Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шығыс Тыва (Тұба) тау қыраты – Сібірдің оңтүстік, таулы аймағының құрамына кіретін алқап Ресейдің Тыва Республикасының жерінде. Көпшілік бөлігі () және Кіші Енисей () өзендері аралықтарында орналасқан. Тау үстірттерінен, жоталардан және тауаралыққа-заншұңқырлардан тұрады. Басты тау үстірті – (орташа биіктігі шығысында 2300 – 2500 м, батысында 1500 м). Оңтүстік ендік бағытта Академик (биіктігі батысында 2000 м, шығысында 2895 м) созылып жатыр. Жоталар мен тау үстірттерінің аралығын қа-заншұңқырлар бөледі. Ең көлемдісі (биіктігі 800 – 1200 м). Ежелгі мұзданудың іздері сақталған. Негізінен палеозой және кембрийдің тұнбалы-жанартаутекті қабаттары мен гранитоидтарынан түзілген. Климаты тым континенттік, қысы суық (қаңтардың орташа температурасы –25қ – 35қС), жазы қоңыржай салқын (шілденің орташа температурасы 16 – 19қС). Көп жылдық тоң кең тараған. Жылдық жауын-шашын мөлш 400 – 600 мм. Өзендері түгел Енесай алабына жатады, мол сулы. Тау жоталарының беткейлері балқарағай және самырсыннан тұратын тайгалық орман; орман алабының жоғары белдеуі (2200 метрден жоғары) таза самырсын орманы, ең биік тау бастарын тау тундрасы алып жатады. Тау тайпасынан ағаш дайындалады, аң ауланады. Жануарлар дүниесінен тайгалық түрлері (елік, марал, бұлан, солтүстік бұғысы, қоңыр аю, қасқыр, тиін, құндыз, тағы басқа) басым. Өзендері балыққа бай.
Тыуа
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Дереккөздер
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shygys Tyva Tuba tau kyraty Sibirdin ontүstik tauly ajmagynyn kuramyna kiretin alkap Resejdin Tyva Respublikasynyn zherinde Kopshilik boligi zhәne Kishi Enisej ozenderi aralyktarynda ornalaskan Tau үstirtterinen zhotalardan zhәne tauaralykka zanshunkyrlardan turady Basty tau үstirti ortasha biiktigi shygysynda 2300 2500 m batysynda 1500 m Ontүstik endik bagytta Akademik biiktigi batysynda 2000 m shygysynda 2895 m sozylyp zhatyr Zhotalar men tau үstirtterinin aralygyn ka zanshunkyrlar boledi En kolemdisi biiktigi 800 1200 m Ezhelgi muzdanudyn izderi saktalgan Negizinen paleozoj zhәne kembrijdin tunbaly zhanartautekti kabattary men granitoidtarynan tүzilgen Klimaty tym kontinenttik kysy suyk kantardyn ortasha temperaturasy 25k 35kS zhazy konyrzhaj salkyn shildenin ortasha temperaturasy 16 19kS Kop zhyldyk ton ken taragan Zhyldyk zhauyn shashyn molsh 400 600 mm Өzenderi tүgel Enesaj alabyna zhatady mol suly Tau zhotalarynyn betkejleri balkaragaj zhәne samyrsynnan turatyn tajgalyk orman orman alabynyn zhogary beldeui 2200 metrden zhogary taza samyrsyn ormany en biik tau bastaryn tau tundrasy alyp zhatady Tau tajpasynan agash dajyndalady an aulanady Zhanuarlar dүniesinen tajgalyk tүrleri elik maral bulan soltүstik bugysy konyr ayu kaskyr tiin kundyz tagy baska basym Өzenderi balykka baj Tyua Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet DerekkozderҚazak enciklopediyasy 9t Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet