Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Энтомология (грек. entomа – жәндіктер және logos – ілім) – жәндіктерді зерттейтін ғылым, зоологияның бір саласы.
Энтомология жер бетінде, топырақ арасында, суда, ауада таралған жәндіктердің тіршілігін зерттейді. Жәндіктерді ғыл. түрде зерттеу 17 ғ-да басталды. Энтомологияның негізін салушылар италян биологы (1628 – 94), голланд натуралисі (1637 – 80) және француз табиғат зерттеушісі (1683 – 1757) болды. 18 ғ-дың бас кезінде француз энтомологы зерттеу жұмыстары арқасында жәндіктерді салыстырмалы анатомия тұрғысынан зерттеу жақсы дамыды. 18 ғ-дың 2-жартысында орыс ғалымы П.С. Паллас Энтомологияға көп еңбек сіңірді. 19 ғ-дың ортасында Энтомология зоологияның жеке саласы болып шықты. Қазіргі кезде Энтомологиялық зерттеулер негізінен екі бағытта жүргізіледі. Жалпы Энтомология жәндіктердің құ-рылысы мен тіршілігін, олардың жекелей дамуы мен эволюциясын; ал қолданбалы Энтомология (а. ш., орман, мед., мал дәрігерлік болып бөлінеді) а. ш. дақылдары мен өнімдерінің, орман ағаштарының зиянкестерін, паразиттерді, қансорғыштарды, ауру тарататын жәндіктерді зерттейді. Бұдан басқа Энтомологияның ішінде колеоптерология (қаттықанаттыларды зерттейді), лепидоптерология (қа-быршаққанаттыларды), мирмекология (құмырсқаларды), т.б. салалары бар. Қазақстан жәндіктерін алғаш 19 ғ-да , , , , экспедициялары зерттеді. Жеке Энтомологиялық мәселелермен 1921 ж. құрылған Жетісу энтомологиялық бюросы (1924 ж. Өсімдік қорғау ст. болып қайта құрылды) айналысты. Энтомология саласындағы жүйелі зерттеулер КСРОҒА-ның Қазақстандық базасының Зоология секторында 1932 ж. басталып, осы күні Зоология ин-тында жалғастырылуда. Республиканың әр өңіріне тән жәндіктер фаунасы жөніндегі мағлұматтар , , , , , , , , , , т.б. ғыл. еңбектерде басылды. Қазақстан жәндіктерінің жүйеленімі, фаунасы, экологиясы, географиясы үнемі жаңартылып, толықтырылып отырылады. Қазақстанда Энтомология ғылымының дамуына үлкен үлес қосқан ғалымдар: акад. , , ғыл. докторлары , , В.Л. Казенас, , т.б.
Дереккөздер
<references>
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, X том
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Entomologiya grek entoma zhәndikter zhәne logos ilim zhәndikterdi zerttejtin gylym zoologiyanyn bir salasy Entomologiya zher betinde topyrak arasynda suda auada taralgan zhәndikterdin tirshiligin zerttejdi Zhәndikterdi gyl tүrde zertteu 17 g da bastaldy Entomologiyanyn negizin salushylar italyan biology 1628 94 golland naturalisi 1637 80 zhәne francuz tabigat zertteushisi 1683 1757 boldy 18 g dyn bas kezinde francuz entomology zertteu zhumystary arkasynda zhәndikterdi salystyrmaly anatomiya turgysynan zertteu zhaksy damydy 18 g dyn 2 zhartysynda orys galymy P S Pallas Entomologiyaga kop enbek sinirdi 19 g dyn ortasynda Entomologiya zoologiyanyn zheke salasy bolyp shykty Қazirgi kezde Entomologiyalyk zertteuler negizinen eki bagytta zhүrgiziledi Zhalpy Entomologiya zhәndikterdin ku rylysy men tirshiligin olardyn zhekelej damuy men evolyuciyasyn al koldanbaly Entomologiya a sh orman med mal dәrigerlik bolyp bolinedi a sh dakyldary men onimderinin orman agashtarynyn ziyankesterin parazitterdi kansorgyshtardy auru taratatyn zhәndikterdi zerttejdi Budan baska Entomologiyanyn ishinde koleopterologiya kattykanattylardy zerttejdi lepidopterologiya ka byrshakkanattylardy mirmekologiya kumyrskalardy t b salalary bar Қazakstan zhәndikterin algash 19 g da ekspediciyalary zerttedi Zheke Entomologiyalyk mәselelermen 1921 zh kurylgan Zhetisu entomologiyalyk byurosy 1924 zh Өsimdik korgau st bolyp kajta kuryldy ajnalysty Entomologiya salasyndagy zhүjeli zertteuler KSROҒA nyn Қazakstandyk bazasynyn Zoologiya sektorynda 1932 zh bastalyp osy kүni Zoologiya in tynda zhalgastyryluda Respublikanyn әr onirine tәn zhәndikter faunasy zhonindegi maglumattar t b gyl enbekterde basyldy Қazakstan zhәndikterinin zhүjelenimi faunasy ekologiyasy geografiyasy үnemi zhanartylyp tolyktyrylyp otyrylady Қazakstanda Entomologiya gylymynyn damuyna үlken үles koskan galymdar akad gyl doktorlary V L Kazenas t b Derekkozder lt references gt Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 X tom