Шүрек Құдайқұлұлы (18 ғасырда өмір сүрген) – би, қоғам қайраткері. Орта жүз Найман ішінде Бура руының Өмірлік тармағынан.Павлодар облысы Екібастұз ауданы аумағында өмір сүрген. Әкесі Құдайқұл белгілі би, байлығы мен беделіне орай «Дүт» атанған. Шүрек те жастайынан от ауызды, орақ тілді шешен әрі бай болып, жылқысы 300 қосқа(түмен бас) жеткен.
Өмірбаяны
Жазба деректер бойынша 1738 ж. маңында Кіші жүз ханы Әбілқайырмен бірге Орынбор генерал-губернаторының қабылдауында болып, Ресей патшасына ант беру құжатына қол қойған. Осы жиын алдында Шүрек Ресей елшісі В.Н. Татищевке: “Хан Тәтіш мырзаға бара ма, жоқ Тәтіш мырза ханға келе ме?” деп батыл сауал қойғанда сөзден жеңілген елші Әбілқайыр ханның шатырына өзі барып сәлем берген. Шүрек білгір дипломат ретінде де танылып, 1756 ж. Қытаймен арада бітім жасау үшін Абылай ханның атынан Құлжа қаласына барды. Осы сапарында Қытай билеушісіне қазақтар атынан 90 торы ала атты сыйға тартқан. Қытай билеушісі ризашылық белгісі ретінде Шүрекке бұзау терісіне жазылған грамота тапсырды. Туып-өскен жері Екібастұз маңында “Шүрек соры” дейтін көл бар. Шүрек туралы деректер Ә.Кекілбаевтың “Елең-алаң” романында баяндалады.
Пайдаланатын әдебиет
- Алтынбаев І., Қалбатау, Алматы, 1997;
- Атасы асыл сөздің Ақтайлақ би, Алматы, 1999.
Сілтемелер
- "Қазақ Энциклопедиясы", 9 том
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
- Х.М.Ғабжалилов Қазақ ру-тайпаларының тарихы. Найман — Алматы: Алаш ТЗО, Полиграфкомбинат, 2008. — Т. 10. — 430 б. — 1000 таралым. — ISBN 9965-765-21-09.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shүrek Қudajkululy 18 gasyrda omir sүrgen bi kogam kajratkeri Orta zhүz Najman ishinde Bura ruynyn Өmirlik tarmagynan Pavlodar oblysy Ekibastuz audany aumagynda omir sүrgen Әkesi Қudajkul belgili bi bajlygy men bedeline oraj Dүt atangan Shүrek te zhastajynan ot auyzdy orak tildi sheshen әri baj bolyp zhylkysy 300 koska tүmen bas zhetken ӨmirbayanyZhazba derekter bojynsha 1738 zh manynda Kishi zhүz hany Әbilkajyrmen birge Orynbor general gubernatorynyn kabyldauynda bolyp Resej patshasyna ant beru kuzhatyna kol kojgan Osy zhiyn aldynda Shүrek Resej elshisi V N Tatishevke Han Tәtish myrzaga bara ma zhok Tәtish myrza hanga kele me dep batyl saual kojganda sozden zhenilgen elshi Әbilkajyr hannyn shatyryna ozi baryp sәlem bergen Shүrek bilgir diplomat retinde de tanylyp 1756 zh Қytajmen arada bitim zhasau үshin Abylaj hannyn atynan Қulzha kalasyna bardy Osy saparynda Қytaj bileushisine kazaktar atynan 90 tory ala atty syjga tartkan Қytaj bileushisi rizashylyk belgisi retinde Shүrekke buzau terisine zhazylgan gramota tapsyrdy Tuyp osken zheri Ekibastuz manynda Shүrek sory dejtin kol bar Shүrek turaly derekter Ә Kekilbaevtyn Elen alan romanynda bayandalady Pajdalanatyn әdebietAltynbaev I Қalbatau Almaty 1997 Atasy asyl sozdin Aktajlak bi Almaty 1999 Siltemeler Қazak Enciklopediyasy 9 tomBul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet H M Ғabzhalilov Қazak ru tajpalarynyn tarihy Najman Almaty Alash TZO Poligrafkombinat 2008 T 10 430 b 1000 taralym ISBN 9965 765 21 09