 1921 жылы наурыз айында денсаулығының нашарлауына байланысты бастаған ісін аяқтай алмай, туған еліне оралды. 1922-1923 жылдары Орал облысы Жымпиты уезі атқару комитетінің төрағасы қызметін атқарып жүрген шағында қайтыс болды.
Дереккөздер
- Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 ISBN 9965-607-02-8
- «Алаш» қозғалысы. Алматы, 2008. ISBN 9965-32-715-7
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — тұлға туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Әlibekov Ғubajdolla Memleket kajratkeri Әlibekov Ғubajdolla Ғabdolla 1870 zhyly kej derekterde 1872 Zhympity uezinde tugan Zhympity uezinin kazirgi Syrym audany Қarasu bolysynda moldadan hat tanyp Oral kalasyndagy uchilishede Orynbordagy mugalimder dayarlajtyn seminariyada bilim alady Auyldyk mugalim Oral uezdik policiya baskarmasynda tilmash kejin Ojyl zhәne Sonaly bolystarynyn baskarushysy kyzmetin atkargan 1917 zhyly Akpan revolyuciyasy tusynda ol Halel Zhansha Dosmuhamedovtermen birge Alash isin zhandandyruga kirisedi Osy zhyldyn nauryz zheltoksan ajlarynda Oral oblystyk kazak komitetinin toragasy bolady 1917 zhyly sәuir ajynda zhergilikti alash kajratkerlerimen birge kazaktardyn oblystyk birinshi siezin ujymdastyruga kiristi Bүkilresejlik musylmandar siezine delegat bolyp sajlandy 17 4 1917 Sol zhyly Orynbor kalasynda 21 28 shildede otken birinshi zhalpykazak siezine Ғ Әlibekov Oral oblysy men Mangystau uezi atynan Қuryltaj zhinalysy deputattygyna kandidat retinde bekitildi 1917 zhylgy 5 13 zheltoksanda Orynbor kalasynda otken ekinshi zhalpykazak siezinde Alashorda avtonomiyasyn zhedel zhariyalaudy zhaktap dauys bergen 1919 zhyly zhazda bolshevikter zhagyna shykty 1920 zhyly nauryzdan bastap Қazrevkom mүshesi Қazak AKSR in kүru isine belsendi aralasyp kazak halkynyn tarihi etnikalyk zher kolemin mejlinshe tolyktaj saktap kaluga mol үles kosty Bүkilkazakstandyk kuryltaj siezinde respublika үkimetinin kuramyna sajlandy 1920 zhyldyn 24 kyrkүjeginen bastap ol Қazak AKSR i yusticiya halyk komissary kejin bas prokuror kyzmetine tagajyndaldy Әlibekov sot tergeu isin zhetildiru kylmyksa karsy kүres sharalarynyn zhana bagdaryn kalyptastyru mәselelerine zhete konil boldi Sondaj ak algashky kukyktyk kuzhattardyn zhobalaryn әzirleuge basshylyk zhasap zan үlgilerin tүzu barysynda zhergilikti halyktyn әdet gurpy tarihi tanym tүsinigi eskeriluin talap etti 1921 zhyly nauryz ajynda densaulygynyn nasharlauyna bajlanysty bastagan isin ayaktaj almaj tugan eline oraldy 1922 1923 zhyldary Oral oblysy Zhympity uezi atkaru komitetinin toragasy kyzmetin atkaryp zhүrgen shagynda kajtys boldy DerekkozderBatys Қazakstan oblysy Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2002 ISBN 9965 607 02 8 Alash kozgalysy Almaty 2008 ISBN 9965 32 715 7Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul tulga turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi auystyru kazhet