Эрнест Томас Синтон Уолтон

Эрнест Томас Синтон Уолтон (ағылш. Ernest Thomas Sinton Walton; 6 қазан 1903 — 25 маусым 1995) — ирланд физигі, 1951 жылы физика бойынша Нобель сыйлығын жеңіп алған (Джон Коккрофтпен бірге).

Эрнест Томас Синтон Уолтон
ағылш. Ernest Thomas Sinton Walton
Туған күні	6 қазан 1903 (1903-10-06)
Туған жері	, Ирландия
Қайтыс болған күні	25 маусым 1995 (1995-06-25) (91 жас)
Қайтыс болған жері	Белфаст, Солтүстік Ирландия
Ғылыми аясы	Ирландия  Ұлыбритания  Ирландия
Жұмыс орны	Кембридж университеті Тринити колледжі
Альма-матер	Кембридж университеті Тринити колледжі (1931) Белфаст әдіскер колледжі(1922) Тринити колледжі (1927) Кукстаун орта мектебі
Ғылыми жетекші	Эрнест Резерфорд
Несімен белгілі	Кокрофт-Уолтон генераторы, Атом ядроларының түрленуі
Марапаттары	Физика саласындағы Нобель сыйлығы (1951)

Ерте жылдар

Эрнест Уолтон Ирландияның Дангарван қаласында дүниеге келген. Оның әкесі әдіскер шіркеудің діни қызметкері болған. Уолтон балалық шағының көп бөлігін Ольстерде өткізді. Ол кезде діни қызметкерлердің отбасы әр 3 жыл сайын бір жерден екінші жерге көшіп тұратыны қабылданған. Нәтижесінде Эрнест Доун және Тирон графтықтарында және Дублиндегі бірнеше мектептерде оқыды. 1915 жылдан 1921 жылға дейін Белфаст методисттік колледжінде оқыды.

1922 жылы Уолтон стипендия ұтып алып, Дублиндегі Тринити колледжінде физика мен математиканы оқи бастады, онда ол 1926 жылы бакалавр, 1927 жылы магистр дәрежесін алды. Тринити колледжінде оқыған жылдары Уолтон физика және математика саласындағы жетістігі үшін жеті марапатқа ие болды. Дипломын алғаннан кейін Уолтон Эрнест Резерфордтың жетекшілігімен Кавендиш зертханасындағы Кембридж университетінің аспирантурасына қабылданды. Уолтон 1931 жылы PhD дәрежесін алды және 1934 жылға дейін Кембриджде зерттеуші болып жұмыс істеді.

Тринити колледжінде

Марапаттары

Уолтонге ескерткіш, Тринити колледжі (Дублин)

1951 жылы Эрнест Уолтон мен Джон Коккрофт физика бойынша Нобель сыйлығын «жасанды түрде үдетілген бөлшектердің көмегімен атом ядроларын түрлендіру жұмыстары» үшін, басқаша айтқанда, атом ядроларын бұзғаны үшін алды. Олар жасаған қондырғыда 1932 жылы әлемде алғаш рет литий ядросын протондармен бомбалау арқылы бөлініп, реакция өнімдері (гелий) зерттелді. Бір мезгілде дерлік дәл осындай тәжірибе КСРО-да алғаш рет УФТИ-де жүргізілді.

Уолтон мен Коккрофт 1938 жылы Корольдік қоғамның Хьюз медалін де алды. Кейінгі жылдары, әсіресе 1974 жылы профессорлық қызметтен кеткеннен кейін, Уолтон дүние жүзіндегі көптеген университеттер мен мекемелерден құрметті дәрежелерге ие болды.

Әлеуметтік белсенділік

1992 жылы «Адамзатқа ескертуге» қол қойды.

Әдебиет

• Cathcart, Brian, The Fly in the Cathedral, Penguin, 2005. ISBN 0-14-027906-7
• McBrierty, Vincent J., Walton, The Irish Scientist, Trinity College Dublin Press, 2003. ISBN 1-871408-22-9

Дереккөздер

1. Кузубов, Дмитрий. История УФТИ. Как в Харькове расщепили атом и готовились к ядерному удару. Украинская правда. Басты дереккөзінен мұрағатталған 12 ақпан 2021.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 12 ақпан 2021.
2. World Scientists' Warning To Humanity  (ағыл.). Басты дереккөзінен мұрағатталған 30 сәуір 2019.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 мамыр 2019.

Сілтемелер

• Эрнесттің Т. С. Уолтон өмірбаяны Нобель комитетінің веб-сайтында (ағыл.)
• Сондай-ақ ядролық зерттеулерге арналған цифрлық кітапханадан Эрнест Уолтонның еңбектерінің библиографиясы (түсіндірмесімен)