Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ғағауызстан Республикасы (ғағ. Gagauz Respublikası) — 1990-1994 жылдар аралығында, іс жүзінде - 1995 ж. дейін болған (заңды түрде) бұрынғы Молдавия КСР жерінің бір бөлігінде өзін-өзі жариялаған мемлекет. 1994 жылдың желтоқсаны — 1995 жылдың шілдесі аралығында Молдова Республикасына бейбіт жолмен қайта қосылды. Қазіргі уақытта - Ғағауызстан автономиялы аумақтық бірлік.
| Ғағауызстан Республикасы ғағ. Gagauz Respublikası Мойындалмаған мемлекеттер | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
 Ғағауызстан картасы | |||||||||
| Астанасы | Комрат | ||||||||
| Тіл(дер)і | ғағауызша, орысша, | ||||||||
| Аумағы | 1848 | ||||||||
| Президент | |||||||||
| - 1991—1995 | |||||||||
Тарихы
Бастауы
Ғағауызстан халқының мәселелері туралы алғашқы пікірталастық клубтар 1980 жылдардың соңында пайда болды.
1989 жылы 21 мамырда ғағауыз халқы өкілдерінің бірінші съезі өтті. Бүкілғағауыздық « қоғамдық қозғалысы осылай пайда болды.
1989 жылы 12 қарашада ғағауыз халқы өкілдерінің кезектен тыс съезі өтті, онда Ғағауыз Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы Молдавия КСР-нің құрамында жарияланды, бірақ келесі күні Молдавия КСР Жоғарғы Кеңесінің Президиумы кезектен тыс съездің шешімдерін конституциялық емес деп күшін жояды.
Республиканың құрылуы
1990 жылы 19 тамызда Молдавия КСР-нің далалы оңтүстігі халық депутаттарының І съезі өтті, онда КСРО құрамында Ғағауызстан Республикасын жариялап, «Молдова Республикасынан ғағауыз халқының бостандығы мен тәуелсіздігі туралы Декларация» қабылданды. 21 тамызда Молдавия КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының кезектен тыс съезінде республиканы жариялау туралы шешім заңсыз, ал депутаттар съезін өткізу конституцияға қайшы деп танылды.
«Сепаратизмді басу» үшін Молдова еріктілерінің жасағы милиция жасақтарымен бірге Ғағауызстанға беттеді. Ғағауызстанда мобилизация басталды. Бұл оқиғалар « деген атау алды. Ғағауызстан азаматтық соғыстың алдында тұрды, бірақ Кеңес Әскері мен КСРО ІІМ ішкі әскерлерінің келуі қантөгістің алдын алды.
Республиканың өмір сүруі
Осыдан кейін төрт жыл ішінде Ғағауызстан Республикасы мойындалмаған мемлекет ретінде өмір сүрді. Мемлекеттік биліктің негізгі органдары құрылып, жұмыс істеді (Президент, Жоғарғы Кеңес, министрліктер мен мекемелер, әскер (1990-1995 жж. «Бұжақ» арнайы жасақ батальоны)).
Ғағауызстан, 1990 жылы бір уақытта құрылған Транснистрия сияқты, өзінің ұлттық валютасын енгізген жоқ.
Өзінің бүкіл өмір сүру кезеңінде Ғағауызстан Республикасының көшбасшысы болды.
1994 жылы желтоқсанда Ғағауызстан Республикасы мен Молдова арасында жасалған келісімдер негізінде 1995 жылдың жазына дейін жүргізілген Ғағауызстанды автономия құқығы негізінде бейбіт интеграциялау туралы құжатқа қол қойылды. Осы сәттен бастап Ғағауызстан Республикасы Ғағауызстан автономды құрылымына - Gagauz Yeri айналды.
Сілтеме
- Ғағауыздар — әйгілі ғағауыздардың өмірбаяны Мұрағатталған 8 ақпанның 2011 жылы.
- Ғағауызстанның тууы: күндер
- Ғағауызстан Башканы отандастарын республиканың құрылған күнімен құттықтады
- Абхазия Республикасы мен Ғағауызстан Республикасы арасындағы достық пен ынтымақтастық туралы келісім, 22 қаңтар 1993 ж.;
- Республиканың алғашқы қадамдары
Дереккөздер
- Фёдор Ангели. ҒАҒАУЫЗДЫҚ АВТОНОМИЯ. АДАМДАР МЕН АҚИҚАТТАР (1989-2005) (орыс.) (20.08.1990).
- Ғағауызстан - "Лабиринт" МБ (орыс.), "Лабиринт" мәліметтер базасы.
- ҒАҒАУЫЗДАР МОЛДОВАДАН ШЫҚҚАНЫН ЖӘНЕ РЕСПУБЛИКА ҚҰРҒАНЫ ТУРАЛЫ ХАБАРЛАДЫ (орыс.), «Власть» журналы (20.08.1990).
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ғagauyzstan Respublikasy gag Gagauz Respublikasi 1990 1994 zhyldar aralygynda is zhүzinde 1995 zh dejin bolgan zandy tүrde buryngy Moldaviya KSR zherinin bir boliginde ozin ozi zhariyalagan memleket 1994 zhyldyn zheltoksany 1995 zhyldyn shildesi aralygynda Moldova Respublikasyna bejbit zholmen kajta kosyldy Қazirgi uakytta Ғagauyzstan avtonomiyaly aumaktyk birlik Ғagauyzstan Respublikasy gag Gagauz Respublikasi Mojyndalmagan memleketter 19 tamyz 1990 23 zheltoksan 1994 bajrak EltanbasyҒagauyzstan kartasyAstanasy KomratTil der i gagauyzsha oryssha Aumagy 1848Prezident 1991 1995TarihyBastauy Ғagauyzstan halkynyn mәseleleri turaly algashky pikirtalastyk klubtar 1980 zhyldardyn sonynda pajda boldy 1989 zhyly 21 mamyrda gagauyz halky okilderinin birinshi sezi otti Bүkilgagauyzdyk kogamdyk kozgalysy osylaj pajda boldy 1989 zhyly 12 karashada gagauyz halky okilderinin kezekten tys sezi otti onda Ғagauyz Avtonomiyaly Kenestik Socialistik Respublikasy Moldaviya KSR nin kuramynda zhariyalandy birak kelesi kүni Moldaviya KSR Zhogargy Kenesinin Prezidiumy kezekten tys sezdin sheshimderin konstituciyalyk emes dep kүshin zhoyady Respublikanyn kuryluy 1990 zhyly 19 tamyzda Moldaviya KSR nin dalaly ontүstigi halyk deputattarynyn I sezi otti onda KSRO kuramynda Ғagauyzstan Respublikasyn zhariyalap Moldova Respublikasynan gagauyz halkynyn bostandygy men tәuelsizdigi turaly Deklaraciya kabyldandy 21 tamyzda Moldaviya KSR Zhogargy Kenesi Prezidiumynyn kezekten tys sezinde respublikany zhariyalau turaly sheshim zansyz al deputattar sezin otkizu konstituciyaga kajshy dep tanyldy Separatizmdi basu үshin Moldova eriktilerinin zhasagy miliciya zhasaktarymen birge Ғagauyzstanga bettedi Ғagauyzstanda mobilizaciya bastaldy Bul okigalar degen atau aldy Ғagauyzstan azamattyk sogystyn aldynda turdy birak Kenes Әskeri men KSRO IIM ishki әskerlerinin kelui kantogistin aldyn aldy Respublikanyn omir sүrui Osydan kejin tort zhyl ishinde Ғagauyzstan Respublikasy mojyndalmagan memleket retinde omir sүrdi Memlekettik biliktin negizgi organdary kurylyp zhumys istedi Prezident Zhogargy Kenes ministrlikter men mekemeler әsker 1990 1995 zhzh Buzhak arnajy zhasak batalony Ғagauyzstan 1990 zhyly bir uakytta kurylgan Transnistriya siyakty ozinin ulttyk valyutasyn engizgen zhok Өzinin bүkil omir sүru kezeninde Ғagauyzstan Respublikasynyn koshbasshysy boldy 1994 zhyly zheltoksanda Ғagauyzstan Respublikasy men Moldova arasynda zhasalgan kelisimder negizinde 1995 zhyldyn zhazyna dejin zhүrgizilgen Ғagauyzstandy avtonomiya kukygy negizinde bejbit integraciyalau turaly kuzhatka kol kojyldy Osy sәtten bastap Ғagauyzstan Respublikasy Ғagauyzstan avtonomdy kurylymyna Gagauz Yeri ajnaldy SiltemeҒagauyzdar әjgili gagauyzdardyn omirbayany Muragattalgan 8 akpannyn 2011 zhyly Ғagauyzstannyn tuuy kүnder Ғagauyzstan Bashkany otandastaryn respublikanyn kurylgan kүnimen kuttyktady Abhaziya Respublikasy men Ғagauyzstan Respublikasy arasyndagy dostyk pen yntymaktastyk turaly kelisim 22 kantar 1993 zh Respublikanyn algashky kadamdaryDerekkozderFyodor Angeli ҒAҒAUYZDYҚ AVTONOMIYa ADAMDAR MEN AҚIҚATTAR 1989 2005 orys 20 08 1990 Ғagauyzstan Labirint MB orys Labirint mәlimetter bazasy ҒAҒAUYZDAR MOLDOVADAN ShYҚҚANYN ZhӘNE RESPUBLIKA ҚҰRҒANY TURALY HABARLADY orys Vlast zhurnaly 20 08 1990