Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Эфа, немесе Атпа құмжылан (лат. Echis carinatus) – сұржыландар тұқымдасының бір түрі.
| Эфа | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Echis carinatus |
Солтүстік Африка, Оңтүстік, Оңтүстік-Батыс және Орта Азияда, ТМД елдерінде Каспий теңізінің шығыс жағалауында, Қарақұм, Қызылқұм, Арал теңізінің маңында, Өзбекстанның солтүстігінен, Тәжікстанның оңтүстік-батысындағы шөлейтті және шөлді жерлерді мекендейді.
Денесінің ұзындығы 50 – 60, кейде 80 см. Басы қырлы, ұсақ қабыршақтар жауып жатады. Екі бүйірі 4 – 5 қатарлы, ұсақ және жіңішке қабыршақты. Құйрықасты қалқаны ұзынша бір қатарға орналасқан. Арқасының түсі құмды-сұр түсті, қиғаш орналасқан бүйір қабыршақтары қаралау болады. Басының төбесі айқыш, өрнекті. Айыр тілі сезім қызметін атқарады. Эфаның қозғалмалы қабағы болмайды. Қабақтары түссіз, шыны секілді мөлдір көздерін жауып тұрады. Сондықтан да қабақ қақпай қарайды. Наурыз – сәуір айларында шағылысып, шілде – тамызда ұзындығы 10 – 16 см, 3 – 15 бала жылан туады. Құмтышқан, тышқан, кесіртке, құстар, көлбақа, жасыл құрбақа, ұсақ жыландармен, т.б. қоректенеді. Эфаның уы адам мен малға қауіпті, уын медицинада пайдаланады. Эфа жылан уын алу үшін ауланады.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, X том
 | Бұл — зоология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Efa nemese Atpa kumzhylan lat Echis carinatus surzhylandar tukymdasynyn bir tүri EfaDүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarKishi zhamagaty OmyrtkalylarTaby Bauyrymen zhorgalaushylarSaby ҚabyrshaktylarKishi saby ZhylandarTukymdasy ViperidaeKishi tukymdasy ViperinaeTegi EchisTүri E carinatusEchis carinatus Soltүstik Afrika Ontүstik Ontүstik Batys zhәne Orta Aziyada TMD elderinde Kaspij tenizinin shygys zhagalauynda Қarakum Қyzylkum Aral tenizinin manynda Өzbekstannyn soltүstiginen Tәzhikstannyn ontүstik batysyndagy sholejtti zhәne sholdi zherlerdi mekendejdi Denesinin uzyndygy 50 60 kejde 80 sm Basy kyrly usak kabyrshaktar zhauyp zhatady Eki bүjiri 4 5 katarly usak zhәne zhinishke kabyrshakty Қujrykasty kalkany uzynsha bir katarga ornalaskan Arkasynyn tүsi kumdy sur tүsti kigash ornalaskan bүjir kabyrshaktary karalau bolady Basynyn tobesi ajkysh ornekti Ajyr tili sezim kyzmetin atkarady Efanyn kozgalmaly kabagy bolmajdy Қabaktary tүssiz shyny sekildi moldir kozderin zhauyp turady Sondyktan da kabak kakpaj karajdy Nauryz sәuir ajlarynda shagylysyp shilde tamyzda uzyndygy 10 16 sm 3 15 bala zhylan tuady Қumtyshkan tyshkan kesirtke kustar kolbaka zhasyl kurbaka usak zhylandarmen t b korektenedi Efanyn uy adam men malga kauipti uyn medicinada pajdalanady Efa zhylan uyn alu үshin aulanady Derekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 X tom Bul zoologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz